تاریخی فرهنگی قرآنی ۲

موضوعات قرآنی ؛ دینی و آموزشی : مطالب طبقه بندی شده جهت تحقیق ؛ جزوه ؛ کتاب و .....

تاریخی فرهنگی قرآنی ۲

موضوعات قرآنی ؛ دینی و آموزشی : مطالب طبقه بندی شده جهت تحقیق ؛ جزوه ؛ کتاب و .....

مشخصات بلاگ
تاریخی فرهنگی قرآنی ۲

آشنائی با تاریخ اسلام :
عبرت آموزی (و لقد اهلکنا القرون من قبلکم .... گذشته چراغ راه آینده است)
آشنایی با علوم و موضوعات قرآنی ( هدی و رحمه للمتقین)

آخرین نظرات
  • ۴ خرداد ۰۱، ۱۷:۲۱ - خرید پیج اینستاگرام ارزان
    Great post.

دحو الارض » گیتی شناسی . چرا خانه خدا مربع؟ کعبه، نماد هویتی اسلام

اسرار باطنی حج از زبان امام سجاد(ع). حج با معرفت . حج مهدوی . حج و ولایت و امامت

حج . کنگره سالانه . اسرار حج احرام زیارت یار. . عظمت حج. حج در اندیشه امام خمینی

عید قربان یا عید الاضحی . قربانی . آثار قربانی . اسماعیل های نفس انسانی

دعای عرفه

عرفات همایش بزرگ. اعتراف در عرفات ، معرفت در عرفه

40 حدیث در باره حج
 

  

بسم الله الرحمن الرحیم

روز عرفه

روز نهم ماه ذی الحجه الحرام را روز عرفه نامیده اند، روز نیایش و مناجات با خالق هستی؛ چرا که در این روز، درهای رحمت الهی بر روی همه بندگان به ویژه گنهکاران گشوده و همه گنهکاران در این روز، چشم امید خود را به خدای خود دوخته و از دنیا بریده و به خدا نزدیک می شوند

 در این روز دعا به استجابت نزدیک است و هر ناامیدی، امیدوار بر در خانه الهی دست هایش را به دعا باز می کند. عرفات، نام منطقه وسیعى است با مساحت حدود 18 کیلومتر مربع در شرق مکه، اندکى متمایل به جنوب که در میان راه طائف و مکه قرار گرفته و زائران بیت ‏الله از ظهر تا غروب در این منطقه حضور دارند. روز عرفه از ایام با شکوه و عظیم است

روزی است که در‌های آسمان را برای پذیرش تضرع‌های عاشقانه‌ بندگان ذات اقدس اله می‌گشایند و باز هم آن فاعل بالعشق خواهان بازگشت اشرف مخلوقاتش به بارگاه امن‌اش است.

آری باز هم فرصت برای بازگشت انسان به اصل و جایگاه اعلی اولیه‌اش را فراهم می‌کنند، چقدر بزرگوارند و بزرگوارانه رفتار می‌کنند. چقدر ظلم کردیم! چقدر نادیده گرفتیم آن همه رحمت را! ولی باز هم می‌خوانندمان، دعوتمان می‌کنند و می‌خواهند همچو شب قدر به ارزش و منزلت خود نائل شویم

آری روز عرفه، روزی است که حق تعالی بندگان خویش را به عبادت و اطاعت خود دعوت کرده و از آن سوی سفره جود خود را برای آنها گسترانیده. شیطان را در این روز در غل و زنجیر می‌کشد و باز هم زمینه پیروزی انسان را بر نفس فراهم می‌کند. امام صادق (ع) : اگر شخص گناه‌ کاری نتواند در شب‌های قدر خود از قدر و منزلت خود به نحو احسنت استفاده کند و بهره گیرد، می‌تواند در این روز از امتیازات برخورداری از رحمت الهی برخوردار شود. کافی، ج 2

وجه تسمیه روز عرفه:

1 . زمانی‌که جبرییل مناسک حج ابراهیمی را به ابراهیم خلیل‌الله می‌آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت: (عرفت) و او پاسخ بلی را داد - لذا به این نام خوانده شد

2. مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف می‌کنند و بعضی آن را از جهت تحمل و صبر و رنجی می‌دانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شوند، چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی است. فرهنگ دهخدا

3. همچنین در روایتی آمده که آدم و حوا پس از هبوط از بهشت و آمدن به کره خاکی در این سرزمین یکدیگر را یافتند و به همین دلیل عرفات و این روز عرفه نام گرفته است.

پیشینه‌ وقوف در عرفات : عرفات جمع عرفه به معنای شناخت است و از آنجا که آن‌جا وادی شناخت و معرفت خدا و نفس و خود است، عرفات نام گرفته است.   

حضرت آدم و عرفات:

فَتَلَقّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحِیمُ  بقره37                     بیاموخت آدم ز پروردگار                    کلام و سخن هاى بس استوار

که گردید باعث که یکتا خدا               پذیرد از او توبه را از خطا

خداى رحیمست توبه پذیر                 بسى مهربان است آن بى نظیر

شروع عرفه از زمان حضرت آدم علیه السلام بوده، در روز عرفه توبه حضرت پذیرفته شد و جبرئیل به آدم اسامی پنج تن آل عبا را آموخت تا خداوند توبه او را قبول کرد. همچنین حضرت ابراهیم در این روز حقایق برایش مکشوف شد و فهمید اسماعیل را به قربانگاه ببرد. امام صادق (علیه السلام):آدم پس از خروج از جوار خدا و فرود به دنیا 40روز هر بامداد بر فراز کوه صفا با چشم گریان در حال سجود بود، جبرییل بر آدم فرود آمد پرسید: چرا گریه می‌کنی؟ گفت: چرا گریه نکنم در حالی که خداوند مرا از جوار و بارگاهش بیرون راند و در دنیا فرود آورد.

جبرییل گفت: ای آدم، به درگاه خدا توبه کن و به سوی او بازگرد آدم گفت چگونه توبه کنم؟ جبرییل او را در روز 8 ذی‌حجه به مِنی برد، آدم شب را در آنجا ماند و صبح با جبرییل به عرفات رفت

پس از نماز عصر آدم را به وقوف در عرفات واداشت و کلماتی را که از پروردگار دریافت کرده بود به وی تعلیم داد. بگو ای آدم  سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِکَ، عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ‏ نَفْسِی، فَاغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی انک انت الغغور الرحیم.

آدم تا هنگام غروب آفتاب همچنان دستش به آسمان بلند بود و با تضرع اشک می‌ریخت، وقتی که آفتاب غروب کرد، همراه جبرییل روانه مشعر شد و شب در آنجا وقوف کرد و صبح‌گاهان با کلماتی به دعا پرداخت و به درگاه خدا توبه کرد و خدا توبه او را پذیرفت چرا که او توبه‌پذیر است.

شیخ صدوق در کتاب امالی در روایتی از امام حسن(ع):

شخصی دانای یهود از پیامبر سؤالاتی نمود، یکی از سؤالاتش به این قرار بود، چرا خداوند به بندگانش امر نمود تا بعدازظهر در صحرای عرفات وقوف نمایند.

پیامبر اکرم(ص)فرمودند: ساعتی است که حضرت آدم (ع) در آن ساعت مرتکب معصیت (گناه اولی) شد و خداوند بر امت من واجب نمود تا در بهترین مکان‌ها وقوف نمایند و نزد او تضرع و دعا نمایند تا بهشت را مجدداً در اختیار آنها نهد و آن ساعتی که مردم از عرفه می‌روند،‌ ساعتی است که حضرت آدم(ع) در آن ساعت از خداوند خویش سخنانی را فرا گرفت و خداوند با رحمت خود بر او بازگشت و توبه را پذیرفت

و ایشان فرمودند:

به خدا قسم که برای آسمان‌ها دری است از رحمت و توبه و حاجات، احسان و کرم و بخشش و تمام کسانیکه در عرفات اجتماع می‌کنند شایسته‌ این صفات هستند. زمانی‌که آنها می‌خواهند از صحرای عرفه خارج شوند خداوند ملائکه‌اش را گواه می‌گیرد که همه آنان را از آتش جهنم نجات دادم و بهشت را بر آنان واجب گرداندم.

ب) حضرت ابراهیم در عرفات: در صحرای عرفات جبرییل پیک وحی الهی، مناسک حج را به ابراهیم(ع) آموخت و ابراهیم(ع) هر یک از مراحل آن را با خلوص و عابدانه برپا داشت و ندای عرفت را در آن سرزمین سر داد.

ج) صحرای عرفات همایش شناخت و خودسازی سرور شهیدان عالم حسین‌(ع): امام حسین (ع) در بعدازظهر روز عرفه همراه با فرزندان و یاران خود در صحرای عرفات وقوف کرد. وی در آنجا بزرگترین همایش خودسازی و شناخت را در قالب ژرف‌ترین کلمات به ظهور رسانید. سخنانی که از اعماق وجودش نشأت می‌گرفت آن‌چنان والاست که آدمی را به تفکر وا می‌دارد،

 برخی از موضوعات دعای عرفه به شرح زیر است:

در دعای عرفه مفاهیم و ارزشهای قرآنی و تعالیم آسمانی موج می زند و انسان را هدایت و راهبری می کند. این دعا بیانگر راز و نیاز عاشقانه سرور آزادگان عالم با محبوب و معبود یکتاست و متضمن گوهرهای ارزشمندی است که به آدمی روح حیات می بخشد و محورهای زیادی در آن مطرح می شود .

