بسم الله الرحمن الرحیم
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها أَوْ آذانٌ یَسْمَعُونَ بِها فَإِنَّها لا تَعْمَى الْأَبْصارُ وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ*
آیادر روی زمین به سیر و تماشا نرفتند تا دلهاشان بینش و هوش یابد و گوششان به حقیقت شنوا گردد؟ که (این کافران را) چشمهای سر گرچه کور نیست لیکن چشم باطن و دیده دلها کور است.(حج ۴۶)
هدف تربیتی* توصیه به جهان گردی و گردش گری برای کسب بصیرت و معرفت و عبرت آموزی.
هدف رفتاری:* در گردش گری بدنبال کسب علم و معرفت و شناخت حقیقت باشید .
واژه شناسی* :آذَانٌ»: جمع أُذُن، گوشها. «تَعْمَی»: کور می‌گردد و نمی‌بیند.
:rose: *برداشت از آیه* :
1قرآن سیر و سیاحت را با هدف های مختلف توصیه و تاکید کرده است گاه می گوید سفر کنید تا با رازهای خلقت آشنا شوید، و گاه شناخت عاقبت و سرانجام اقوام گذشته مخصوصا دروغ پردازان و معاندین و منکران حقیقت را هدف سفر معرفی می کند اما در آیه فوق هدف دیگری را معرفی می فرماید.
2در آیه فوق سفر برای کسب معرفت و تقویت مهارت های اساسی شناختی معرفی و تاکید شده است. می دانیم حواس منبع ورودی اطلاعات و ارسال آنها به مرکز تجزیه و تحلیل ذهن و عقل است ، صرف دیدن و شنیدن و دریافت حسی کمکی به شناخت نمی کند مگر این که توسط عقل ( لهم قلوب یعقلون بها )عمیقا تجزیه و تحلیل شود. مشکل کافران همین ظاهر بینی و اعتماد به حواس ظاهری و عدم تجزیه و تحلیل یافته های حواس توسط عقل و دستگاه اندیشه ورزی است.
3 در اینجا سیر و سفر برای تقویت عقل است از طریق مشاهده دقیق طبیعت ، در واقع سفر سبب آشنایی بیشتر با طبیعت و پدیده های اسرار آمیز آن و توسعه مهارت عالی ذهنی می شود ، سفر و سیر و سیاحت و به تعبیر امروزی جهان گردی و گردش گری سبب تقویت عقل و استدلال های ذهنی و تغییر در نگرش های انسان می شود .
بازخورد تربیتی* :گردش علمی ، اردو و سیر و سیاحت و بازدید های هدفمند دانش محور در برنامه های درسی و علمی سیستم تربیتی و آموزشی سبب تجربه اندوزی و توسعه عقلی و ذهنی دانش آموزان و دانش پژوهان می شود*
(برداشت‌های تربیتی از آیات قرآنی )
أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبادِ*
من کارم را به خدا واگذار مى‌کنم زیرا که او به (احوال) بندگان بیناست.( غافر/ ۴۴)
هدف تربیتی* :: اهمیت توکل و واگذاری نتیجه کار به خدا .
هدف رفتاری* : تلاش کنید ، برنامه ریزی داشته باشید اما عاقبت کار را به خدا واگذار کنید.
واژه شناسی* :أُفَوِّضُ»: واگذار می‌کنم. می‌سپارم.
:rose:برداشت از آیه :
1/انسان در کارهای ریز و درشت خود به برنامه ریزی و تلاش برای تحقق برنامه های فردی و اجتماعی خویش نیاز دارد، در سرتاسر آیات قرآنی سخن از عمل صالح و تلاش و سعی و جهاد انسان ست ، اگر نتایج کارهای ما براساس تلاش است معنی *تفویض امر* به خدا و توکل چیست؟؟
2تفویض امر* یعنی واگذاری نتایج کارها و تلاش به خداوندی که آگاه به شرائط و مقتضیات و صلاح افراد است. ( بصیر بالعباد )
3تفویض امر به معنی عدم تلاش، سستی و تنبلی نیست بلکه انجام همه تمهیدات؛ فراهم سازی همه ابزار و وسایل مورد نیاز( و ابتغوا الیه الوسیله)و تلاش در جهت موفقیت در کاراست و با این وجود نتیجه کار را به او واگذار کنیم .
4نتایج تربیتی توکل و تفویض امر ، آرامش روانی و عدم اضطراب است ،احساس داشتن حامی آگاه و بصیر در کارها به انسان قوت قلب و احساس اعتماد و امنیت و آرامش می دهد .
5انسان پس از انجام همه تلاش ها و برنامه ریزی ها در صورتی که به نتیجه مورد انتظار نرسد با داشتن توکل و واگذاری کارها به خدا احساس افسردگی و سرخوردگی نمی کند چون می داند خدای آگاه و بصیر هوای او را دارد و صلاح وی را در نظر می گیرد.
:rose:بازخورد تربیتی: معنای واقعی توکل را از همون کودکی به فرزندان و دانش آموزان یاد دهیم تا انتظار و توقع نداشته باشند بدون تلاش وسعی کوشش می توانند به نتایج مطلوب برسند .*
*
﷽
(برداشت‌های تربیتی از آیات قرآنی )
الَّذِینَ یَبْخَلُونَ وَ یَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَ یَکْتُمُونَ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَعْتَدْنا لِلْکافِرِینَ عَذاباً مُهِیناً*
همان کسانى که بخل مى‌ورزند، و مردم را به بخل وامى‌دارند، و آنچه را خداوند از فضل خویش بدانها ارزانى داشته پوشیده مى‌دارند. و براى کافران عذابى خوارکننده آماده کرده‌ایم( نساء آیه ۳۷)
هدف تربیتی :اصلاح و پاک سازی درون از ویژگی های منفی همچون بخل ، طمع و خودگرایی.
