آیات موضوعی اعجاز قرآن 1
قاری و تنظیم : زارع پور
شاعر : امید مجد
﷽
وجود موجودهای زنده در خارج از زمین
وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَثَّ فِیهِما مِنْ دابَّةٍ وَ هُوَ عَلى جَمْعِهِمْ إِذا یَشاءُ قَدِیرٌ شوری29 از نشانه‌هاى قدرت او آفرینش آسمانها و زمین است و جنبندگانى که در آن دو پراکنده‌اند و او هرگاه بخواهد بر گردآورى آنها تواناست.
ز دیگر نشانهاى رب جهان بود خلقت ارض و هفت آسمان
هرآنچه که بر خاک جنبنده اند به روى زمین خود پراکنده اند
که در هر زمانى ز روز الست به گردآوریشان خدا قادرست
«خَلْقُ» : آفریده‌ها. «بَثَّ»: پخش و پراکنده کرده است. مراد پدید آوردن و افزایش و پراکندن است.
«دَآبَّةٍ» : جنبنده. این واژه شامل انسان ها و موجودات ریز ذرّه‌بینی و حیوانات غول‌پیکر و تمام چیزهای زنده می‌باشد. (بقره. انعام ، فاطر).
و آیه سوره نحل، با صراحت بیان می‌دارند که در پهنه آسمان نیز جنبندگان زنده موجود و فراوانند.
«جَمْعِهِمْ»: گرد آوردن ذوی‌العقول، یعنی انسانها، برای حساب و کتاب قیامت. مراد گرد آوردن انسانها (نساء ، انعام، مرسلات) و سایر حیوانات (تکویر) در هنگامه قیامت است.
«هُوَ عَلَی جَمْعِهِمْ إذَا یَشَآءُ قَدِیرٌ» : برخی این جمله را دالّ بر این می‌دانند که چه بسا روزی و روزگاری، موجودات ذی‌الشعور آسمان ها و زمین با یکدیگر تماس حاصل کنند و جهانیان با یکدیگر ارتباط پیدا نمایند.
آفرینش آسمانها و زمین و جنبنده‌ها، گوشه‌اى از آیات و اعجاز الهى است. « مِنْ آیاتِهِ»
قدرت خداوند در آفرینش ابتدایى، نشانه قدرت او بر برپایى قیامت است. «خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... وَ هُوَ عَلى جَمْعِهِمْ ... قَدِیرٌ»
در آسمانها نیز موجودات زنده است. «بَثَّ فِیهِما مِنْ دابَّةٍ » (نحل 49؛ انبیاء 4) پراکندگى حیوانات در مناطق مختلف زمین، یکى از نعمت‌هاست.
(اگر همه گوسفندها در یک منطقه و همه گاوها در جاى دیگر بودند زندگى براى انسان بسیار سخت و گران بود.) «بَثَّ فِیهِما مِنْ دابَّةٍ - قدرت خداوند در آفرینش ابتدایى، نشانه قدرت او بر برپایى قیامت است.« خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... وَ هُوَ عَلى جَمْعِهِمْ ... قَدِیرٌ » - در آسمانها نیز موجودات زنده است. «بَثَّ فِیهِما مِنْ دابَّةٍ »
طی الارض
قالَ یا أَیُّهَا الْمَلَؤُا أَیُّکُمْ یَأْتِینِی بِعَرْشِها قَبْلَ أَنْ یَأْتُونِی مُسْلِمِینَنمل38 سلیمان گفت: اى بزرگان! کدام یک از شما تخت او (بلقیس، ملکه‌ى سبا) را (قبل از آن که آنان به حال تسلیم نزد من آیند) براى من مى‌آورد؟
قالَ عِفْرِیتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِکَ وَ إِنِّی عَلَیْهِ لَقَوِیٌّ أَمِینٌ عِفریتى از جنّ (که داراى قدرت و زیرکى خاصّى بود به سلیمان) گفت: من آن را نزد تو مى‌آورم پیش از آن که از جاى خود برخیزى، و من قطعاً بر این کار هم قدرت دارم و هم مورد اعتمادم.
پس آنگه به حضار آن بارگاه سلیمان سخن راند و کردى نگاه
کدامینتان راست این گونه بخت که پیش من آرید آن تاج و تخت
همى پیشتر ز آنکه ناراست زن نهد گردن خویش بر امر من
از آن بین عفریتى از جن بگفت که این کار بر من نباشد شگفت
کنون پیش از آنکه تو خیزى ز جا بیارم ترا تخت و تاج سبا
طی الارض از نظر عقلی ممکن است؟ طی الارض بدین معناست که یک نفر بدون استفاده از وسیله مادی، فاصله زیادی را در یک لحظه طی کند. این کار در مورد معصومین (علیهم السلام) و حتی در مورد خیلی از عرفا نقل شده است.
امیرمؤمنان (علیه السلام) هنگام وفات سلمان، در یک شب از مدینه با طىّ الارض به مدائن (با این که فاصله مدینه تا مدائن بیش از صد فرسخ مى باشد) آمد و سلمان فارسى را در مدائن غسل داد و دفن کرد و تا صبح به مدینه برگشت.