امام دعای خود را با ستایش خداوند آغاز می‌کند، ستایشی زیبا و یکتا. ستایش خداوندی را سزاست که چیزی قضایش را دور نمی‌سازد و از اعطا و بخشش او جلوگیری نمی‌کند و هیچ آفریننده‌ای آفرینش او را ندارد و او سخاوتمندی بی‌انتهاست.

ذکر اسماء و صفات خدا

این دعای با عظمت در توحید، کم نظیر است و بلکه بی نظیر، که از سرور شهیدان عالم حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام صادر شده و تاکنون شرح هایی بر آن نوشته شده است که بسیار ارزنده است.

این دعای با عظمت در توحید، کم نظیر است و بلکه بی نظیر، که از سرور شهیدان عالم حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام صادر شده است.

- بیان گوشه‌ای از نعمت‌های بی‌پایان خداوند که انسان را در تمام مراحل رشد تکامل دربر گرفته و یاد از مهر مادر و مواظبت و پرستاری آنان را از الطاف خداوند می‌‌شمرد.

شناخت نعمتهای الهی و برترین آن قرآن و رحمت خدا نسبت به بندگانش چه عام و چه خاص، یعنی رحمان و رحیم بودن.

به شکر نعمت‌های الهی اشاره می‌کند و خود را از ادای یک شکر نیز عاجز می‌داند.

- استغفار و انابه عاجزانه به درگاه خداوند و طلب مغفرت از بارگاه حق تعالی.

هر فرازی از این دعا دریچه‌ای از عشق و نور و محبت و توحید را در دل انسان می‌گشاید. ایشان با این دعا در صدد است انسان و خدا را بشناساند و نزدیکی آن دو را به هم نمایان کند.

این نیایش منطقی‌ترین رابطه خدا با انسان را توضیح می‌دهد. ایشان با همه وجود حضور خداوند و احاطه و اشراف او به همه ذرات هستی و نفوذ علم و قدرت و حیات او را به تک‌تک ذرات و موجودات عالم مشاهده می‌نماید و آن چه را می‌بیند بر زبان می‌راند. و بخشش الهی

- فراگیری راه تعلیم و تربیت از خدا

- شناخت و درخواست بهترین مسألت‌ها.

- تعلیم مفاهیم و ادبیات قرآن.

و

1- حمد و ثنای الهی  2- ذکر اسماء و صفات خدا  3- قضا و قدر الهی  4- بخشش الهی  5- آفرینش و فطرت  6- خلقت، حکمت و امانتداری  7- شناخت نسبت به نعمتهای الهی و برترین آن قرآن و رحمت خدا نسبت به بندگانش چه عام و چه خاص، یعنی رحمان و رحیم بودن

گشودن درهای رحمت بی انتها در عرفه

اگر کسى بتواند در روز عرفه خود را به «عرفات» یا به کربلا برساند، بهترین مکانها را براى دعا انتخاب کرده. و گویا این روز مختص به دعاست. بنابراین لازم است انسان، تمام توان خود را براى استفاده از این روز بزرگ آماده نموده و مهمترین کار در این جهت، بدست آوردن شرایط استجابت دعاست.

اهمیت دعا در این روز به اندازه ‏اى است که روزه این روز را براى کسى که روزه باعث ضعف او هنگام دعا مى‏شود ممنوع کرده‏ اند، با این که در روایات صحیحه آمده که، روزه آن، کفاره نود سال مى‏باشد.
بهتر است روز عرفه در عرفات یا کربلا دعا کند. باین جهت که توقف در عرفات در این روز از اعمال حج بوده و روایات زیادى درباره پاداش زیارت امام حسین(ع) در روز عرفه وارد شده.

مثلا در روایت صدوق از امام صادق آمده خداوند متعال قبل از اهل عرفات براى زائرین قبر حسینى(ع) جلوه کرده، نیازهاى آنان را برآورده، گناهانشان را بخشیده و آنان را به خواسته‏ هایشان مى‏رساند. آنگاه نزد اهل عرفات آمده و با آنان نیز این گونه رفتار مى‏کند

خود امام حسین(ع) نیز به سرعت از انسان راضى شده، او را مى‏پذیرد و رحمت او گسترده است زیرا مى‏فرمود: احسان مانند باران است که بر نیکوکار و بدکار مى‏بارد. گشودن درهاى دعا از جانب خداى متعال کرامتى است که هیچ مخلوقى توان چنین کارى را ندارد.

درب دعا، درب بزرگى است که با تمامى درهاى سعادت برابرى کرده، آسانتر از تمامى این درها بوده و در میان درهاى سعادت درى نیست که بتوان با آن به تمامى اهداف جزئى و کلى، دینى و دنیوى و تمامى آرزوها و اهداف رسید.

شرایط معنوى و قلبى دعا
در یک کلام داشتن ایمان حقیقى به خدا، صفات و نامهاى اوست. و آنگاه که قلب بنده به خدا و به قدرت و علم، عنایت و جود و کرم و راستگویى او، و دعوت بندگان به دعاى خود، ایمان آورده و دعا کند، بدون شک به خواسته خود یا عوض خواسته خود مى‏رسد

در هنگام نشستن براى دعا آرامش و وقار داشته و باندازه نشاط خود ذکرهایى را که قبل از شروع دعا رسیده بگوید.

در ابتدا بطور اجمال به حمد خدا، و تمجید و ستایش او پرداخته و آنگاه صد بار تکبیر، صد بار الحمد للّه  صد بار سبحان اللّه صد بار لا اله الا اللّه گفته صد بار قل هو اللّه احد و سوره قدر و بنابر روایتى صد بار آیة الکرسى خوانده و صد بار صلوات بفرستد.

و اگر باین مقدار نشاط نداشت مى‏تواند، فقط تکبیر و لا اله الا اللّه و الحمد للّه و سبحان اللّه گفته و صلوات بفرستد ولى باید همراه با حضور قلب، صدق و اخلاص باشد.

اعمال به هنگام دعای عرفه
امام صادق (ع) در مصباح الشریعه : هنگام تکبیر گفتن تمامى موجودات آسمانى و زمینى را در مقابل بزرگى و شوکت خداوند کوچک شمار.

باید هنگام گفتن این الفاظ و اذکار، باندازه فهم خود معانى آن را در نظر داشته و تا آنجا که مى‏توانیم مضمون این الفاظ را در خود به وجود آورده و در هنگام ذکر خداى متعال به یاد کس دیگرى بلکه به یاد دشمن او نباشیم زیرا در این صورت سزاوار خوارى و محروم شدن از احسان الهى خواهیم شد. گشودن درهاى دعا از جانب خداى متعال کرامتى است که هیچ مخلوقى توان چنین کارى را ندارد

درب دعا، درب بزرگى است که با تمامى درهاى سعادت برابرى کرده، آسانتر از تمامى این درها بوده و در میان درهاى سعادت درى نیست که بتوان با آن به تمامى اهداف جزئى و کلى، دینى و دنیوى و تمامى آرزوها و اهداف رسید
پس از این اعمال تا آنجا که سر حال هستى، دعاهاى وارده را با حضور قلب، تدبر و فهم آنچه مى‏گویى، بخوان. دعاى امام حسین با ملحقاتى که بر آن افزوده‏ اند را نیز ترک نکن و با جدیت و تلاش در پى فهم معانى آن باش.

این ملحقات گرچه جزو دعاى امام حسین نیست ولى مضامین عالى داشته و برخاسته از اندیشه‏ هاى بلندى است. دعاى صحیفه سجادیه را نیز بخوان. بهتر است دعاى امام صادق(ع) را نیز خوانده و آنگاه حوائج خود را بخواه و هنگام دعا براى خود، برادران دینى بخصوص معلمین، پدر، مادر، و پدران و مادران آنها و سایر ارحام و ذوى الحقوق را مقدم کن

در حال دعا تا آنجا که مى‏توانى سعى کن بهترین حالات از قبیل گریستن، زارى کردن، خوار شدن، و بستن دستها را داشته و بهترین سخنان را براى جلب رحمت و عطوفت بکار برى.

در روایت آمده که خداوند به حضرت موسى، فرمود: آنگاه که به درگاه من دعا مى‏کنى ترسان بوده، صورت خود را خاک آلوده کرده، و با عزیزترین جاهاى بدن براى من سجده نموده و با ایستادن در مقابل من برایم تواضع نما. با ترسى که ناشى از عظمت من است و برخاسته از قلبى ترسان است با من مناجات کن.