هدف رفتاری* : بخشنده باشید تا از نظر روحی به آرامش برسید،وابستگی ها و دلبستگی ها را کاهش دهید تا رها شوید.
واژه شناسی* :یبخلون: بخل: ضد سخاوت. یعنى امساک و خرج نکردن در محلى که باید خرج شود.
برداشت از آیه* :
1ویژگی های شخصیتی و درونی انسان بر رفتار و عملکرد وی اثر مستقیم دارد ، کسی که ویژگی شخصیتی تنگ نظرانه، خود بینانه و خود گرایانه دارد از رفتار وی چیزی جز بخل نمی توان انتظار داشت البته بسیاری از این ویژگی ها ذاتی نیست و نقش اراده و یادگیری و نوع تربیت اولیه بویژه در کودکی در آنها چشمگیر و موثر است.
2بخل در گام اول به خود فرد آسیب می رساند و سبب می شود همواره نگران و مضطرب باشد،مبادا دارایی و ثروت وی کم شود و در گام بعدی جامعه را به وضعیتی بسته ، غیر حمایتی ،خودمحور و بدون همدلی و همیاری و تعاون تبدیل می کند
3بخیل همیشه احساس فقر می کند گویی هیچ توانمندی ، دارایی و نعمتی ندارد، همین احساس نوعی انرژی منفی در فرد تزریق می کند و آرامش را از وی می گیرد.
4افراد بخیل نه تنها خود بذل و بخشش و انفاق نمی کنند بلکه با تبلیغات ، سخنان مایوس کننده و استهزاء ، دیگران را به همرنگی با خویش و بخل ورزی دعوت می کنند و روحیه تک محوری و تک خوری را در جامعه ایمانی تزریق می کنند.
از دیگر ویژگی های افراد بخیل کتمان نعمت و مخفی نگهداشتن آن است گویی که خداوند به این افراد هیچ نعمتی نبخشیده است ، این کتمان و مخفی نگهداشتن و اظهار نکردن توان مندی های مادی و معنوی خویش سبب احساس خود کم بینی و تحقیر می شود( این مقایسه که دیگران همه چیز دارند و من هیچ ...سبب عزت نفس پایین می شود)
بخل فقط در امور مادی نیست در مسائل دیگری همچون نشر علم و آگاهی،نیز قابل تعمیم است
عالمی که دانش و معارف خویش را در اختیار دیگران قرار نمی دهد بخیل است
صاحب سخن و نفوذ کلمه که می تواند باسخنی فتنه ای را خاموش بکند اگر سکوت کند و اقدامی انجام ندهد بخل ورزیده است
مسوول یا کارگزاری که میتواند مشکلی را از افراد یا جامعه رفع کند اگر سهل انگاری کند بخیل است.
مبلغی که می تواند با قلم و بیان جامعه را هدایت کند در صورت عافیت اندیشی و سکوت بخل ورزیده است همه ما با هر موقعیت و مقام و شرایطی ممکن است هم بخل بورزیم و هم دیگران را به بخل تشویق کنیم .
بازخورد تربیتی* :از آغاز کودکی ، فرزندان را به گونه ای تربیت کنید که به صورتی متعادل بخشنده باشند( نه اسراف و تبذیر و نه بخل )*
*
🇮🇷🇮🇷﷽🇮🇷
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
و آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ**
و دیگرانى هستند که به گناهان خویش اعتراف کرده‌اند، کار خوب و بد را به هم آمیخته‌اند. امید است خداوند توبه‌ى آنان را بپذیرد همانا خداوند، آمرزنده و مهربان است.( توبه ۱۰۲)
هدف تربیتی* : معرفی گروه ها و طبقات مختلف جامعه در مدینه منوره .
هدف رفتاری* : همیشه اعمال خویش را ارزیابی و اصلاح کنیدو از راه خطا برگردید.
واژه شناسی* :آخرون: آخر (به فتح- خ): دیگرى، آخرون: دیگران. آخر (به کسر- خ): مقابل اول، آخرون: به آخر ماندگان.
:rose: *برداشت از آیه* :
1/آیات ۹۶تا ۱۰۶ سوره توبه گروه ها و طبقات اجتماعی مدینه منوره و مناطق اطراف آن را معرفی می کند و رفتارها و نگرش های آنان را نقادی می کند، گروه های همچون مهاجرین ، انصار ، منافقین، حزب قاعدین ، عذرتراشان و بهانه جویان فراری از جهاد و دفاع و ..این گروه ها در هر جامعه ای ممکن است وجودداشته باشند.
2اما آیه فوق در مورد افرادی است که در زندگی خود هم عمل خوب و صالح دارند وهم اعمال رفتارهای نامطلوب و گناه آلود، تقریبا خیلی از ما آدم های معمولی وعادی، این گونه هستیم، زندگی ما پر از رفتارهای پسندیده و ناپسند، طاعت و گناه، عبادت و معصیت؛ اعمال خوب و بد می باشد(خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَیِّئًا،،) البته نسبت اعمال حسنه وخوب ، طاعت و عبادت ، در مومنان بسیار بیشتر از گناه و معصیت است ، سوال اساسی این است حتی اگر نسبت نافرمانی از خدا و پیامبر بسیار هم کم باشد،برای درمان *چکار باید کرد؟*
3مراحل رفتار مورد انتظار را قرآن کریم اینگونه ترسیم می کند:
"اعترفوا بذنوبهم" اولین گام ارزیابی رفتارهای خویش است که اصطلاحا " محاسبه نفس" نامیده می شود در این مرحله هر انسانی اعتقادات ، نگرش و رفتار خود را باز بینی می کند و راهی را که اشتباه رفته برمی گردد و جبران می کند . اعتراف به خطا و اشتباه خود گامی شجاعانه است.