در قرآن نیز مطالبى هست که همه آنها روى همین اساس (قدرت خداوند) مورد قبول ماست، مثلا پیش از آن که بلقیس (ملکه سبا) وارد محضر سلیمان (علیه السلام) گردد، سلیمان (علیه السلام) براى آن که اعجازى را به او نشان دهد و دل وى را بر طرف خدا جلب کند، به حضّار بارگاه خود فرمود: اى بزرگان! کدام یک از شما تخت او را براى من مى آورد پیش از آنکه به حال تسلیم نزدم آیند؟
عفریتى از جن گفت: من آن را نزد تو مى آورم پیش از آن که از مجلست برخیزى و من نسبت به این امر توانا و امینم! (امّا) کسى که دانشى از کتاب (آسمانى) داشت گفت: پیش از آن که چشم بر هم زنى، آن را نزد تو خواهم آورد،
و هنگامى که (سلیمان) آن (تخت) را نزد خود ثابت و پابرجا دید گفت: این از فضل پروردگار من است... (نمل 38 تا 402)
اصولا در تحلیل معجزات و کرامات، نباید مقیاس هاى مادّى و امکانات محدود بشر را در نظر گرفت، اعجاز، امرى خارق العاده است و از قدرت نامحدود پروردگار سرچشمه مى گیرد.
مرحوم علامه طباطبایی(ره): حقیقت «طی الارض» ، پیچیدن زمین در زیر گام رونده است. با یک اراده الهیه «کن، یکون» می گردد.
بدون پیمودن ذرات جسم با حرکت جوهری و یا سلسله مراتب علت و معلولی طبیعی. یعنی جسم اول در آن زمان و در آن مکان و با آن مشخصات جسم ثانی می گردد. طی الارض در آیه 67 سوره زمر.
طی الارض 2
وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَ الْأَرْضُ جَمِیعاً قَبْضَتُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ السَّماواتُ مَطْوِیَّاتٌ بِیَمِینِهِ سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا یُشْرِکُونَ زمر67 و خدا را آن گونه که حقّ اوست قدردانى نکردند (و او را نشناختند)، در حالى که روز قیامت زمین یکسره در قبضه‌ى قدرت اوست و آسمانها به دست قدرت او در هم پیچیده‌اند. او منزه است و از آن چه شریک او قرار مى‌دهند، برتر است.
کسانى که جز ذات یکتاى رب نمایند ارباب دیگر طلب
چنانکه بود شأن یکتا خدا نگشتند با قدر او آشنا
زمین و سماوات، روز شمار بود در یَدِ قدرت کردگار
بود برتر و پاک تر رب نیک از اینکه بخوانید بهرش شریک
در حالى که روز قیامت زمین یکسره در قبضه‌ى قدرت اوست و آسمانها به دست قدرت او در هم پیچیده‌اند. او منزه است و از آن چه شریک او قرار مى‌دهند، برتر است. آسمان و زمین در برابر قدرت الهى ناچیزند. «قَبْضَتُهُ- مَطْوِیَّاتٌ بِیَمِینِهِ»
معراج از دیدگاه قرآن
الف : (سیر افقی)
سُبْحانَ الَّذِی أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ اسراء 1 پاک و منزّه است آن (خدایى) که بنده‌اش را از مسجدالحرام تا مسجدالاقصى که اطرافش را برکت داده‌ایم شبانه بُرد، تا از نشانه‌هاى خود به او نشان دهیم. همانا او شنوا و بیناست.
منزه بود آن یگانه ربى که عبد خودش مصطفى را شبى
ز مسجد حرامش بدادى گذر که بر مسجد اقصاء نماید سفر
همان پاک مسجد که هر سوى آن مبارک بگرداند رب جهان
نمایاند آیات خود را به وى سمیع و بصیرست یزدان حى
ب: سیر (عمودی) آسمانی
«وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى13 پس و همانا در نزولى دیگر او را دید «عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى14 عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى15 نزد سدرة المنتهى که بهشتِ امن نزد آن است. إِذۡ یَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا یَغۡشَىٰ16 آنگاه که سدرة المنتهى را پوشاند آن (نورى) که مى‌پوشاند. مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ17 دیده منحرف نگشت و تجاوز نکرد. لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَایَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡکُبۡرَىٰٓ18 همانا او برخى از نشانه‌هاى بزرگ پروردگارش را دید.
معراج افقی: پیامبر(ص) از مسجد الأقصی تا سدرة المنتهی که به وسیله براق صورت گرفت؛ و سیر عمودی : از سدرة المنتهی تا قرب قاب قوسین أو أدنی که به وسیله‌ی مرکبی دیگر به نام رفرف تحقق یافت.