به حضرت عیسى (ع) وحى شد: عیسى از چشمهایت براى من اشک ریخته و با دلت برایم تواضع نما. عیسى در سختى‏ها از من کمک بخواه که من غمزدگان را یارى نموده و نداى درماندگان را اجابت مى‏کنم. و من مهربانترین مهربانان هستم. (ترجمه ‏المراقبات ص448 )

دعای عرفه سیدالشهداء (ع)؛ آمیزه ای از شور و عشق و محبت و معرفت

عرفه؛ روزی بسان شب قدر عرفات، عرفه، از عیدهای بزرگ است، هر چند عید نامیده نشده است و روزی است که حق تعالی بندگان خویش را به عبادت و اطاعت خود دعوت کرده، سفره جود و احسان خود را برای آنها گسترده است.

زین العابدین ع در روز عرفه صدای فقیری را شنید که از مردم کمک می خواست. حضرت فرمود: وای بر تو! آیا دست نیاز به سوی غیر خدا دراز می کنی؛ در حالی که امید می رود در این روز بچه هایی که در شکم مادر هستند، مورد فضل و لطف الهی قرار گیرند و سعادتمند گردند؟( مفاتیح الجنان)

حضرت صادق ع : کسی که در ماه رمضان آمرزیده نگردد تا رمضان آینده آمرزیده نمی گردد؛ مگر اینکه روز عرفه را درک کند. تنها روزی را که برای مناجات همگانی معرفی کرده اند؛ روز عرفه می باشد.

روز عرفه دارای دعاهای فراوانی است؛ ولی در این میان، دعای عرفه امام حسین ع دارای جایگاه ممتاز و ویژه است و در واقع، ناب ترین و عمیق ترین معارف الهی و توحیدی در این دعا، بر زبان سالار شهیدان ع جاری گشته است.

امام حسین ع در آخرین عرفه عمر خود، عصر روز عرفه با گروهی از خاندان و فرزندان و شیعیان، با نهایت خاکساری و خشوع از خیمه بیرون آمدند و در جانب چپ کوه ایستادند

امام (ع) چهره مبارک خود را به سوی کعبه گردانید مانند مسکین نیازمندی که غذا می‌طلبد، دست ها را برابر صورت خود گرفت و دعایش را چنین آغاز کرد: الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع و لا لعطائه مانع و لا کصنعه صانع و هو الجواد الواسع؛ سپاس خداوندی را سزاست که چیزی قضایش را دور نمی سازد و از عطا و بخشش او جلوگیری نمی کند و هیچ آفریننده ای آفرینش او را ندارد و او سخاوتمندی بی انتهاست

حضرت (ع) سپس به بیان گوشه ای از نعمت های بی پایان خداوند که انسان را در تمام مراحل رشد و تکامل در برگرفته، می پردازد و مهربانی مادران و دایه ها و مواظبت و پرستاری و دل سوزی آنان را از الطاف و عنایت های خداوند می شمرد؛ سپس به لزوم شکر نعمت های الهی اشاره می کند و خود را از ادای یک شکر نیز عاجز و ناتوان می بیند.

هر فرازی از این دعا، دریچه ای از نور و توحید و عشق و محبت به خداوند را به سوی دل انسان می گشاید و عبارات دعا و محتوای آن، نشان می دهد که امام حسین ع در حال این دعا دائم از خود و عالم غافل گشته، تمام جهان را به یک سو نهاده، با همه وجود حضور خداوند و احاطه و اشراف او به همه ذرات هستی و نفوذ علم و قدرت و حیات او را بر تک تک ذرات و موجودات عالم مشاهده می نماید و آنچه را که دیده، بر زبان آورده است. امام حسین ع می خواهد با این نیایش، انسان و خدا را بشناساند و نزدیکی آن را به هم بنماید

او با این نیایش، منطقی ترین و واقعی ترین رابطه انسان با خداوند را توضیح می دهد. دعای عرفه سیدالشهدا (ع) سراسر نور و عرفان پروردگار است و آمیزه ای از شور و عشق و محبت و معرفت به ذات پاک خداوند است.

خدایا! موجوداتی که در هستی خود نیازمند تو هستند، چگونه می توانند راهنمای من به سوی تو باشند؟ پروردگارا! آیا حقیقتی غیر از تو آن روشنایی را دارد که بتواند تو را بر من آشکار سازد؟ کی از نظر، غایب و پنهان بوده ای که نیازمند راهنمایی به سوی خود باشی و چه وقت از من دور بوده ای تا نمودهای جهان مرا به تو برساند؟ همه عالم به نور توست پیدا کجا گردی تو از عالم هویدا؟

اعمال شب و روز عرفه روز عرفه از روزهای پرفضیلتی است که زمینه و بستر مناسب برای بهره‌مندی هرچه بهتر از برکات الهی آماده است، انجام برخی اعمال در این زمان مشخص، موجب نزدیکی سازنده‏تر به خالق هستی و کسب خیرات دنیوی و اخروی بیشتر است.

شب نهم از شبهای متبرک و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در این شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد.

برای شب عرفه چند عمل وارد شده است؛ از جمله:

۱- غسل.

۲. زیارت امام حسین(ع)؛ که از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احادیث، در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسی توفیق یابد که در این روز در تحت قُبّه مقدسه آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسی که در عرفات است نیست.

۳. خواندن نماز توبه. بعد از نماز عصر پیش از آنکه مشغول به خواندن دعاهای عرفه شود در زیر آسمان دو رکعت نماز به‌جا آورد و نزد حق تعالی به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده گردد.

۳. روزه گرفتن؛ مستحب است روزه روز عرفه برای کسی که ضعف پیدا نکند از دعا خواندن و مانع دعا خواندن او نشود.

۴. نماز مخصوص: چون وقت زوال شد، زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به جای آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز کند. در رکعت اول بعد از حمد توحید و در دوم پس از حمد قُل یا اَیهَا الْکافِروُنَ بخواند. پس از آن چهار رکعت نماز گزارد و در هر رکعت پس از حمد، پنجاه مرتبه توحید بخواند. این نماز همان نماز حضرت امیرالمؤمنین (ع) است.

۵. تسبیحات حضرت رسول (ص). سُبْحانَ الَّذی فِی السَّمآءِ عَرْشُهُ سُبْحانَ الَّذی فِی الاْرْضِ حُکْمُهُ منزه است خدایی که در آسمان است عرش او منزه است خدایی که در زمین است فرمان و حکمش سُبْحانَ الَّذی فِی الْقُبوُرِ قَضآؤُهُ سُبْحانَ الَّذی فِی الْبَحْرِ سَبیلُهُ ................... تسبیحات عشر ـ که در اعمال روز عرفه آمده هزار مرتبه خوانده شود.

۶. ذکر صلوات از حضرت صادق(ع) اَللهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ یا خدایا از تو خواهم ای کسی که او نزدیکتر است به من از رگ گردن ای مَنْ یَحوُلُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ یا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَْعْلی وَبِالاُْفُقِ که حایل شود میان انسان و دلش ای که او در دیدگاه اعلی است و در افق الْمُبینِ یا مَنْ هُوَ الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی یا مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ آشکاری است ای که او بخشاینده است و بر عرش استیلا دارد ای که نیست مانندش شَیْءٌ وَ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ محمد ............

۷. خواندن دعای ام داوود.

۸. خواندن دعاهای روز عرفه ؛ از جمله «دعای امام حسین(ع) در روز عرفه» و «دعای مشلول».​​​​​​

۹. دعای آخر روز؛ در آخر روز عرفه این دعا خوانده شود : یا رَبِّ اِنَّ ذُنُوبی لا تَضُرُّکَ وَاِنَّ مَغْفِرَتَکَ لی لا تَنْقُصُکَ فَاَعْطِنی ما لا پروردگارا همانا گناهان من زیانی به تو نزند و محققاً آمرزش تو از من نقصانی به تو نرساند پس عطا کن به من یَنْقُصُکَ وَاغْفِرْ لی ما لایَضُرُّکَ و ایضا بخوان :

اَللّهُمَّ لا تَحْرِمْنی خَیْرَ ما آنچه را نقصانت نرساند و بیامرز برایم آنچه را زیانت نزند خدایا محرومم مکن از آن خیری که عِنْدَکَ لِشَرِّ ما عِنْدی فَاِنْ اَنْتَ لَمْ تَرْحَمْنی بِتَعَبی وَ نَصَبی فَلا نزد تو است به‌خاطر آن شری که در پیش من است اگر تو به رنج و خستگیم رحم نمی کنی پس تَحْرِمْنی اَجْرَ الْمُصابِ عَلی مُصیبَتِهِ محرومم مدار از پاداش مصیبت دیده ای بر مصیبتش...

دعای امام‌صادق(ع) از روز اول ذی‌الحجه تا عرفه

وَ الْفَجْرِ، وَ لَیَالٍ عَشْرٍ نزدیک است، در حالی مؤمنان خود را برای انجام فرائض این ماه آماده می‌کنند که عبادت و کار نیک در هیچ ایامى به اندازه این 10 روز اول ماه ذى‌الحجه فضیلت ندارد.

در بعضى از روایات آمده شب‌هاى دهگانه‌اى که قرآن در سوره«وَالْفَجْرِ» به آن سوگند یاد کرده، شب‌هاى دهه اوّل این ماه شریف است و این سوگند به خاطر عظمت آن است

خداوند در سوره «حج» ضمن بیان فریضه بزرگ حج سخن از أیّام مَعْلُومات گفته که مؤمنان باید در آن به یاد خدا باشند.