آگاهی به اشتباهات و خطاها ، نقاط ضعف و آسیب ها اولین قدم اصلاح و بازسازی و ارتقاء و حرکت به سمت کمال و رشد است( اعترفوا بذنبوهم)
/گام دوم جبران و بازگشت از مسیری است که اشتباه طی شده است ( جبران حق الله ، حق النفس و حق الله ) # هو یقبل التوبه عن عباده #
" و قل اعملوا "انجام اعمال صالح از قبیل صدقه دادن ( و یاخذالصدقات )و سایر اقدامات جایگزین .
دعای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در زمان حیات سبب آرامش روانی و روحی این گونه افراد است.
اکنون نیاز به توسل به پیامبر و درخواست دعا و درود ایشان داریم ،چرا که پیامبر و اهل بیت عصمت و طهارت زنده هستند و سخنان ما را می شنوند و سلام ما را پاسخ می دهند( و صل علیهم ان صلاتک سکن لهم..)
بازخوردتربیتی: شناخت اشتباهات و اعتراف به خطاها و جبران کارهای نامطلوب بوسیله کارهای پسندیده از روش های روان شناختی تغییر و تعدیل رفتار است که والدین و مربیان و معلمان و سایر کارگزاران جامعه باید با ظرافت و آگاهی بکار گرفته شود*
*
🇮🇷🇮🇷﷽🇮🇷
سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ*
(آن شب) تا طلوع فجر، (سراسر) سلام و درود است* ( سوره قدر / ۵)
هدف تربیتی* :بیان اهمیت و ارزش شب قدر .
هدف رفتاری* : شب قدر را آغازی برای زندگی سالم قرار دهیدهمراه سلام و درود و صلح و صفا در زندگی .
واژه کلیدی* :سلام: این لفظ یک دفعه به معنى سلامتى از بلایا و شرور و آفات است مثل: ادْخُلُوها بِسَلامٍ ذلِکَ یَوْمُ الْخُلُودِ و مثل سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ و یک دفعه به معنى سلام دادن است نظیر:فَقُلْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ
:rose: *برداشت از آیه* :
1کلمه سلام بیش از 40(چهل) بار در قرآن کریم بکار رفته است; گاهى خداوند خود، بر بندگان برگزیدهاش یعنى انبیاء: سلام می فرستد(سلام على المرسلین). و (قیل یا نوح اهبط بسلام منا و برکات علیک) و (سلام على موسى و هارون) فرشتگان نیز هنگام دخول اهل بهشت آنها را با سلام و تحیت داخل می نمایند (ادخلوها بسلام ذلک یوم الخلود) و (ان المتقین فى جنات و عیون. ادخلوها بسلام آمنین).
2 در شب قدر که شب نزول قرآن است، ملائکه مقرب الهی و حضرت جبرئیل امین بر زمین فرود می آیند( تنزل الملائکه و الروح فیها ...)اما ماموریت ملائکه و جبریل در فرود به زمین که به دستور و اذن خداست، چیست ؟؟
3 قرآن کریم یکی از ماموریت فرود روح و ملائکه را " *سلام* " می داند( سلام هی حتی مطلع الفجر).
سلام از نام های خداست و از شعارهای اصیل اسلام و مسلمین، هر دین و مکتب و سازمان و حزبی برای خود شعار و تحیتی دارد شعار مسلمانان " سلام " است و درود و تحیت خداوند و فرشتگان الهی نیز *سلام* است ( سلام قول من رب رحیم ).
4 درود و تحیت خداوند و ملائکه و مومنان بر پیامبر اکرم(ص) و سایر پیامبران الهی نیز " *سلام* است ( إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ ۚ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا)
حتی در برخورد با جاهلان نیز برخورد مومنان کربمانه و بدور از جدل و بحث تند است ،( و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما)
5سلام به معنی سلامتی و پیراستگی ار آلودگی باطنی و بیماری ها و اختلالات در زندگی است یعنی داشتن سبک زندگی زندگی سالم ، در واقع سلام ما به خود یا دیگران، به خانواده و نزدیکان ، به همکار و آشنا و غریبه به معنی درخواست سلامتی و رفع بیماری و افت ها و مشکلات از آنان و آرزوی داشتن زندگی سالم برای خود و دیگران است، پیام" *سلام* " این است که در عمل بدنبال خیر و سلامتی و صلح و صفا و خوبی برای دیگران باشیم.
6سلام خداوند به بندگانش فقط تحیت و درود کلامی و لفظی نیست بِلکه هدایت و تربیت، راهبری و یاری و نصرت و قراردادن آنان در مسیر وصال است و دادن خیر و برکت و رضوان به آنان است.
7فرشتگان الهی در ماموریت خود سرنوشت یک سال انسان ها را در شب قدر مطابق خواست واذن خدا (باذن ربهم) ثبت و ضبط می کنند و سلامتی و برکت و خیر و نعمت های الهی را تا فجر (بامدادان ) بر زمین فرود می آورند .