یکى بار دیگر رسول خدا به چشمان خود دید آن نور را
زمانى که در سدرة المنتهى به معراج بالا بشد مصطفى
بهشت است خود در همان جایگاه همان جا بود جنت و پایگاه
پس آن سدره را آنچه پوشانده بود بپوشانده بودش به امر ودود
نشد دیده اش منحرف آن رسول نه بگذشت از حد خلاف قبول
بسى حیرت انگیز آیات را در آنجا نگه کرد از کبریا
معراج پیامبر (صلی الله علیه و آله) از مسائل اساسی و اعتقادی و نشانه‌ی بزرگ الهی است که بلندی مقام رسول خدا را نشان می‌دهد که از دیدگاه‌های مختلف از قبیل قرآن، محدثین، و از نظر علمی به اثبات رسیده است و هدف معراج برای همگان روشن گردد.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) همچون دیگران دارای جسم و روح بوده‌اند و در زمان نبوتشان با همین جسم و روح به ملکوت آسمانها سیر داده شدند که آیات قرآن تصدیق این مطلب را نموده و در همان عصر پیغمبر(صلی الله علیه و آله) سر و صدای زیادی در میان عده‌ای بوجود آمد.
و حتی وقتی پیامبر(صلی الله علیه و آله) ماجرای معراج را برای مردم شرح داد دشمنان به شدت در مقام انکار برآمدند و آن را وسیله‌ای برای کوبیدن اسلام قرار دادند.
و امروز نیز این چنین با شبهه اندازی‌ها، معراج پیامبر را زیر سوال می‌برند. معراج مسئله‌ای نبوده که منکران در آن خدشه‌ای وارد ننمایند بلکه درصدد بوده‌اند تا آن را غیر واقعی جلوه دهند.
تعبیر به «سِدْرَةِ الْمُنْتَهى» اشاره به درخت پر برگ و پر سایهاى است که در اوج آسمان ها، در منتها الیه عروج فرشتگان و ارواح شهدا، و علوم انبیا، و اعمال انسان ها قرار گرفته،
جایى که ملائکه پروردگار از آن فراتر نمىروند، و جبرئیل نیز در سفر معراج به هنگامى که به آن رسید متوقف شد.
منظور از «قاب قوسین» رسیدن به مرتبه واحدیت و منظور از «او ادنی» رسیدن به مرتبه احدیت است.
امدادهای غیبی از نگاه قرآن
الف : امدادهای غیبی در جنگ و جهاد
1. سپاه نامرئی 2. فرشتگان امدادگر
3. خواب کوتاه و سبک 4. نزول باران
5. ایجاد آرامش در قلبهای مؤمنان 6. ایجاد ترس در دل دشمنان
7. بادهای ویرانگر 8. کم جلوه دادن لشکر دشمن
9. استوار ساختن گامهای مجاهدان 10. فرستادن لشکر پرندگان
ب: امدادهای غیبی در غیر جنگ
1. هدایت بخشی 2. تعلیم الهی
3. باز داشتن انسان از گناه 4. دل محکمی
5. افکندن محبت انسان در دلها 6. بشارتهای فرشتگان
7. تأیید به روح الهی 8. رهایی انسان از تنگناها
9. برهم زدن نقشههای دشمنان
10. اعطای فرقان یا معیار شناخت حق از باطل
11. رهانیدن از حوادث نابود کننده 12. توفیق انجام نیکیها
13. حراست از گزند دشمنان 14. الهام حقایق به قلبها
15. تحقق امور ناممکن
16. افزایش نعمتهای مادی 17. توسعه ظرفیت معنوی انسان
ج : شرایط برخورداری از امدادهای غیبی
1. ایمان 2. توکل 3. پارسایی 4. یاری دین خدا 5. جهاد
6. بردباری 7. خلوص انگیزه ها 8. نارسایی اسباب مادی 9. استقامت
امدادهای غیبی
قسمت اول : سپاه نامرئی
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اذْکُرُواْ نِعْمَهَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَآءَتْکُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحاً وَ جُنُوداً لَّمْ تَرَوْهَا وَ کَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیراً احزاب9 اى کسانى که ایمان آوردهاید! نعمت خدا را بر خود به یاد آورید، آن گاه که دشمنان شما در قالب لشکریانى به سراغتان آمدند. ولى ما براى دفاع از شما تند بادى سخت و لشکریانى که آن ها را نمىدیدید بر آنان فرستادیم، (و بدین وسیله دشمنان را قلع و قمع کردیم)، و خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست.
به خاطر بیارید تا بر شما چه لطفى بفرمود یکتا خدا
زمانى که در جنگ خیل جنود به روى شما تیغ را برگشود
خدا بر شما نیک یارى بداد فرستاد ناگه یکى تندباد
سپاهى فرستاد پروردگار که بر چشم هرگز نشد آشکار
بر اعمالتان بود آگه خدا بدانست نیات و کار شما
این آیه به جنگ احزاب مربوط است که در سال پنجم هجرى واقع شد در این جنگ که یهودیان و مشرکان و منافقان قصد کودتا و تصرّف مدینه را داشتند
مسلمانان با پیشنهاد سلمان فارسى و موافقت پیامبر اکرم(علیه السلام) اطراف مدینه را خندق کندند و در برابر دشمن استقامت کردند.
در حفر خندق نیز، اوّلین کلنگ را خود رسول اللّه به زمین زد و هر بار که بر اثر اصابت کلنگ به سنگ برقى مىجهید، پیامبر پیروزى اسلام بر منطقهاى از جهان را بشارت مىداد.
خداوند در این نبرد به وسیله ى وزش باد و نزول فرشتگان مسلمانان را یارى کرد.