در حدیثى از رسول خدا(ص)مى‌خوانیم که عبادت و کار نیک در هیچ ایامى به اندازه این ده روز اول ماه ذى‌الحجه فضیلت ندارد، افزون بر این، هم صدا شدن با زوار خانه خدا در این ماه و یاد و خاطره مراسم با شکوه حج و معنویت و برکات آن، حال و هواى دیگرى به انسان مى‌دهد. برخی از اعمال روز اول ماه ذی‌الحجه :
*روز اول ذی‌الحجه روز بسیار مبارکى است و در آن چند عمل وارد است:
- روزه: ثواب روزه هشتاد ماه را دارد.
- خواندن‏ نماز حضرت فاطمه(ع): شیخ طوسی فرمود: این نماز چهار رکعت است با دو سلام، مانند نماز امیرالمؤمنین(ع) که در هر رکعت سوره «حمد» یک مرتبه و سوره توحید پنجاه مرتبه خوانده مى‏شود و پس از سلام تسبیحات آن حضرت را گفته، سپس بخواند: سُبْحَانَ ذِی الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنِیفِ سُبْحَانَ ذِی الْجَلالِ الْبَاذِخِ الْعَظِیمِ سُبْحَانَ ذِی الْمُلْکِ الْفَاخِرِ الْقَدِیمِ سُبْحَانَ مَنْ یَرَى أَثَرَ النَّمْلَةِ فِی الصَّفَا سُبْحَانَ مَنْ یَرَى وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوَاءِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا وَ لا هَکَذَا غَیْرُهُ
- دو رکعت نماز: نیم ساعت پیش از رسیدن آفتاب به هنگام ظهر بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» یک مرتبه ‏و هر یک از «توحید» و «آیة‌الکرسى» و «قدر» را ده مرتبه بخواند.
- دعا برای رفع شر ظالم: هر که از ستمگرى وحشت دارد، در این‏ روز بگوید: حَسْبِی حَسْبِی حَسْبِی مِنْ سُؤَالِی عِلْمُکَ بِحَالِی؛ تا خدا شرّ ستمکار را از او کفایت کند.

همچنین در این روز به روایت شیخ کلینى و شیخ طوسى، حضرت فاطمه(س) به امیرالمؤمنین(ع) تزویج شده است.

دعاى حضرت صادق(ع) از روز اول تا عصر روز عرفه از روز اول تا عصر روز عرفه در عقب نماز صبح و پیش از مغرب این دعا را که شیخ طوسی از حضرت صادق(ع) روایت کرده‌اند، بخواند:

اَللّهُمَّ هذِهِ الاْیّامُ الَّتى فَضَّلْتَها عَلَى الاْیّامِ وَشَرَّفْتَها[وَ] قَدْ بَلَّغْتَنیها بِمَنِّکَ وَرَحْمَتِکَ فَاَنْزِلْ عَلَیْنا مِنْ بَرَکاتِکَ وَاَوْسِعْ عَلَیْنا فیها مِنْ نَعْمآئِکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الَ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَهْدِیَنا فیها لِسَبیلِ الْهُدى وَالْعَفافِ وَالْغِنى وَالْعَمَلِ فیها بِما تُحِبُّ وَتَرْضى

هدیه پنج دعاى حق تعالى به حضرت عیسى(ع) در دهه اول
در هر روز از دهه اول ماه ذی‌الحجه پنج دعایى را که جبرئیل براى حضرت عیسى(ع) از جانب خداوند برای خواندن در ایام این دهه هدیه آورده، بخواند و آن پنج دعا این است:
1- اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ
2- اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ اَحَداً صَمَداً لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا وَلَداً
3- اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ اَحَداً صَمَداً لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ
4- اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ یُحْیى وَیُمیتُ وَهُوَ حَىُّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ
5- حَسْبِىَ اللّهُ وَکَفى سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ دَعا لَیْسَ وَرآءَ اللّهِ مُنْتَهى اَشْهَدُ لِلّهِ بِما دَعا وَاَنَّهُ بَرَّى ءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ وَاَنَّ لِلّهِ الاْخِرَةَ وَالاْولى

تَهْلیلات امام علی(ع) برای دهه اول ماه ذی‌الحجه در هر روز این دهه این تَهْلیلات را که از امیرالمؤمنین(ع) با ثواب بسیار مطرح شده است بخواند، هر چند که اگر روزى ده مرتبه بخواند، بهتر است:
لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الّلَیالى وَالدُّهُورِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ و رَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِما یَجْمَعُونَ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ فِى الّلَیْلِ اِذا عَسْعَسَ وَالصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ لا اِلهَاِلا اللّهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِى الْبَرارى وَالصُّخُورِ لا اِلهَ اِلا اللّهُ مِنَ الْیَوْمِ اِلى یَوْمِ یُنْفَخُ فِى الصُّورِ

نماز دهه اول ماه ذی‌الحجه در هر شب از دهه اول میان نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز در هر رکعت پس از حمد سوره توحید و سپس این آیه را  وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قَالَ مُوسَى لأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ اعراف 142

مقرر نمودیم با آن کلیم             که سى شب به یک جاى وعده نهیم

چو سى شب به پایان رسیدش زمان    فزودیم ده شب دگر هم بر آنکه

وعده چهل شب بگردد تمام     چهل شب بمانیم در آن مقام

پس آنگه به هارون بگفتا چنین        تو مى باش بر قوم من جانشین

به اصلاح مى کوش در این بلاد       مکن پیروى هیچ ز اهل فساد 

سالک معنوی باید به گونه‌ای از شناخت و بصیرت در روز عرفه برسد تا حرکت تازه‌ای را شروع کند، کسب معرفت روز عرفه را مقدمه قربانی شدن در پیشگاه خداوند است

چرا که راه شناخت خدا و معنویت هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد. حتی انبیاء و اولیاء در روزهای‌های عرفه جلوه‌های جدیدی از معرفت برای آنها حاصل می‌شد، امام حسین ع با خواندن دعای عرفه سعی کرد مردم زمان خویش را که گرفتار بت‌های سامری شده بودند را دوباره به معرفت فراخواند

برای کسب معرفت باید سراغ صاحبان این معرفت یعنی اهل‌بیت علیهم‌السلام رفت، ارتباط واقعی در عرفه با ولی خدا جلوه‌هایی از معرفت است، روز عرفه پیامش این است که اگر کسی معرفت برایش حاصل شد، قطعاً قربانی شدن خود و متعلقاتش، نفس و جانش را برای خدا حاصل خواهد شد.

روز عرفه همانند روز قیامت است : انسان در آن روز، تازه متوجه می‌شود که چه کسی بوده و چه کارهایی باید انجام می‌داد، عرفه روز ارائه گزارش عملکرد انسان در نزد پروردگارش است. قیام عاشورا از روز عرفه شروع شد و امام حسین(ع) در کنار «جبل‌الرحمه» دعای عرفه را خواند و سپس به سمت کربلا حرکت کرد.
اهمیت خواندن دعای عرفه : براساس روایات اگر انسان نمی‌تواند به دلیل گرفتن روزه، دعای عرفه را بخواند بهتر است که روزه را افطار کرده و دعای عرفه را بخواند و این نشان از عظمت و تاثیر اخلاقی، معنوی و تربیتی این دعای شریف است.
​​​​​​

روز عرفه، روز شناخت است؛ روزی که همانند عالم قیامت است و انسان در آن روز، تازه متوجه می‌شود که چه کسی بوده، چه کارهایی انجام داده و این که چگونه می‌خواهد وارد صحنه محشر شود؟ به همین دلیل نهم ذی‌الحجه را روز عرفه نام نهاده‌اند.

مسئله شناخت، تنها به امروز بسنده نمی‌شود بلکه روز عرفه، روز ارائه گزارش عملکرد انسان از اعمال و رفتارش نزد پروردگار متعال است و موضوعاتی از جمله اینکه من برای چه به این جهان آمده‌ام، در مقابل داشته‌هایی که خداوند به من عنایت فرموده چه کارهایی انجام داده‌ و در مقابل نداشته‌هایم چگونه برخورد کرده‌ام؛

بنابراین روز عرفه سیر در وجود خود انسان است. براساس متن روایات اسلامی، بهترین عمل در روز عرفه آن است که انسان تک تک گناهان خود را شمارش کند و از این رو وقتی انسان تسبیح به دست گرفته و گناهان خود را مرور کرده و دانه‌های تسبیح را کنار زده و می‌گوید «انی غفرت» خدایا من از تو، از وظیفه و از دستوراتی که تو مرا به آن امر نمودی غفلت کرده‌ام، «انی سهلت» من نسبت به خود سهل‌انگار بوده‌ام، با همان سرعت نیز گناهان آن بخشیده خواهد شد.
عظمت روز عرفه : پس از شبهای قدر، عرفه تنها روزی است که خداوند متعال گناهان کبیره را می‌بخشد و در آن روز سفره رحمت الهی بر روی بندگان گشوده می‌شود و این مسئله میان عرفاتیان، کسانی که در صحرای عرفات حضور دارند با افرادی که در سایر شهرها و کشورها هستند تفاوتی ندارد؛

پس هر فردی که می‌خواهد خود را از غفلت دور کرده و به خدا نزدیک کند در این روز باید کنار سفره رحمت الهی بنشیند. اگر کسی بخواهد به معنای واقعی مجنون شده و معشوق خویش را پیدا کند باید به درجه بالایی از شناخت برسد که از راه‌های شناخت خداوند، طبیعت است و انسان با مشاهده طبیعت پی به عمومیت رحمت الهی می‌برد لذا کسی که خدا را بشناسد قطعا خودش را نیز شناخته است

 بنابراین روز عرفه، روزی است که انسان باید نفس خود را تحلیل کند و این سوال را از خود بپرسد که آیا خود را در اختیار دنیا گذاشته و یا اینکه جهان در اختیار اوست اگر مرتکب کار خلافی شده خود را توبیخ کند.