بازخورد تربیتی* : زندگی سالم همراه با صلح و صفا و سلامتی بهترین ارمغان شب قدر ست ان را برای خود و دیگران آرزو کنیم.
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
وَ بَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۗ
و به مؤمنان بشارت بده که براى آنان نزد پروردگارشان جایگاه نیکویى است( بخشی از آیه ۲ یونس )
هدف تربیتی* : بیان جایگاه نیکو نزد خدا برای مومنان اهل صدق و راستی و ثبات قدم .
هدف رفتاری* : برای بدست آوردن جایگاه صدق نزد خداوند ثابت قدم، اهل صدق و راستی باشید.
واژه شناسی* :قدم: پا. گاهى مراد از آن استقامت است. و گاهى، به معنى منزلت و مقام باشد. مثل: قدم صدق.
روایت مرتبط* : امام صادق( ع) در مورد این آیه فرمود منظور ولایت امیر المومنین علی علیه السلام است ،
برداشت از آیه* :
یکی از جایگاه های ویژه اهل ایمان نزد خداوند " *قدم صدق* " می باشد که در زیارت ها و دعاها نیز آمده ست از جمله در زیارت عاشورا و دعاهای قرانی دیگر .
جایگاه قدم صدق نتیجه حرکت و زندگی همراه با صدق و صداقت است و داشتن ثبات بر باورها و اعتقادات و آموزه های رشد و کمال معنوی و انسانی .
*قدم صدق نزد خداوند* یعنی داشتن سابقه خوب و پرونده رفتاری و عملکردی مطلوب و سابقه‌ى خوب((مثل «قدمٌ فى الحرب، قدم فى الاسلام»، یعنى در مبارزه و در اسلام پیشگام و سابقه دارد.)).
قدم صدق :یعنی هر جا که خدا خواسته رفتیم و جایی که نمی پسندد نرفته ایم، سخنی گفتیم که او دوست داشته ، با دوستانش دوست بودیم و دشمنانش را به دوستی نگرفتیم ؛ فکر و نیت و رفتار و نگرش ما در پرونده قابل دفاع است و از آن شرمنده نشویم.
چه داشتن سابقه خوب و ق
187
ابل دفاع در نزد دیگران ،در جامعه و در خدمت به مردم با نیت وانگیزه الهی نیز از مصادیق بارز " قدم صدق " است.
:rose: *بازخورد تربیتی* :
لگوهای راستین صدق و درستی و راستی را در قالب داستان و شعر و نمایش و سایر جلوه های هنری به فرزندان و دانش آموزان یاد دهیم .
والدین و معلمان ، مربیان و مبلغان و همه مدیران و مسوالان الگوی راستی و درستی و صدق باشند .*
*
🇮🇷🇮🇷﷽🇮🇷
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبى وَ یَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ الْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ*
✳️همانا خداوند به عدل و احسان و دادن (حق) خویشاوندان، فرمان مى‌دهد و از کارهاى زشت و ناپسند و تجاوز، نهى مى‌فرماید او شما را موعظه مى‌کند باشد که متذکّر شوید.( نحل آیه ۹۰)
✒️ *هدف تربیتی* : ارائه جامع ترین و کامل ترین برنامه زندگی اجتماعی در اسلام.
✒️ *هدف رفتاری* : برای تحقق حیات طیبه برنامه اجتماعی و اخلاقی قرآن را اجرا کنید.
✒️ *واژه کلیدی* :إیتاء: دادن و عطا کردن. .
قربى: قرابت و نزدیکى.
بغى: ظلم و تجاوز..
🌹برداشت از آیه :
✅1/اسلام برای تحقق حیات طیبه و زندگی سالم و پاک، برنامه جامع و کامل اجتماعی ، اخلاقی انسانی ارائه داده است که بخشی از آن در آیه ۹۰ و ۹۱ سوره نحل آمده است ،برنامه‌های اجتماعی قرآن فقط یک توصیه اخلاقی فردی و شخصی نیست .
✅2/ اولین پایه و اصل اساسی،، عدالت اجتماعی است که محور نظام هستی است(بالعدل قامت السموات و الارض : همانا آسمان و زمین به موجب عدل برپاست حدیث نبوی ) پس اولین امر الهی در این زمینه عدالت است یعنی هرچیزی در جایگاه خود باشد.
✅3/هر گونه انحراف، افراط ، تفریط ، تجاوز به حقوق دیگران بر خلاف اصل عدل است ،قرار گرفتن افراد در جایگاه ، مقام و منصبی که شایستگی و صلاحیت آن را ندارند برخلاف عدل ست.
✅4/در کنار عدالت در بعد اجتماعی و فردی دومین اصل *احسان و بخشش*است ،اگر چه احسان در بعد فردی و شخصی بیشتر جلوه گری می کند اما گاه عدل به تنهایی پاسخ گو نیست و در کنار آن احسان ضرورت پیدا می کند.
✅5/رسیدگی به اوضاع خویشان و بستگان و بخشش به آنان و صله رحم باعث تقویت پیوندهای عاطفی و توسعه حمایت های اجتماعی و از بین رفتن فاصله طبقاتی می شود.
✅6/ در کنار سه دستور مثبت بالا سه ممنوعیت و نهی از منکر،جامعه را پاکسازی و موانع رشد را از بین می برد که عبارتند از : جلوگیری از فحشاء، منکر و ظلم و ستم و هرگونه تعدی و تجاوز به حقوق و حدود دیگران
✅7/در آیه بعدی به اهمیت پیمان ها و قرادادها، میثاق ها و سوگند نامه ها پرداخت است،
احترام به این نوع قرارداد ها و پیمان ها واجب و نقض آنها نوعی سبک سری معرفی شده است.