قسمت دوم ، سپاه نامرئی
إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدۡ نَصَرَهُ ٱللَّهُ إِذۡ أَخۡرَجَهُ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ ثَانِیَ ٱثۡنَیۡنِ إِذۡ هُمَا فِی ٱلۡغَارِ إِذۡ یَقُولُ لِصَٰحِبِهِۦ لَا تَحۡزَنۡ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَنَاۖ فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَکِینَتَهُۥ عَلَیۡهِ وَأَیَّدَهُۥ بِجُنُودٖ لَّمۡ تَرَوۡهَا وَجَعَلَ کَلِمَةَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ ٱلسُّفۡلَىٰۗ وَکَلِمَةُ ٱللَّهِ هِیَ ٱلۡعُلۡیَاۗ وَٱللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ40توبه اگر پیامبر را یارى نکنید، همانا خدا آن زمان که کافران او را (از مکّه) بیرون کردند یارى کرد، در حالى که او نفر دوّم از دو تن بود، زمانى که آن دو در غار (ثور) بودند، (پیامبر) به همراهش مىگفت: اندوه مدار که خدا با ماست. پس خدا، آرامش خویش را بر او نازل کرد واو را با سپاهیانى که آن ها را ندیدید یارى کرد . و سخن و طرح کافران را (که قصد کشتن پیامبر را داشتند،) پست تر (و خنثى) قرار داد و کلمه (و اراده) خداوند (براى نصرت پیامبرش،) برتر (و پیروز) است و خداوند توانا وحکیم است. نباشید اگر یار با مصطفى کند یارى وى یگانه خدا
چو کردند وى را ز مکه برون همان کافران بداندیش دون
بفرمود یارى او کردگار به غارى بگشتند پنهان دو یار
بگفتا پیمبر به یار قرین خدا هست با ما، نباشى غمین
در آن لحظۀ سخت پروردگار به او داد آرامشى و قرار
مدد کرد او را سپاه خدا که هرگز ندیدید آن را شما
کلام همه کافران کرد پست بدیدند بر خویش ذل شکست
کلام خدا را بلندى بداد که بر دین اسلام عزت نهاد
عزیز و تواناست پروردگار حکیم است در کار خود کردگار
اشاره به توطئهى خطرناک مشرکین براى کشتن پیامبر(صلى الله علیه وآله) دارد. در داستانِ «لیلة المبیت» از هر قبیلهاى شخصى آماده شد و تصمیم گرفتند شبانه پیامبر را بکشند.
آن حضرت، علىبن ابىطالب (علیهما السلام) را به جاى خود خواباند و شبانه به سوى غار ثور رفت. کفّار در تعقیب پیامبر(صلى الله علیه وآله) تا در غار آمدند،
ولى با دیدن تار عنکبوت بر غار، منصرف شدند و برگشتند و پیامبر(صلى الله علیه وآله) پس از سه روز به مدینه عزیمت فرمود.
قسمت سوم ، سپاه نامرئی
ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنزَلَ جُنُوداً لَّمْ تَرَوْهَا وَ عَذَّبَ الَّذِینَ کَفَرُواْ وَ ذَ لِکَ جَزَآءُ الْکَافِرِینَ سپس خداوند، آرامش خود را بر پیامبرش وبر مؤمنان فرو فرستاد و سپاهیانى فرستاد که شما آنان را ندیدید و کافران را عذاب کرد، و این کیفر کافران است. (توبه 26)
فرستاد آرامشى را، خدا سوى مؤمنان و سوى مصطفى
سپاهى فرستاد یکتا اله ندیدید با چشم خود آن سپاه
به ذلت درافکند کفار خوار که شایسته اینست فرجام کار
جنگ حُنین در منطقهاى نزدیک طائف، میان مسلمانان و قبیلهى «هوازن» درگرفت و به همین سبب به آن جنگ هوازن هم مىگویند.
در سال هشتم هجرى پیامبر(صلى الله علیه وآله) براى مقابله با توطئه و تهاجم هوازن، به آن منطقه لشکرکشى کرد. سپاه ده هزار نفرى اسلام که مکّه را فتح کرده بود، به همراه دو هزار نفر از تازه مسلمانان، به آن سوى عزیمت کردند.
جنگ و درگیرى پس از نماز صبح بود و مسلمانان که از حملهى قبایل هوازن غافلگیر شده بودند، اغلب پا به فرار گذاشتند و نظام سپاه اسلام در هم ریخت، ولى با مقاومت سرسختانهى گروهى، سرانجام فراریان به فراخوانى پیامبر(صلى الله علیه وآله) بازگشتند.
و مجدّداً حمله آغاز شد و با کشته شدنِ صد نفر از مشرکان و تسلیم شدن بقیّه و به دست آمدن غنایم بسیار، جنگ حُنین با یارى خداوند به سود مسلمانان خاتمه یافت.
در جنگ حنین، خداوند چهار نوع لطف به مؤمنان داشت:
سکینه، جنود نامرئى، قهر بر کفّار و پذیرش توبهى فراریان بعضى از اسیرانِ کفّار، از مسلمانان مىپرسیدند: کجایند آن سفید پوشانى که ما را مىکشتند؟ که اشاره به فرشتگانى که با لباسهاى سفید، به چشم کفّار مىآمدند دارد.