 دعای عرفه، عصاره معرفت توحیدی است.

عروه الوثقای هدایت این سفره نیایش حسینی(ع) به تقدیر الهی برای آیندگان ثبت و ضبط شد. بی گمان تفسیری که در این نیایش ارائه می شود، عصاره معرفت و توحید است.

اگر پیامبر(ص) خود نخستین مفسر و مبین قرآن است تا حقایق آن را از اشارات، لطایف و حقایق، افزون بر عبارات الفاظ به گوش مردم برساند،

جان و نفس ایشان از اهل بیت(ع) بر این مقام تکیه زدند و از مقام دنی فتدلی فرود آمدند و از مقام قاب قوسین او ادنی نزول کردند و از سدره المنتهی پایین آمدند، تا بعنوان اسباب و وسایل الهی عمل کنند و خود در مقام میزان، صراط، مسیر سلوک و شدن های کمالی به سوی لقاء الله، عروه الوثقای هدایت و حتی ایصال الی المطلوب شوند و اهل محبت و مودت را مجذوب جذبه رضوان الهی کنند.
بی گمان، دعای عرفه، این قرآن صاعد، سرشار از معارف ناب توحید است. حقیقت خداوند را چنان که شایسته است به نمایش می گذارد و به حکم آن که تنها «عبادک المخلصون» می توانند توصیف و خدا را چنان که شایسته است بکنند، به توصیفی می پردازد که خدای سبحان را سزاوار و شایسته است.

توحیدی که در این فقرات بلند نیایش عرفانی عرفه حسینی بر تارک الفاظ می نشیند، هیچ وهم عقل و خیالی را توان پرواز حتی به عبارات و ظواهر آن نیست، چه رسد که به باطن آن راهی یابد مگر این که به تقوا خود را ساخته باشد و تعلیم علم لدنی به حکمت محمدی(ص) بیابد.

چنان که خداوند در قرآن بارها فرموده، عقل آدمی توان آن را ندارد که به تنزیه و تسبیح همانند عقول مجرد فرشتگان بپردازد و سبوح و قدوس گوی خداوند سبحان باشد؛ اما این عباد مخلص و خالص شده الهی به تطهیر خداوندی، از کتاب مبین و لوح محفوظ بلکه فراتر از آن، خوشه برمی گیرند و در مقام توصیف، مجاز می شوند که خداوند را نه تنها تسبیح گویند که به تحمید و تهلیل و تکبیر او پردازند و وصف خداوند سبحان گویند.

امام حسین(ع) خدا را در این دعای عرفانی در عرفه عرفات، به نظاره مردم می آورد که نیایشگران همراه آن حضرت(ع) مصداق الی ربها ناظره می شوند و با آن حضرت(ع)به لقای الهی می رسند و حقیقت الهی را در همان مقام لطیف می شناسند و درک می کنند.

آن حضرت(ع) در مقام عرفان شناسی حقیقی، حقیقت خداوند را به معرفت چشم ناظران لطیف و بصیر می آورد و چشمان حدید را به کرتین وامی دارد تا کشف غطای طبیعت دنیا بلکه آیات هستی نمایند و تا اوج الی ربک الرجعی در یقین علمی بالا می برد تا بتوانند از مقام یقین اختیاری، جسارت یقین عینی کنند و تا سر منزل حق الیقین بالا روند.

در فقرات این نیایش، همان گونه که خداوند آنطور که شایسته است، با تفسیر عرفانی شناخته می شود، جایگاه انسان و حرکت رو به سوی صبغه و رنگ خدایی گرفتن تا متاله و ربانی شدن نیز تبیین می گردد.

ظهور مطلق حق
در این نیایش امام حسین(ع) بر این نکته عرفانی تاکید می کند که آن چه ظاهر است خداست؛ و آن چه نهان است غیر اوست. بنابراین، برخلاف تصور توده های مردم، خدا ظاهر و دیگران غیرظاهر هستند. از این رو به هر چیز می نگرد، خداوند را می نگرد:

ایکون لغیرک من الظهور ما لیس لک حتی یکون هو المظهر لک متی غبت حتی تحتاج الی دلیل یدل علیک و متی بعدت حتی تکون الآثار هی التی توصل الیک عمیت عین لاتراک علیها رقیباً و خسرت صفقه عبد لم تجعل له من حبک نصیباً؛

آیا اساساً برای ما غیر تو ظهوری هست که در تو نباشد تا آن چیز وسیله ظهور تو گردد. تو کی پنهان شده ای تا محتاج به دلیلی باشیم که به تو راهنمایی کند و چه وقت دور مانده ای تا آثار تو ما را به تو واصل گرداند، کور باد آن چشمی که تو را نبیند.

امیرمؤمنان علی(ع) درباره ظهور مطلق خداوند در هستی می فرماید: ما رایت شیئا الا رایت الله قبله و معه و بعده؛ چیزی را ندیدم جز اینکه خدا را پیش از آن و با آن و پس از آن مشاهده کردم

لم اعبد ربا لم اره؛ عبادت نکردم خدایی را که او را ندیدم! پرسیدند: چگونه خدا را دیدی؟ فرمود:با چشم دل و بصیرت، نه با دیده ظاهری. به چشم ظاهر اگر رخصت تماشا نیست نه بسته است کسی شاهراه دل ها را به نظر می رسد که نیازمند آن هستیم تا بارها به مطالعه و تدبیر در نیایش عرفه بنشینیم تا خداوند را در قرآن صاعد آن بشناسیم

و تفسیری درست از خدا و شناخت راستین از موقعیت و فلسفه وجودی خود و هستی به دست آوریم و در زندگی و سبک آن همه فقرات آن را به کار گیریم. بی گمان کسانی که عرفان را در غیر این دسته از قرآن صاعد در کنار قرآن نازل می جویند جزو دسته گمراهان هستند. باشد سیر و سلوک حقیقت را در مسیری بجوییم که واصلان آن، خود مظاهر کامل خداوند و کلمات تامات اویند.​​​​​​

عرفه؛ فرصتی کوتاه برای جاماندگان و نیازمندان​​​​​​

روز عرفه، روز درخواست از خداوند: رُوی عن رسول الله ص: أوحی الله تعالی إلی بعض أنبیائه لَو أَنَّ أَهلَ سَبعِ سَمَاوَاتٍ وَ أَرَضِینَ سَأَلُونِی جَمیعاً فَأَعطَیتُ کُلَّ وَاحِدٍ مِنهُم مَسْأَلَتَهُ مَا نَقَصَ ذَلِکَ مِن مُلکِی مِثْلَ جَنَاحِ بَعُوضَةٍ وَ کَیفَ یَنقُصُ مُلکٌ أَنا قَیِّمُه‏ خداوند وحی فرستاد به بعضی از پیامبرانش که این متن وحی الهی است که بر فرض که اهل هفت آسمان و تمام زمین، همگی از من درخواست کنند و به هرکدام هرچه که خواستند را بدهم، از خزانه، حکومت و فضل الهی ذرّه‏ای کاسته نمی‌شود؛

حتی مثل یک بال پشه هم از خزانه من کم نمی‌شود؛ و چه‏طور ممکن ایست که از فضل الهی کاسته شود در حالی که من سردمدار آن هستم!؟
روز امید خوشبختی برای همه : روایتی دیگری از زین العابدین ع آمده که محدّث قمی هم آن را در مفاتیح نقل کرده است؛ روز عرفه بود و حضرت دیدند که سائلی دارد از مردم، یعنی غیر خدا، درخواست می‌کند؛ حضرت به او فرمود: وای بر تو! در چنین روزی از غیر خدا تقاضا و درخواست می‌کنی!؟ و حال آنکه امید می‌رود در چنین روزی فضل الهی شامل طفل‌هایی شود که در رحم مادر هستند.
 امید است که اینها خوشبخت و سعادتمند شوند.