🌹بازخورد تربیتی: مفاهیم اجتماعی اسلام را بشناسیم و به شکل روان ، کاربردی و ساختاری و هدف مند معرفی و آموزش دهیم ، التزام و عمل به توصیه های اجتماعی اسلام ، سلامت و بهداشت فردی و اجتماعی را ایجاد و تثبیت می کند .
🌹هر روز یک آیه 242🌹
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ*
✳️و برخى از مردم، خریدار سخنان بیهوده و سرگرم کننده‌اند، تا بى هیچ علمى، (دیگران را) از راه خدا گمراه کنند و آن را به مسخره گیرند؛ آنان برایشان عذابى خوار کننده است.
✒️ *هدف تربیتی* : بیان لزوم هدف مندی و هدفگرایی در زندگی .
✒️ *هدف رفتاری* :از کارهای لغو و بیهوده که شما را از رسیدن به هدف های متعالی باز می دارد خودداری کنید.
✒️ *واژه شناسی* :لهو: بیهوده، راغب گوید: لهو آنست که انسان را از چیزى که مفید است مشغول کند .
هزوا: هزو و هزء : مسخره کردن : مسخره شده
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/زندگی هدف مند است وافرینش هدف گرا ، هیچ چیزی در آفرینش بیهوده و لغو و باطل خلق نشده است آفرینش انسان نیز دارای اهداف مختلف و متنوع است ، خداوند برای انسان اهدافی متعالی ترسیم و معرفی کرده است.
✅2/ برخی انسانها بدنبال شناخت دقیق این اهداف تلاش می کنند و برای تحقق آنها برنامه ریزی دارند ( یَا أَیُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ).اینان به نتیجه مطلوب و تحقق هدف ها نایل می‌شوند.
✅3/برخی دیگر نیز هدف هایی در سطحی بسیار پایین، زود گذر و غیر انسانی انتخاب می کنند یعنی هدف هایی که به رشد، توسعه و تکامل و پختگی آنان کمک نمی کند،وسرنوشت آنها را به عقب می راندو هویت انسانی آنان را از بین می برد ( اولئک کالانعام...)
✅4/برخی دیگر نیز نه تنها خود هدف متعالی الهی و انسانی ندارند بلکه سعی می کنند دیگران را نیز از رسیدن به خدا و معنویت و داشتن هدف های خوب با تبلیغات و شایعات، نقل داستان ها ومباحث بی اساس و تشکیل مجالس لغو و لهو و لعب باز دارند (لیضل عن سبیل الله).
✅5/در علوم و معارف و کسب دانش نیز این قاعده حاکم است که بدنبال علوم و معارف و دانش هایی باشیم که ما را در تحقق هدف های زندگی کمک کند ، اگر دانشی به دنیا و آخرت ما کمکی نکند، چرا عمر خویش رابا یادگیری آن دانش ببهوده تلف کنیم .
✅6/البته انجام فعالیت های تفریحی، بازی ، گرد
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *ما کانَ إِبْراهِیمُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصْرانِیًّا وَ لکِنْ کانَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ*
✳️و ابراهیم نه یهودى بود و نه نصرانى، بلکه او فردى حق‌گرا و تسلیم خدا بود و هرگز از مشرکان نبود.(ال عمران ۶۷)
✒️ *هدف تربیتی* ؛ حق گرایی ملاک شخصیت های الهی است
✒️ *هدف رفتاری* : طرفدار حق باشید نه آیین ها و مسلک ها ،احزاب و جناح ها .
✒️ *واژه کلیدی* :حنیف: مایل بحق. مراد از آن در اینجا موحّد است، در اصل بمعنى میل بحق است .
🌹برداشت از آیه:
✅1/گرایش ها و تمایلات انسان ها بر اساس نوع شخصیت و میزان رشد و تکامل و پختگی متفاوت است، تمایلات برخی انسان ها غرایز شخصی و تمایلات نفسانی یعنی خورد و خوراک و پوشاک و سایر لذت های مادی است ، برخی دیگر نیز تمایلاتی متفاوت و متنوع دیگری براساس نوع شخصیت خود دارند.
✅2/برخی انسان ها به تعصبات و گرایش های قومی و قبیله ای گرایش و تمایل دارند و کورکورانه تبعیت می کنند و عقل ،فکر ، اندیشه و خرد خود را بکار نمی گیرند.برخی نیز به جناج، حزب گروه و یا صنف خاصی تمایل و تعصب دارند .
✅ 3/گرایش های مذهبی ، مسیحی یا یهودی بودن نباید ملاک و معیار اصلی تفکر و اندیشه و تمایلات انسان باشد، صرف اعتقاد و تعلق به دین و مسلک خاصی ملاک تقوا و دیانت نیست بلکه اولین گام است .
✅4/از ویژگی های انسان های رشد یافته و خودشکوفا همچون حضرت ابراهیم حق گرایی و پاکی از تعصبات و ذهنیت های انحرافی بود ( إِنَّ إِبْراهِیمَ لَأَوَّاهٌ حَلِیمٌ .)، شخصیت ابراهیم دارای ابعاد وجودی متعالی و رشید و مستحکم بود .
✅5/گرایش به حقیقت و دفاع از آن ، دوری از پیشداوری های قومی، قبیله ای ، مذهبی و دینی و تسلیم حق بودن( حنیفا مسلما) خواسته و توصیه قرآن به همه مسلمانان است یعنی پیرو آیین حضرت ابراهیم حنیف باشیم.