قسمت چهارم فرشتگان امدادگر
وَ لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ . إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَ لَنْ یَکْفِیَکُمْ أَنْ یُمِدَّکُمْ رَبُّکُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ مُنْزَلِینَ. بَلى إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ مُسَوِّمِینَ آل عمران 123تا125 در آیات به نصرت سپاهیان اسلام در نبرد بدر به وسیله فرشتگان تصریح شده است: هر آینه خداوند شما را در بدر در حالی که ناتوان بودید، یاری کرد، پس، از خدا پروا کنید، باشد که سپاس گزارید، آن گاه که به مؤمنان می گفتی: آیا شما را بسنده نیست که پروردگارتان شما را به سه هزار فرشته فرو فرستاده مدد رساند⁉ آری اگر شکیبایی ورزید و پرهیزگاری پیشه کنید و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید،
شما مؤمنان را خدا بود یار در آن جنگ بدر و در آن کارزار
اگرچه شما مؤمنان شریف در آن روز بودید خیلى ضعیف
کنون پس به شکرانه این ظفر بترسید از کردگار بشر
بود آنکه آن لطف دارید پاس خدا را نمایید هردم سپاس123
به یاد آر وقتى که بر مؤمنان بگفتى که در جنگ با دشمنان
مگر که خداوند یارى نکرد؟ که گشتید پیروز در آن نبرد؟
فرشته فرستاد او، سه هزار که یارى رسانند در کارزار124
بلى گر بمانید ثابت قدم ز خشم خداوند ترسید هم
چو کفار آیند با شور و تاب بیایند در معرکه با شتاب
مگر آنکه آید شما را شکست بگردید با انزوا هم نشست
فرستد خدا خمس الفٍ ملک مگر تا کند مؤمنان را کمک
بیایند با پرچمى در میان که خود نقش اسلام باشد برآن125
خداوند شما را با پنج هزار فرشته نشان دار مدد می رساند.
آین آیات، پس از شکست مسلمانان در احد نازل شد؛ آن جا که دشمن مشرک خواست اساس حکومت پیامبر (صلى الله علیه وآله) را در مدینه با حمله دوباره به آنها از بین ببرد
در آیه نهم و دهم سوره انفال استغاثه سپاهیان اسلام و اجابت آن از سوی خداوند به صورت امداد با هزار فرشته پیاپی یاد آوری شده است: به یاد آورید زمانى که در جنگ بدر از پروردگارتان فریادرسى مىطلبیدید، پس او دعا و خواستهى شما را اجابت کرد و فرمود:
من یارىدهنده شما با فرستادن هزارفرشتهى پیاپى هستم. و خداوند، آن (پیروزى و نزول فرشتگان) را جز براى بشارت و اینکه دل هایتان با آنان آرامش یابد قرار نداد و نصرت و پیروزى، جز از سوى خدا نیست، همانا خداوند، شکستناپذیر حکیم است.
در آیه 124 سورهى آلعمران، از سه هزار فرشتهى یارى کننده یاد شده «ثلاثةآلاف» و در آیهى پس از آن، سخن از پنج هزار فرشتهى نشان دار است.
این اختلاف رقمها شاید به میزان مقاومت آنان بوده است. یعنى هر چه مقاومت مسلمانان بیشتر مىشد، امداد غیبى خداوند نیز بیشتر مىشد.
قسمت پنجم خواب کوتاه و سبک
إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَ یُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطانِ وَ لِیَرْبِطَ عَلى قُلُوبِکُمْ وَ یُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدامَ به یاد آورید زمانى که خداوند از سوى خود براى آرامش شما، خوابى سبک بر شما مسلّط ساخت و از آسمان بارانى بر شما فرستاد تا شما را با آن پاک کند و پلیدى (وسوسهى) شیطان را از شما بزداید و دل هاى شما را محکم و گامهایتان را با آن استوار سازد. (انفال 11) در آنگه که بودید غرقه به خواب به لطفش فرستاد باران آب
که تا پاک سازد شما را به آن کند دور آن کید شیطان ز جان
کند متحد قلبهاتان به هم که در دین بمانید ثابت قدم
لشکر قریش با ساز و برگ جنگى فراوان و آذوقهى کافى و حتّى زنان خواننده براى تقویت روحیّه جنگجویان، وارد منطقهى بدر شدند و ابتدا چاههاى آب را در اختیار خود گرفتند.
ولى مسلمانان دچار تزلزل بودند. پیامبر که مىدید یارانش ممکن است شب را به آرامى نخوابند و فردا با جسم و روحى خسته در برابر دشمن قرار گیرند، بشارت داد که فرشتگان الهى به یارى آنان خواهند آمد و آنها را دلدارى داد به طورى که شب را به آرامى خوابیدند. از طرف دیگر علاوه بر کمبود آب براى تطهیر و رفع تشنگى، مشکل اساسى منطقهى بدر، وجود شنهاى نرم و روان بود که پاها در آن فرو مىرفت، در آن شب باران بارید و مسلمانان دلگرم شدند و زمین زیر پایشان سفت شد.