روز عرفه، روز دعا و درخواست:

رُوِیَ عَنِ البَاقِرِ عَ قَالَ إِنَّ یَوْمَ عَرَفَةَ یَوْمُ دُعَاءٍ وَ مَسْأَلَةٍ. یکی از آن مقاطعی که این اسلحه بُردش بیشتر است و در اجابت سرعت دارد، ‌روز عرفه است. حتّی تعبیر امام باقر(ع)این است که اصلاً‌ روز عرفه، روز دعا و درخواست از خداوند است. یعنی در این مقطع زمانی بخصوص سرعت اجابت دعا بیشتر است.
تنها امید جاماندگان :

مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إِلَى قَابِلٍ إِلَّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ امام صادق(ع) : اگر کسی در ماه مبارک رمضان مورد مغفرت الهی قرار نگیرد غفران برای او نیست مگر آنکه عرفه را درک کند.
فضیلت زوّار امام حسین در عرفه : مسأله مهم در روز عرفه زیارت امام حسین(ع) است که در حدیث آمده است خداوند قبل از آنکه به سرزمین عرفات نظر کند، به زائرین امام حسین(ع) نظر می‌افکند و این نظر افکندن در زمان‌های حساس و سرنوشت ‌ساز مانند شب قدر، عید فطر، عید قربان و عید غدیر می‌باشد که افضل اعمال در این زمان‌ها زیارت امام حسین(ع) است.

این روز را از دست ندهید! :

هر لحظه‌ای از لحظات امروز برای ما گرانبها است؛ بخصوص برای دعا و درخواست از خداوند. این فرصت بهترین فرصت است. پس این فرصت را از دست ندهید! به خصوص از ظهر تا هنگام غروب را که در روایات وارد شده است.

اگر می‏خواهید مشکلاتتان را حل کنید بیایید ‌این چند ساعت را درِ خانه خدا بروید و از او بخواهید؛ چه حاجت‏های مادّی را و چه معنوی را، همه را از او بخواهید. چون امروز بُردِ دعا خیلی زیاد است. بخصوص درباره دیگران اگر دعا کنید، ما در روایت داریم که خدا چند هزار برابر به شما اعطا می‏کند.

اعتراف در عرفات ، معرفت در عرفه

عرفات مکانی است محدود و گناهانی که باید در آن اعتراف کرد ، نامحدود و عرفه زمانی است محدودتر و معرفتی که باید کسب شود نامحدودتر. ولی خدای عرفات و عرفه، اعظم من کل عظیم و ارحم من کل رحیم و خدای اعطاکننده برکت و مضاعف الحسنات است. به محدودیت و نقص خودتان و به گذرا بودن عرفه ننگرید به عظمت خدایی بنگرید که رب کل شیئ است و اراده اش تعلق گرفته که گناه را هرچه بزرگ و بی شمار باشد ،

در این مکان ببخشاید و معرفت را هر قدر عمیق و لطیف باشد ، در ظرف جان متقاضیان بچکاند. عرفات محل اعتراف و ریزش گناهان است و عرفه، محل حلول معارف الهی. آیا امر اعتراف و بخشایش و جوشش معرفت باید بدون اراده ما و یکطرفه باشد؟ ما انسان راحت طلب حتی مغفرت و معرفت را بی زحمت و رایگان می خواهیم

ولی در تمام دعاها و زیارات خطاب به اسوه های بشریت می گوییم : اشهد انک جاهدت فی الله حق جهاده شهادت می دهم که تو ای پیامبر، ای امام نهایت تلاش خودت را برای به دست آوردن معرفت، و برای پرهیز از گناه و برای اعتراف و برای کسب لیاقت بخشایش به کار بستی و با این همه، بقیه کارها را به خدا تفویض کرد و به او و نه به غیر او امید بستی زایر خانه خدا باید بداند که امام او که فرزند علی (ع) و فاطمه (س) و نور چشم پیامبر و عزیز دردانه خدا بود، نهایت تلاش خود را برای شناخت خدا و برای عدم ارتکاب آنچه را که مورد رضایت خدا نیست، به کار برد و من که می خواهم شیعه حسینی باشم نمی توانم در عقاید و نگاه دینی، او را مقتدا و پیشوا قرار ندهم.

زایر خانه خدا و میهمان بساط عرفات ، باید بداند ، وقوف در عرفات برای رسیدن به معرفت است و اگر سفارش و رسم شده که آن روز را به دعا می گذرانند، دعا نه لقلقه زبان و قرائت الفاظی عربی یا فارسی و ریزش قطراتی اشک که بازگو کردن عقاید به نحوه نگرش به خالق هستی و خود و رابطه فی مابین است و دعا، بازخوانی عقاید دیگری و قرائت محتوای فکری او نیست، دعا، صحبت با خداست و صحبت اگر از دل نجوشد، خدای علام الغیوب، خود بهتر از هر کس می داند که او قاری است و نه داعی و خداوند وعده استجابت دعا داده و نه قرائت یک متن هر چند که آن متن ، متنی مقدس باشد

امام حسین (ع) در این روز با چشمانی اشکبار ، یک دور اعتقادات خود را بازگو می کند ، از شهادتین گرفته تا اعتراف به دریافت نعمتهای جسمی و روحی ، مادی و معنوی و این شهادت را نه فقط با زبان ظاهر که با حقیقت ایمان و اعتقاد درونی ، از مکنونات دل ، با خطوط چهره ، با مجاری تنفسی ، با صداگیرهای پرده گوش ، با ریشه های دندان ، با مفاصل و اعضا با کلیه بافتها و نسوج داخلی ، و در یک کلام ، با تک تک سلولهای بدن بیان می کند.

امامی که فرزند علی و زهراست ، امامی که پاره تن و نور چشم پیامبر(ص) است ، ظاهرا احتیاجی به تجدید شهادتین ندارد و اگر دارد می تواند بگوید به خدایی خدا و به رسالت محمد(ص) معتقدم ، ولی چرا امام بیش از 40عضو و حالت را نام می برد؟ زیباتر از این و دقیق تر و گسترده تر از این نمی توانست این حقیقت را برساند که خدایا با تمام وجودم و با تک تک سلولهایم این اعتقادات را اقرار می کنم ، آیا ما هم در عرفات با تک تک سلولهایمان به وحدانیت خدا اقرار خواهیم کرد؟

قرائت و روخوانی دعای عرفه امام حسین (ع) یا امام سجاد(ع) کافی نیست ، باید با حسین (ع)و سجاد(ع) همسو و هم عقیده شوی ، باید بتوانی کلمات حسینی آن دعا را از دل خود بیرون بکشی و به نحوی که خدای منان بپذیرد که این تویی که چنین اعتقادی داری و این تک تک سلولهای توست که فریاد توحید سر داده است

عزیز من ، دعا نخوان ، دعا کن ، دعا را خودت بسرا، نمی گویم دعای امام حسین (ع) را کنار بگذار و خودت با زبان خودت دعا کن ، نه ، دعای امام حسین (ع) را نخوان ، دعای امام حسین (ع) را از زبان خودت به خدا عرضه کن ! و تو نیک واقفی که خدا را نمی توان فریفت ؛ و آن دانای ضمایر و مکنونات بهتر از هر کس می داند که در عمق دل تو چه می گذرد و آنچه بر زبان تو جاری است چقدر از دل برآمده است و چقدر روخوانی و لقلقه جملاتی عربی است بعضا مفهوم و بعضا حتی برای قاری هم نامفهوم.

بعد از حدود 40 مورد ذکر اعضائ و جوارح و قوای ظاهری و باطنی ، امام چه می گوید و ما چه خواهیم گفت؟ آیا جمله ذکر شده امام از عمق جان ما هم برخواهد خاست؟ امام فرمود: خدایا! اگر هزاران سال عمر دهی و همه را تا نهایت ، تلاش کنم که بتوانم شکر یکی از نعمتهای تو را ادا کنم ، نمی توانم. آیا ما هم چنین عقیده ای داریم و با تک تک سلولها آن را فریاد می زنیم؟

پس چرا خود را از خدا طلبکار می دانیم؟ امام با چشمان اشکبار از عمق جان می گوید: اللهم اخسا شیطانی، خدایا شیطان نفسم را بران ، آیا ما هم می خواهیم شیطانمان رانده شود. آیا در همین فقره هم در نهایت تنبلی و راحت طلبی مایل نیستیم ، ما بنشینیم و خدا شیطان نفس ما را براند صریح آموزه های دینی ما می گوید: الداعی بلاعمل کالرامی بلاوتردعاکننده بی عمل مثل تیرانداز بدون کمان است.

من باید ترفندهای شیطان نفسم را بشناسم و راههای مقابله با آن را شناسایی کنم و عملا مشغول راندن و مقابله با شیطان نفس باشم ، در ضمن از خدا هم توفیق بخواهم و این شناخت ها و اراده مقابله باید از عمق جان برآید و الا دعا ، دعا نیست. چند جمله ای عربی است ، قرائت می شود ، بی فایده هم نیست ،

چه بسا قطرات اشکی هم به همراه بیاورد و البته و صدالبته خدای ارحم الراحمین هیچ دستی را در عرفات خالی برنمی گرداند؛ البته اگر شما تقاضای پر کردن لیوان آبی را داشته باشید، خدا لیوان را پر خواهد کرد، ولی مطمئن باش با گذر عارفانه به مفاهیم بلند دعای عرفه امام حسین (ع) و امام سجاد (ع) می توانی اقیانوسی را در آن صحرا در پیش روی حضرت ذوالجلال بگیری تا آن را برایت پر کند

ظرف همه در عرفات پر می شود ، مواظب باش به جای اقیانوس به یک قاشق چایخوری بسنده نکنی. گر گدا کاهل بود تقصیر صاحبخانه نیست. سعی کن دعا را قبل از عرفه مرور کنی و تلاش کن با فهم نسبی مفاهیم بلند آن ، در لحظات طلایی عصر عرفه که دعا را به صورت گروهی در کاروان می خوانی ، یک به یک کلمات و خواسته های مندرج در دعا را بطلبی و بخواهی ؛ دعا.