🌹بازخورد تربیتی؛ اسلام دین تسلیم در برابر حق و حقیقت است ، هر که طرفدار امت ابراهیمی است باید طرفدار و مدافع حق در کلام و اعتقاد وعمل و رفتار باشد*
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَةً کانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً یَأْتِیها رِزْقُها رَغَداً مِنْ کُلِّ مَکانٍ *فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِما کانُوا یَصْنَعُونَ**
✳️و خداوند (براى شما) قریه‌اى را مثال مى‌زند که امن و آرام بود، روزیش از هر سو فراوان مى‌رسید، امّا نعمت‌هاى خدا را ناسپاسى کردند، پس خداوند به (سزاى) آنچه انجام مى‌دادند، پوشش فراگیر گرسنگى و ترس را بر آنان چشانید.(نحل /۱۱۲)
✒️ **هدف تربیتی* ؛*آثار عدم شکر گزاری نعمت های خداوندی و عدم استفاده صحیح از آنها
✒️ *هدف رفتاری* ؛ از نعمت های خداوندی و داشته های خود به درستی استفاده کنید و با شکر نعمت ان را حفظ کنید.
✒️ *واژه کلیدی* :آمنة: امن: ایمنى و آرامش. آمنة: ذات امن و صاحب ایمنى.
مطمئنة: اطمینان: سکون و آرامش خاطر.
قریه مطمئنة آن است که آرام باشد، اهلش در ضیق و ناآرامى نباشد که احتیاج به کوچ باشد.
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/در این آیه به موضوع کفران و ناسپاسی نعمت اشاره شده ست ، مردمی که در آسایش و رفاه و امنیت ، زندگی آرامی داشتند اما به دلیل عدم استفاده صحیح از نعمت ها ، داشته ها ، منابع ، و استعدادها که خداوند به آنها ارزانی کرده بود ،به فقر و عدم امنیت دچار شدند .
✅2/دو نعمت بزرگی که شایسته توجه است و قرآن آنها را به ما نشان می دهد یکی امنیت است (کانت آمنه) که هم در بعد زندگی فردی و شخصی اطمینان و آرامش بخش است و هم در بعد فعالیت ها ی اجتماعی این آرامش ضروری است.بدون امنیت و آرامش هیچ فعالیتی نتیجه بخش نیست .
✅ 3/ نعمت دیگر، به رزق و روزی و رهایی از فقر و ناداری برمی گردد ،منابع مختلف و توان مندی هایی که خداوند در اختیار انسان قرارداده است در صورت استفاده نادرست از طرف فرد یا جامعه در واقع ناسپاسی نعمت خداوند صورت گرفته است ، نتیجه ناسپاسی داشته ها و امکانات نیز مشخص است .
✅4/نتیجه طبیعی و عادی مورد انتظار از استفاده نادرست و بکارگیری غلط و ناسپاسی و عدم شکر گزاری نعمت های خداوند ،از بین رفتن امنیت و هجوم فقر و گرسنگی و سایر مشکلات معیشتی، اجتماعی و روانی است .
🌹 *بازخورد تربیتی* : مرحله اول و نخستین شکر گزاری زبانی و کلامی است تا فرد از نظر روانی و فکری به رضایت درونی و احساس آرامش برسد سپس شکر عملی و رفتاری ست یعنی بکارگیری صحیح امکانات و منابع و توان مندی ها و استعدادها در جهت درست و منطقی طبق فرمایش خداوندی
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ*
✳️عفو و میانه‌روى را پیشه کن (عذر مردم را بپذیر و بر آنان آسان بگیر)، و به کارهاى عقل پسند و نیکو فرمان بده، و از جاهلان اعراض کن.(اعراف ۱۹۹)
✒️ *هدف تربیتی* :بیان ویژگی های رفتاری رهبران ، مدیران و مسوالان در رده‌های مختلف مدیریتی از خانواده تا جامعه.
✒️ *هدف رفتاری* :با مردم و مخصوصا زیر دستان مدارا کنید و بر اساس آموزه های مدیریتی انسانی رفتار کنید .
✒️ *واژه کلیدی* :
عرف: معروف . هر کارى و خصلتى است که عقل انسانها خوبى آن را میشناسد .
✒️ *روایت مرتبط* :امام صادق علیه السلام فرمودند: در قرآن آیه‌اى جامع‌تر از این آیه در مکارم الاخلاق نیست.
🌹برداشت از آیه :
✅1/در این آیه به وظایف اخلاقی و منش رفتاری مدیران ، رهبران دینی ، مصلحان اجتماعی و مبلغان اشاره شده است .اگر چه خطاب ایه وجودمبارک پیامبر اکرم(ص)است امااز نظر اخلاقی و نیز مدیریتی قابل تعمیم به کل جامعه است.
✅2/یکی از این وظایف بخشش و عفو نسبت به دیگران است . حتی اگر از وی به شما ظلم و ستمی وارد شده ست یا شما را محروم کرده باشد یا با شما قطع ارتباط کرده باشد، به عنوان مدیر( چه درخانواده ، سازمان و دستگاه اداری و اجرایی یا در سطح ملی ) عفو و بخشش، مدارا، و قبول پوزش مردم ، را به عنوان رفتار مدیریتی در پیش بگیرید که در اخلاق حرفه ای نیز به آن اشاره شده است .