قسمت ششم، نابودی سپاه ابرهه
قصه اصحاب فیل که در قرآن، سوره ای را به خود اختصاص داده است، مصداق دیگری از امدادها ویژه الهی را در قالب لشکر پرندگان بیان می کند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ ﴿۱﴾ مگر ندیدى پروردگارت با پیلداران چه کرد (۱)
أَلَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی تَضْلِیلٍ ﴿۲﴾ آیا نیرنگشان را بر باد نداد (۲)
وَ أَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أَبَابِیلَ ﴿۳﴾ و بر سر آنها دسته دسته پرندگانى ا بابیل فرستاد (۳)
تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ ﴿۴﴾ [که] بر آنان سنگهایى از گل [سخت] مى افکندند (۴)
فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ ﴿۵﴾ و [سرانجام خدا] آنان را مانند کاه جویده شده گردانید (۵)
وقتی ارتش ابرهه به همراه فیل سواران، به قصد نابودی کعبه به مکه آمدند، عبدالمطلب دست در حلقه خانه کعبه برد و از خدای خانه در برابر هجوم آنان یاری طلبید.
این در حالی بود که مردم مکه از ترس به کوه ها پناه برده بودند، که ناگهان فرزندش به وی گفت: ابری سیاه از طرف دریای سرخ به مکه می آید.
عبدالمطلب با خرسندی گفت: ای قریشیان! به خانه های خویش بازگردید که یاری خدا به سوی شما آمد. در این هنگام، پرندگانی همانند پرستو که هر کدام سنگ ریزه هایی با خود داشتند، ظاهر شده، با آن سنگ ریزه ها لشکر بزرگ ابرهه را نابود کردند و خانه خدا از آسیب آنها در امان ماند.
قرآن، این حادثه را در سوره فیل آورده و جریان فرستادن پرندگان به نام ابابیل را آشکارا ذکر کرده است.
قسمت هفتم ، بادهای ویرانگر
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَاءَتْکُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا وَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَ کَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرًا احزاب ٩ اى کسانى که ایمان آوردهاید! نعمت خدا را بر خود به یاد آورید، آن گاه که دشمنان شما در قالب لشکریانى به سراغتان آمدند ولى ما براى دفاع از شما تند بادى سخت و لشکریانى که آنها را نمىدیدید بر آنان فرستادی و بدین وسیله دشمنان را قلع و قمع کردیم و خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست.
به خاطر بیارید تا بر شما چه لطفى بفرمود یکتا خدا
زمانى که در جنگ خیل جنود به روى شما تیغ را برگشود
خدا بر شما نیک یارى بداد فرستاد ناگه یکى تندباد
سپاهى فرستاد پروردگار که بر چشم هرگز نشد آشکار
بر اعمالتان بود آگه خدا بدانست نیات و کار شما
ولى ما براى دفاع از شما تند بادى سخت و لشکریانى که آنها را نمىدیدید بر آنان فرستادی و بدین وسیله دشمنان را قلع و قمع کردیم و خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست. این آیه برهه حساس جنگ خندق را بیان می کند که در آن، احزاب به هم پیوسته یهود و مشرک و منافق به مدینه یورش آوردند؛ به گونه ای که وحشت و اضطراب بر مسلمانان حاکم شد و آنان را به تنگ آورد.
برخی هم گمان می کردند که سرانجام شکست می خورند، بر این اساس، میدان جنگ، صحنه آزمایش بزرگی شد.
نکته ای که به خوبی ثابت می کند که وزیدن این باد، مثل بادهای عادی نبوده، بلکه امداد غیبی به شمار می آید، این است که در محل وزیدن آن، هم لشکر اسلام، هم لشکر احزاب حضور داشتند و فاصله ای بین آنها نبود و تنها خندقی آنها را از هم جدا می ساخت،
با این حال، طوفان فقط به لشکر احزاب لطمه وارد ساخت و کمترین آسیبی به مسلمانان نرسید. شدت و سرعت باد به قدری بود که ترس بر دشمن چیره شد و اوضاعشان را نابسامان ساخت و به فرار وادار شدند. پس از وزش این باد، ابو سفیان که سرکرده مشرکان بود، به آن ها گفت: این باد، هیچ چیزی را برای ما نمی گذارد.
شگفتی های قرآن
(1)پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) فرمود: برای قرآن ظاهری و باطنی است، ظاهر آن حکم و باطن آن علم است. ظاهر آن زیبا و دل انــگــیــز و باطن آن ژرف و عمیق است. آن را نجومی، و بر نجوم آن نجومی است.
شگفتی های آن از شماره بیرون است و غرایب و عجایب آن کهنه نمی شود، در آن چراغ های هدایت و مشعل های حکمت است ... اصول کافی، ج 2، ص 599
(2) پیامبر (صلى الله علیه وآله): قرآن را درست بخوانید و در جستجوی شگفتی های آن باشید. بحار الانوار ج92 ص109
(3) امام سجاد (علیه السلام) : خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست، و چنان قرار ده ... تا فهم شگفتی های قرآن را نصیب دل هـــای مـــــــا گردانی. «صحیفه ی سجّادیه، دعای 42»
(4) امام حسین (علیه السلام): کتاب خدای، عزّوجل، دارای چهار بخش : عبارت ظاهر، اشاره، لطایف و حقایق. عبارت ظاهر برای عوام، اشارت برای خواص، لطایف برای اولیا و حقائق برای انبیاء است (بحار الانوار،ج92، ص20)
(5) امام صادق (علیه السلام): قرآن را تأویلی است که بعضی از آن آمده و بعضی هنوز نیامده است،
پس چـــون تأویل در زمـــان امـامی از امامان واقع شود، امام آن زمان، آن را خواهد دانست. (بحار الانوار ج92 ص20)
پدیده بی نظیری که در قرآن وجود دارد، در هیچ کتاب نوشته دست بشر یافت نمیشود.