خواستن است نه خواندن و قرائت کردن. حضرت امیر مومنان (ع) می فرماید: خیرالدعائ ماجری من قلبک علی لسانک بهترین درجه دعا آن که مفاهیمی که بر زبانت جاری میشود از قلب و عمق جانت جوشیده و درخواست شده باشد.

دعای عرفه امام حسین(ع) دانشگاهی از معارف دینی
نیایش را می بایست از اهل آن آموخت همان گونه که ذکر الهی و معرفت را نیز می بایست از ایشان آموخت.(نحل43؛ انبیاء7)

اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هنگامی که در مقام پاسخگویی هستند با توجه به مخاطب و شنونده خود پاسخ می دهند؛ زیرا مامورند تا به میزان عقول مردم و فهم مخاطب سخن بگویند: نحن معاشر الانبیاء نکلم الناس بقدر عقولهم.
آداب نیایش از زبان امامان
اما هنگامی که در مقام نیایش هستند مخاطب خویش را که خداوند بزرگ است در نظر دارند و سخن ایشان بگونه‌ای دیگر است. بسیاری از معارف اهل بیت عصمت و طهارت را باید در نیایش ایشان یافت و با حقایق هستی و آموزه های بی تقیه مثلا در این مقام آشنا شد.

اینان در مقام نیایش ،خود واقعی خود را تا اندازه ای به نمایش می گذارند و سخنانی را بر زبان می رانند که می توان آن را اوج معارف دانست. همچنین آنان در این مقام، افزون بر سخن مخلصانه با خدا، آداب نیایش را چنانکه بایسته و شایسته است به جا می آورند

می توان آداب نیایش را در کلام ایشان به سه بخش اساسی و اصلی دسته بندی کرد: بیان صفات خداوندی، بیان نواقص انسانی، بیان خواسته ها و نیازها. در دو بخش نخست، می توان هستی شناسی و انسان شناسی را به خوبی از منظر امامان (ع) به دست آورد.

در این مقام،نخست خداوند چنانکه اهل معرفت الهی می شناسند معرفی می شود و در مرتبه دوم حقیقت انسان معرفی شده و نسبت انسان و خدا و همچنین نسبت اهل بیت (ع)با خدا دانسته می شود؛ زیرا آنان در این مقام از نگاه کسی سخن می گویند که در مقام قرب قاب قوسین او ادنی (نجم8 و 9) قرار گرفته اند و مظاهر تمام وکامل الهی هستند.
شاید بتوان مهمترین بخش از ادعیه ماثور از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) را همین دو بخش دانست. بر همین اساس می بایست معارف حق را در نیایش های آنان جست‌و‌جو کرد و هم مقام خدا و هم نسبت اهل بیت(ع) را شناخت. دعای عرفه امام حسین(ع) یکی از مهمترین متون خداشناسی و انسان شناسی و نیز شناخت اهل بیت عصمت و طهارت است.

بنابراین باید از این منظر به این نیایش توجه کرد و به بررسی مفاد آن پرداخت. با توجه به فشارهایی که بر اهل بیت عصمت و طهارت(ع) وارد می شد، متون کمی آنان به دست ما رسیده است؛ زیرا آنها را نه تنها از عرصه سیاست کنار گذاشتند، بلکه از نظر علمی و معرفتی نیز کنار زدند و اجازه ندادند کسی از معارف ایشان بیاموزد

این گونه بود که از کسانی مباحث علمی در جامعه اسلامی رواج یافت که یا یهودی بودند یا مدت اندک در خدمت پیامبر(ص) بودند ولی از امیرمومنان علی(ع) و فاطمه (س) و حسنین(ع) کمترین اخبار و احادیث نقل شده است. البته اگر حکومت علوی در پنج ساله اخیر عمرش نبود، همین مقدار حکمت که در منابع موجود است از آن حضرت(ع) نیز به دست ما نمی رسید.

از امام حسن (ع) و امام حسین(ع) کمترین معارف الهی در اختیار ماست که یکی از مهم ترین آنها همین ادعیه است. این وضعیت تا دوره امام باقر(ع) و امام صادق(ع) ادامه داشت و اینان بودند که معارف اهل بیت(ع) را در جامعه انتشار دادند. به هر حال، معارفی که از طریق امام حسین(ع) در نیایش ها به ویژه در دعای عرفه آمده است دانشگاهی عظیم برای هستی شناسی و خداشناسی و امام شناسی است.

خیزش امواج معرفت از دریای دعای عرفه

قسمت آخر دعای عرفه. الهی اناالفقیر فی غنای، فکیف لما اکون فقیر فی فقری ‏خدایا با توانگری نیازمند توام، با درویشی چون نباشم. ‏ فقر یعنی نیاز و احتیاج و ما معمولا فقر مادی و طبیعی و عرضی را مطرح می کنیم. (طبیعت گراییم نه فطرت گرا).

فقیر پولم، میشود فقر مادی، فقیر علمم و دنبال عالم،‌ می شود فقر علمی فقیر محبت و عاطفه هستم، بی مهری دیده و آرزده خاطر شده ام و هر چیز دیگری می شود فقر عرضی نه فقر ذاتی. حال آن ذات چیست؟ من که احتیاج به پول، علم، محبت و... دارم آن من می شود موضوع مورد نظر ما، این من منهای افاضه و عنایت او چیست؟ هیچ نیست.‏پس وجود ما از ماست یا از خداست؟

اگر خدا نازی کند فروریزند قالب ها و لذا وقتی جوانم، سرحالم، شور جوانی دارم، تلاش دارم، قدرت دارم، در این حال که ظاهرا غنی هستم فقیرم. وقتی که این منابع را از دست می دهم و فقیر می شوم چه! و می شود فرمایش پیامبر ص ؛ الفقر فخری، افتخار می کنم که فقیرم.‏

الهی انا الجاهل فی علمی، فکیف لااکون جهو لا فی جهلی- خدایا با دانائی نزد تو جاهلم، با نادانی چسان خودر ا جاهل نخوانم." توجه کنیم که این را امام حسین علیه السلام می فرماید:. حجت خداست که می گوید. ای وای بر من که ادعای علم می کنم، مثال: ‌کسی که فیزیک می داند، خود را در علم فیزیک بسیار جاهل می داند.

(و یا هر علم دیگری) ولی من که فیز یک نمی دانم خود را جاهل در فیزیک نمی دانم چون چیزی بلد نیستم، اصلا نمی دانم فیزیک چیست؟ لذا جهل من می شود جهل مرکب چون نمی دانم فیز یک چیست سئوالی ندارم، مجهولی ندرام ولی کسی که متخصص است می گوید مجهولات بسیاری وجود دارد. اگر علم داریم ذاتی است عرضی نیست.

و امام می فرماید: آنجائی که نمی دانم خیلی نادانم - فکیف لا اکون جهولا فی جهلی... در چند فراز بعد می فرماید: الهی ترددی فی الاثار یوجب بعد المزار- ای خدای من کاوش در آثار، مرا از دیدار باز می دارد.‏

عده ای از وجود آثار پی به موثر می بردندو امام بالاتر می رود و می فرماید: تردد در آثار فاصله من و تو را (زیارت تورا) دورتر می کند. (باعث دوری دیدار می شود) - یوجب بعد المزار. می خواهم مستقیم به تو ربط داشته باشم، در واقع که از آثار پی به موثر بردن را نفی نمی کند بلکه مرتبه ای بالاتر را می بیند و دعا می کند. فاجمعنی علیک بخدمه توصلنی الیک، کیف یستدل علیک بما هو فی وجود مفتقر الیک 

پس خدمتی فرمای که مرا به تو رساند. چگونه به چیزی را ه جویم که در هستی خود نیازمند توست و این اشاره به آیاتی از قرآن دارد همچون: آیه 5 از فصلت. سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق اولم یکف بربک انه علی کل شئی شهید به زودی آیات قدرت خود را در اطراف(جهان) و در جانشان به آنها بنماییم، تا برایشان روشن گردد که او حق است.