✅3/دیگر ویژگی های رفتاری هر فرد مسلمان مخصوصا رهبران ، مدیران ، مبلغان و مصلحان اجتماعی آموزه مهم *" و امر بالعرف* " است یعنی امر به نیکی ها و خوبی ها و دعوت به خیر و صلاح و رشد و پیشرفت دیگران در واقع باید به صورت عملی در جهت رشد مردم و زیر دستان برنامه ریزی کرد
✅4/وظیفه بعدی به تحمل و بردباری در برابر نا آگاهان اشاره دارد"و *اعرض عن الجاهلین* " البته این مساله به معنی قبول و پذیرش و تایید جاهل نیست بلکه درگیر نشدن و مجادله و بحث نکردن با جاهل و نادان است . معنای دیگر آن است که با افرادی که آگاهی و علم به مسائل ندارندبرحوردی کریمانه داشته باشید و از جدال با آنان پرهیز کنید .
🌹 *بازخوردتربیتی* :
✅ رعایت اخلاق و رفتار مدیریتی و گسترش اخلاق حرفه ای توسط مدیران وظیفه ای مهم و ضروری برای پیشرفت و کارآمدی هر سازمان و نهادی است که سبب ایجاد امنیت شغلی نیز می شود .
✅والدین ، معلمان و مربیان در محیط های تربیتی و آموزشی در خانه و مدرسه با رعایت بخشش و عفو و گذشت ، داشتن روحیه تحمل و مدارا ، بهداشت روانی کودکان را تامین کنند .
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلَىٰ حَرْفٍ* ۖ فَإِنْ أَصَابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ ۖ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلَىٰ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیَا وَالْآخِرَةَ ۚ ذَٰلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ
✳️و از مردم کس هست که خدا را به زبان و به ظاهر می‌پرستد (نه از باطن و حقیقت) از این رو هرگاه خیر و نعمتی به او رسد اطمینان خاطر پیدا کند و اگر آزمونی به او رسد (از دین خدا) رو بگرداند. چنین کس در دنیا و آخرت زیانکار است زیانی است که بر همه کس آشکار است.( حج /۱۱)
✒️ *هدف تربیتی:* بیان ویژگی ها ی ایمان سطحی و موسمی و ظاهری(ایمان زبانی در برابر ایمان قلبی ؟
✒️ *هدف رفتاری:* باورها و ایمان خود را براساس منافع مادی تنظیم نکنید .اعتقادات خود را درونی کنید.
✒️ *واژه شناسی* :حرف: طرف. راغب گوید: حرف هر چیز طرف آنست. مثل حرف شمشیر، حرف کشتى، حرف کوه. یعنى: طرف آنها
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/درجات ایمان افراد متفاوت است و هرکسی بر اساس میزان و درجه ایمان و اعتقاد و باور خویش ساختار رفتارها و سبک زندگی خویش را تنظیم می کند انتظار این که هرکسی مسلمان شد و ادعای ایمان داشت، دقیقا و بلافاصله بر اساس آموزه های دینی و قرآنی عمل کند انتظاری کامل و دقیق و منطقی نیست اول باید ایمان تثبیت و تعمیق شود آنگاه رفتار و تعاملات و سبک زندگی و شیوه حیات بر اساس ایمان تنظیم شود.
✅2/ برخی افراد براساس منافع مادی و انگیزه های دنیایی و انتظارات مالی و دنیایی به سوی دین و خدا و مذهب تمایل پیدا می کنند و ادعای ایمان می کنند( یعبد الله علی حرف ) ،ایمان این گروه براساس باور درونی و اعتقاد قلبی و عقلی نیست.
✅3/ درصورتی که دین و مذهب منافع مادی و انگیزه های دنیایی آنان را تامین کند از آن تعریف و تمجید می کنند و بر آن اساس خدا را می پرسند چنانچه در زندگی با مشکلات و بلاها و پیشامدها ی تلخ روبرو شدند ان را به حساب خدا و دین می گذارند و از دین و خدا شکایت و گله می کنند .
✅4/ ایمان را باید از سطح زبان و ظاهر به درون و باورهای قلبی تبدیل و تقویت کرد .
✅5/دین را برای نان خواستن ، ایمان موسمی ، زبانی، ظاهری و منافقانه ، از ویژگی های این نوع عبادت است.
🌹بازخورد تربیتی: باورهای دینی ، عبادت و دوستی و انس با خدا را در خود و فرزندان و دانش آموزان درونی بکنیم و در تثبیت و تقویت آن بکوشیم .*
( برداشت های تربیتی از آیات قرآنی )
✳️و الَّذِینَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ وَ لا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّکَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ
✳️و کسانى که بعد از مهاجرین و انصار آمدند، مى‌گویند: پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما سبقت گرفته‌اند، بیامرز و در دل‌هاى ما کینه مؤمنان را قرار نده. پرورگارا! همانا تو رئوف و مهربانى.( حشر/10)
✒️ *هدف تربیتی* : بیان بایسته ها و الزامات سبک زندگی مبتنی بر اخوت اسلامی در جامعه ایمانی .
✒️ *هدف رفتاری* : نسبت به مومنان کینه نداشته باشید
✒️ *واژه شناسی* ،:غل: غل و غلیل: عداوت و کینه.