هر یک از عناصر قرآن دارای ترکیبی است
ریاضی: سوره ها، آیات، لغات، تعداد حروف، تعداد کلمات هم خانواده، تعداد و انواع اسم های الهی، طرز نوشتن بعضی لغات، عدم وجود یا تغییر عمدی بعضی حروف در بعضی لغات و بسیاری از عوامل دیگر قرآن بغیر از محتویاتش، همگی دارای ترکیبی خاص هستند.
سیستم ریاضی قرآن دو جنبه مهم دارد: (۱) انشاء ریاضی، (۲) ساختمان ریاضی قرآن که شامل شماره سوره ها و آیات است.
به خاطر این کد ریاضی جامع، کوچگترین تغییر در متن یا ساختمان ترکیبی قرآن، بلافاصله آشکار میشود.
سوره ها و آیات وحی شده از نظر زمان و مکان وحی با هم فاصله بسیاری داشتند. ترتیبی که سوره ها و آیات در ابتدا فرستاده شد، بکلی با آخرین ترتیب قرار گرفتن شان فرق داشت. اما، سیستم ریاضی قرآن تنها به کلمه خدا محدود نیست؛ بلکه بسیار گستره، بسیار پیچیده، و کاملا جامع است.
شگفتی های طبیعت در قرآن
قرآن کریم در آیات بسیاری از تسخیر طبیعت برای انسان توسط خدا خبر می‌دهد. همچنین از رام کردن تمام آسمانها و زمین برای انسان خبر می‌دهد. اما مهم این است که بدانیم طبیعت چه اهمیتی دارد و چه زیبایی‌هایی می‌آفریند و چگونه می‌توان از آن به گونه‌ای نیکو استفاده کرد و مهم‌تر اینکه بدانیم همه این نعمت‌ها نشانه خدا و با تدبیر خدا هستند و هدفی برای آفرینش آنها وجود دارد و ما انسانها ناسپاسی نعمت نکنیم و به ستم از آن استفاده ننماییم .
اهمیت طبیعت در قرآن
در قرآن کریم بیش از 750 آیه اشاره به ظواهر طبیعت می‌کند ابعاد گوناگون جلوه‌ها و زیبایی‌های آن را یادآور میشود. در اغلب این آیات، ما را توصیه به مطالعه کتاب طبیعت و پند‌آموزی آن می‌کند. بی‌گمان، هدف این آیات، طرح علوم طبیعی و بیان قوانین آن نیست، هر چند به نکاتی اشاره دارد که پس از قرن ها اهمیت و حساسیت آن شناخته شده و خبر از این حقیقت می‌دهد که گوینده آن در اتصال به مبدأ الهی و آفریننده جهان است. آفریننده‌ای که از همه چیز خبر دارد و با آگاهی آنها را پدید آورده و برای ما رام کرده است. قرآن کتاب هدایت است و منظور از ذکر این شگفتی‌ها تدبر در موجودات طبیعی و توجه به نشانه‌های آن در اصل خلقت است.
نکته پایانی : در یک جمع‌بندی کلی
1- معجزات انبیای گذشته مخصوص به زمان خاص خودشان بوده است و امروزه چیزی از آن ها در دسترس ما قرار ندارد. در این میان، تنها قرآن را می‌یابیم که ادعا می‌کند یک معجزه همیشگی است.
2- قرآن کریم برای اثبات صحت ادعای خود، تمامی عالمیان را آشکارا به مبارزه می‌خواند تا اگر می‌توانند کلماتی مانند آیات قرآن بیاورند.
3- آن وجه اعجاز قرآن کریم که قرآن نسبت به تک تک سوره ها خود بدان تحدی نموده، فصاحت و بلاغت آیات آن است. البته برای قسمت های مختلف قرآن، علاوه بر فصاحت و بلاغت، وجوه دیگری وجود دارد.
4- از یکسو مخالفین اسلام در عمل چه در اعصار گذشته و چه در عصر حاضر از پر هزینه‌ترین و سخت‌ترین کارها برای بطلان اسلام دریغ نورزیده‌اند. و از سوی دیگر در برابر ساده‌ترین اقدام که پاسخگویی به مبارز طلبی قرآن بود سکوت کردند و هیچ نمونه قابل توجهی که از لحاظ فصاحت و بلاغت، صاحبنظران، آن را همتای قرآن بدانند نیاورده‌اند و این در حالی است که هم انگیزه کافی داشتند و هم ادیبان عرب توانا. این خود بهترین دلیل از عجز آن ها در برابر قرآن می‌باشد.