آیا کافی نیست که پروردگار تو به همه چیز شاهد است؟ و این اشاره به برهان صدیقین است که از نظر کردن در اصل وجود پی به خدا توان برد و حاجت به تتبع در آثار نیست مگر برای مردم کوتاه نظر (از آیه الله میرزا ابوالحسن شعرانی) در واقع امام در این فراز از خدا می خواهد که بین من و خودت وسیله ای بنمایان که مرا مستقیما به تو برساند نه چیزی که در هستی خود نیازمند تواست.‏

پس مرا به تو چگونه استدلال شود توسط چیزی که در اصل وجودش فقیر به توست و خود نیازمند است.یعنی اگر تو نبودی آن نبود و این را امام می فرماید: ولی برای درجه پائین تر خوب است که از آثار به وجود خدا رسیدولی در درجه بالاتر، امام چیز دیگری می فرماید:

ایکون لغیرک من الظهور مالیس لک حتی یکون هوالمظهر لک - آیا دیگران آشکارترند از تو که باید از آنها بوجود تو پی برد؟ (آیا برای غیر تو چیزی هست که آن ظهور را داشته باشد که تو نداشته باشی، لذا تو از همه ظاهرتری.) و قرآن در این مورد می فرماید: هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن و هو بکل شیء علیم - اوست اول و آخر و ظاهر و باطن، و او به همه چیز داناست. (آیه 3 سوره حدید)

اوج توحید در سوره توحید است. قل هوالله احد (هو ضمیر است باید به مرجع ضمیر برگردد، مرجع ضمیر قبل از ضمیر ذکر می شود). (در اینجا کجاست؟) در آیت الکرسی الله لااله الا هو الحی القیوم (هو بر می گردد به الله.) در جایی مرجع ضمیر مطرح است که پنهان باشد، شما اشکارتر از او دارید؟ هویت ظهور مطلق اوست.

(هوالظاهر) پس من به دنبال چه بگردم... حتی یکون هوالمظهر لک، متی غبت حتی تحتاج الی دلیل یدل علیک- کی نهان بودی تا به دلیل راه تو پویند. مثلا در جایی که سراسر نور است و روشن، نور به چه کار آید. و او غایب نبوده که نیازمند دلیلی برای حضورش باشد (دلایل توحید برای پله ای که امام هست مطرح نیست و لی در سطوح پائین تر نیاز به دلیل و اثبات است.) که مولا علی ع می فرماید:

خدای ندیده را چگونه عبادت کنم و متی بعدت حتی تکون الاثارهی التی توصل الیک، و کی دور بودی که نشانه هایت و صل من به تو باشد. عمیت عین لاتراک علیها رقیبا، کور باد چشمی که تو را بر فراز خویش نبیند، وقتی کسی کبرورزید، خود را برتر دید، خدا می فرماید: تو را رها می کنم.‏

اصل هستی لطف است ولی چگونگی هستی هم نیازمند لطف خداست اما اگر کسی متکبر شود این لطف چگونه از او قطع می شود؟ در این فراز امام حسین ع می فرماید: کور باد چشمی که تو را بر فراز خویش نبیند

این ندیدن بر اثر تکبر است. که خداوند در قرآن آنان را، هم معرفی می فرماید و هم راه نشان می دهد که در مقابل آنان (متکبران) چه کنیم؟ و تکبر یک خلق بد نفسانی است که، عقیده و عمل نیست، یک خلق است و عجب و کبر را می دانیم که از حالات بد نفسانی است.

و قرآن می فرماید: کبر است که نمی گذارد ایمان بیاورند لذا کبر بیماری خطرناکی است که باعث می شود شخص با وجود معجزات و وجود راه رشد، راه ضلالت را پیش گیرد و آیات را تکذیب کند و امام در دعایش این خطر را مطرح می کن

کذلک یطبع الله علی کل قلب متکبر جبار کسانی که در باره آیات خدا بی آنکه حجتی برایشان آمده باشد مجادله می کنند که مایه دشمنی بزرگی در پیشگاه خدا و نزد مومنان است. (35 غافر)خدا این گونه بر دل هر متکبر زورگویی مهر می زند. چه می شود که مجادله می کنند؟ تکبر و غرور و منیت و خودبزرگ بینی که باعث رشد نمی شود و لذا خدا مهر می زند بر دلشان.

در زمان حضرت عیسی ع کسی با گفتن بسم الله الرحمن الرحیم همراه ایشان از روی آب رد می شدند همراه حضرت، فکر کرد که فرق من با حضرت چیست؟... در آب فرو رفت و گفت یا عیسی دستم بگیر و سئوال کرد چه شد؟ حضرت فرمود"غرور تو را گرفت. کسی چهار تا حدیث حفظ می کند، یک مدرک دانشگاهی می گیرد، چند جا سخنرانی می کند، فکر چه خبر است، غرور او را می گیرد

و نقطه مقابل تکبر، تواضع است. یکی از زیاراتی که بسیار اهمیت دارد و سندش معتبر است زیارت امین الله است که فرازی دارد که به موضوع بحث ما مربوط می شود: "پروردگارا همانا دلهای فروتنان نسبت به تو شیفته است." مقام واسعه که مقام بالایی است مربوط به قلوب مخبتین است، مخبت به چه کسی می گویند: حضرت علی ع می فرماید:

اللهم انی اسئلک اخباط المخبتین ای خدا از تو درخواست می کنم آن حالات فروتنانه و غیر منیت را (مخبت، فروتن). کسی که جایی وارد می شود جهت احترام سرش پائین است و لذا می فرماید: چشمان به کعبه افتاده سجده کنید. و کجاست که خانه خدا نباشد لذا در همه جا مقابل او باید حالت فروتنانه داشت.‏

و اگر باور کنم که منهای او هیچم و هیچ، این از بین رفتن غفلت است و دیگر برای کسی تکبر نمی کنم. و این باور با ذکر واقعی به دست می آید و اگر متذکر واقعی باشیم می دانیم که هیچ چیز در این عالم مال خود ما نیست و همه عنایت اوست و اگر او نخواهد چیزی نمی توانیم بگوئیم.

پس بیاییم برای رسیدن به ذکر واقعی بعد از هر نماز (دو سه نوبت) هر نوبت 10 دقیقه (جمعا 30دقیقه) تفکر کنیم که در این چند ساعت چه کرده ایم، چقدر گفته ایم "من" و چقدر سوز دل داشته ایم و تاسوز و تواضع نباشد درست نمی شود و اگر منیت بوده سر به سجده بگذاریم و استغفار کنیم و فکر کنیم که خدای ناکرده غیبت و تهمت نسبت کسی انجام نداده باشیم و...

و خدای ناکرده حس خود برتر بینی و دیگران را بد دیدن، خود را بهتر از دیگران دیدن نداشته باشیم که اگر داشته باشیم تکبر ایجاد می شود. و اگر روزی سه بار این تفکر را داشته باشیم آرام آرام بر ایمان ملکه می شود و همیشه کاری را انجام می دهیم که او می خواهد. یعنی تکلیف انجام دادن.‏​​​​​​

بعد می فرماید: الهی امرت بالرجوع الی الاثارفا رجعنی الیک بکسره الانوار و هدایه الاستبصار- خدایا مرا فرمودی در آثار قدرت تو نظر کنم، اکنون مرا با دلی تابناک به نور معرفت و بصیرتی راه یافته به اسرار خلوت، سوی خود بازگردان امام می فرماید: من آثار را می خواهم چه کنم، من تو را می خواهم.

حتی ارجع الیک منها کما دخلت الیک منها مصون الستر عن النظر الیها - تا چنانچه نخست سوی تو آمدم باردیگر هم سوی تو باز گردم با درونی از التفات به غیر تو پاک. و لذا اینجاست که فکر و ذکر ایجاد شده تبدیل به اتحاد فکر و ذکر می شود و ذکر لسانی می شود ذکر قلبی و ذکر قلبی یعنی تمام وجود می شود یاد و حضور خدا و کسی که مَظهر الله است.

مُظهر الله هم می شود حالا هر کس به اندازه درکش (درک و فهم خود) و این یک نگرش صحیح توحیدی است و این توحید است که نجات می دهد و این توحید است که دژ محکم و حصار امن الهی است و توحید بدون ولایت و ولایت بدون توحید معنا ندارد که می فرماید:

 به شرطها و شروطها و ان من شروطها و این است که امام در دعای عرفه می فرماید: من آثار را می خواهم چکنم، ‌من تو را می خواهم. و جایی توحید می شود شرک: باید خیلی مراقب بود. و ما یومن اکثرهم بالله الا و هم مشرکون (106یوسف)

در ادامه آیه 105که می فرماید: و چه بسیار نشانه ها در آسمان ها و زمین است که بر آنها می گذرد در حالی که از آنها روی گردانند و توجه نمی کنند، می فرماید: ‌و بیشترشان به خدا ایمان نمی آورند جز اینکه همچنان مشرکند. اکثر کسانی که ایمان به خدا آورده اند ایمان ندارند و مشرکند.

کسی از امام صادق ع در باره این آیه سئوال کرد: چطور می شود مومن باشند، و مشرک هم باشند؟ امام می فرماید: نمی بینی می گویند اگر فلانی نبود هلاک می شدم، اگر فلانی نبود، نابود می شدم و چنین و چنان می شدم، نمی بینی برای خدا شریک می گیرند در ملکش. اگر بگویند اگر خدا می خواست فلانی کمک می کرد و این درست است مانند آنجا که قرآن می فرماید:

یا ایهاالذین آمنو آمنو بالله و رسوله... ای کسانی که ایمان آورده اید! به خدا و رسول و... ایمان بیاورید،(136نساء) پس اگر ذکر درمان درد است باید درست گفته شود و درست مصرف گردد مثل دارو که پزشک می دهد باید درست مصرف شود.‏

 

 

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">