5- در قرآن، در موارد متعددی اشاره به اسرار خلقت شده که سر آنها قرن ها بعد معلوم شده. این حاکی از آن است که قرآن از سوی کسی نازل شده که احاطه کامل بر اسرار خلقت داشته است.
6- در قرآن، در موارد متعددی پیش‌گویی‌های غیبی آمده که بعدا محقق شده و این نشان می‌دهد که قرآن از سوی کسی نازل شده که احاطه به غیب دارد.
7- قرآن با این همه وجوه اعجاز که ذکر شد به‌وسیله پیامبری آورده شده که به گواهی تاریخ درس ناخوانده بوده . این امر به وضوح نشان می‌دهد که او قرآن را از پیش خود نیاورده است بلکه از سوی پروردگار عالمیان.
نتیجه گیری :
از آن چه بیان شد مشخص شد که قرآن معجزه‌ای است برای تمامی اعصار و برای تمامی ملت ها و بنابراین، این کتاب مقدس از جانب خدا نازل گشته است. همچنین با مشخص شدن اعجاز قرآن، صدق ادعای نبوت پیامبر (علیه السلام) آشکار می‌گردد.
بنابراین امروزه تمامی انسان ها می‌توانند با تحقیق و بررسی در خصوص این کتاب و مشاهده اعجاز آن، به نبوت پیامبر (علیه السلام) و حقانیت آیین او پی ببرند.
و السّلام
منابع : تفسیر نور آقای قرائتی . تفسیر نمونه مکارم
و برداشت مولف .....
و (مجمع‌البیان، ج10، ص472؛) (تفسیرتبیان، ج10، ص326)
(تفسیر المیزان، ج20، ص432؛ ) (تفسیر روح‌المعانی، ج3، ص 99) (تفسیر نوین، ص135؛ تفسیر هدایت، ج 18، ص 23) پدید آورنده : محمود زارع پور
eitaa.com/ghuraan ایتا iGap.net/mzQuran آی گپ ble.ir/ghuraan بله aparat.com/MZ.Quran آپارات
به نام خدا
مطالب جمع آوری شده در زمینه های مفاهیم قرآنی و تاریخی
از سال 1354 و بارگزاری آن در سال 1380 در سایت
تاریخی فرهنگی قرآنی
و از سال 1393 به تدریج بعضی از مقالات تبدیل به کتاب شده
و به حول قوه الهی در مهر سال 1399 به 40 جلد کتاب رسیده است.
نام : محمود زارع پور متولد تهران محله قلهک شمیران 1336
کارشناسی علوم قرآن و دینی ، دبیر و 25 سال مدیریت مدرسه
کتاب هایی که از مؤلّف به چاپ رسیده است :
1 و2 مثل ها، مثال ها و تمثیل، ضرب المثل های قرآن
3. انواع و اوصاف قلب در قرآن 4. سلام های قرآن
5. انس با قرآن، تدبر در قرآن، مهجوریت از قرآن
6 . اعجاز در قرآن : حشرات، بدن انسان، آسمان ها، شگفتی ها و پیشگویی ها در قرآن
7. فلسفه سوگندها 8. فلسفه قصه در قرآن
9. آشنایی و شناخت قرآن 10. استدراج مهلت دادن
11. رسانه ها و ماهواره ها، گوساله های زرین سامری
12. تولی و تبری و آیات 13. استکبار ستیزی و قرآن
14. اعتداال در قرآن
15. مناظرات در قرآن انسان، فرشته، ابلیس، دوزخیان و بهشتیان
16. مرگ در دنیا، برزخ و قیامت 17. اصول و فروع و آیات
18 آیاتِ سیاسی اجتماعی حقوقی اقتصادی قرآن
19. ابتهالات و ربّنا های قرآن 20 رهبری و ولایت پذیری و آیات
21. اخلاق در قرآن (عباد الرحمن) 22. حجاب و آیات
23. سبک زندگی مؤمنانه 24. اسلام ایرانیان ، آیات قرآن
25 فراموشی غدیر و خلافت قبیله ای خلفای بنی امیه و بنی عباس
26. چهل حدیث ها از معصومین 27. فاطمه زهراء راز قبر مخفی
28. سکوت مولود کعبه، ثروت اندوزی خواص
29 غدیر در مسلخ کودتای سقیفه
30. امام حسن مجتبی معزّ المومنین، صلح حسنی
31. امام حسین علیه السلام و آیات
32. امام حسین عاشورا پیامدهای نهضت 33. حضرت ابـوالفـضـل العباس
34. امام سجاد و زینب پیام رسان حماسه عاشورا
35. امام باقر انقلاب فرهنگی، امام صادق جهش فرهنگی، امام کاظم (زین المجتهدین)
36. امام رضا مدیریت فرهنگی در مسیر خراسان، ولایتعهدی، سلسله الذهب، آموزه ها
37 امام جواد امام هادی امام عسکری (علیهم السلام)
38. وجود منجی و ظهور امام زمان 39. آیا ظهور اتفاق افتاده، دجال زمانه
40. مجموعه اشعار آیت الله سید نورالدین طاهری
ادامه مطالب
http://m5736z.blog.ir/post/EAJAZ3
http://m5736z.blog.ir/post/eajaz4
http://m5736z.blog.ir/post/EAJAZ5