🌹 *برداشت تربیتی* :
✅1/سبک زندگی اجتماعی مدینه الرسول ( جامعه مدنی) که در آن انصار و مهاجرین از نژادها و اقوام مختلف، با گویش و ملیت های متفاوت(بلال حبشی ، صهیب رومی، سلمان فارسی ابوذر غفاری ..) در ارتباط همزیستی کامل ایمانی با درک متقابل همدیگر و حمایت اجتماعی ازنیازمندان جامعه ( اصحاب صفه) زندگی می کردند ،نمونه یک جامعه ایده آل و آرمانی را نشان می دهد .چنین تشکیلاتی نمونه سبک زیستی جامعه ایمانی است .
✅2/پس از مهاجرین و انصار ، نسل بعدی جامعه مدنی را کسانی تشکیل می دهند که پیامبر اکرم را زیارت نکرده اند اما نوع زندگی یاران پیامبر را مشاهده کرده و الگو گرفته اند اینان *تابعین* نام دارند.
✅3/در آیه فوق به نوع نگرش تابعین و یاران یاران پیامبر اکرم ( نسل بعد از پیامبر) اشاره دارد این سبک زندگی لازمه هر فردی است که ادعای ایمان دارد که عبارتند از:
🌱درخواست و دعا برای بخشش اشتباهات خود
🌱دعا برای دیگر مومنان
🌱پیشرفت و رشد دیگر مومنان آنها را خوشحال می کند و هیچ حسادت یا اعتراض و نارضایتی نسبت به رشد و کمال دیگران ندارند .
🌱نسبت به مومنان کینه ای در دل خود ندارند.
✅4/عشق و محبت مومنان نسبت به همدیگر از عمق باورهای دینی و درجه ایمان آنان ناشی می شود .
✅5/مومنان خیر خواه همدیگر هستند و در نهان و آشکار برای هم دعا می کنند و همدلی و همدردی بین آنان سبب پاکسازی درون از کینه ها می شود .
این که مومنان خیر خواه همدیگر هستند فقط در حد دعا و ادعا و شعار و شعر نیست بلکه در *رفتار و عملکرد مومنان نسبت به هم نمود و ظهور دارد*
🌹 *بازخورد تربیتی:*
🌱اموزش این آموزه های دینی و انسانی( خیرخواهی محبت و دوستی دیگران و نداشتن کینه و حقد و حسد) را باید از سطوح پایین آموزش و تربیت در خانواده ، مراکز پیش دبستانی و مراکز تربیت دینی آغاز کرد و در سطوح بعدی آموزش و رشد استمرار بخشید.
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى إِلَّا مِثْلَها وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ*
✳️هرکه نیکى آورد، پس براى او پاداشى ده برابر آن است وهرکه بدى آورد، جز مانند آن کیفر نخواهد دید و به آنان هرگز ستم نخواهد شد.( انعام ۱۶۰)
✒️ *هدف تربیتی* : بیان و تاکید بر پاداش اعمال و کارهای خوب به صورت افزایشی .
✒️ *هدف رفتاری*: کارهای خوب واعمال پسندیده را مورد تحسین قرار دهید تا در جامعه رواج یابد .
✒️ *واژه شناسی* :عَشْرُ أَمْثَالِهَا»: ده برابر. چندین برابر. برخی لفظ (عَشْرُ) را برای کثرت می‌دانند.
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/ نظام تربیتی اسلام مبتنی بر تشویق و پاداش است تا تنبیه و توبیخ،
✅2/اعمال خوب و پسندیده و مطلوب را بیش از استحقاق مورد توجه قرار دهید ، قرآن می گوید پاداش حسنه( کار خوب و مطلوب ) نزد خداوند ده برابر است که در اینجا منظور کثرت و زیادی پاداش است،
✅3/وقتی فردی ( دانش آموز، فرزند در خانه، یک شهروند درجامعه، عضوی از خانواده ) رفتار یا عملکرد مثبت از خود نشان می دهد بی تفاوت از آن نگذریم و آن را با انواع تشویق های زبانی و عملی مورد تحسین قرار دهیم تا گسترش پیدا کند و تقویت شود .
✅4/متاسفانه گاه دیده می شود در جامعه و مخصوصا در فضای مجازی برخلاف توصیه آیه فوق عمل می‌شود :تا از کسی خلاف یا کاری که طبق برداشت و تلقی ما زشت و ناپسند است ، ملاحظه کنیم آن چنان به آبرو و شخصیت وی حمله و هجوم می بریم که نتواند در جامعه حضور فعال داشته باشد در مقابل رفتار خوب را مورد شدیدترین نقد ظالمانه قرار می دهیم که از انجام آن پشیمان شود(؛البته خوشبختانه این رفتارها عمومیت ندارد)
✅5/از آیه چنین برداشت می شود که: بلافاصله کار خوب را تشویق کنید و آن را مشمول گذشت زمان نکنید( فله عشر امثالها ) اما کار بد و ناپسند را بلافاصله مجازات نکنید (فلا یجزی..).
✅6/ وقتی از دانش آموز یا فرزند یا فرد دیگری کار ناپسند و نامطلوب ملاحظه کردیم مراحل زیر را انجام دهید
🌱بلافاصله تنبیه نکنید .
🌱در صورت صلاحدید از روش تغافل ( خود را به ندیدن زدن )استفاده کنید .
🌱موعظه و پند و اندرز در خفا و دور از چشم دیگران در برنامه باشد.
🌱عدم نقل و تکرار موضوع و تذکر و انتقاد مخصوصا در جمع و حضور دیگران .
🌱اگر این روش ها پاسخ نداد ، از روش قهر کوتاه مدت استفاده کنید .
🌱پاداش و تشویق می تواند بیش از عمل باشد اما تنبیه و توبیخ با شرایط بالا فقط در حد عمل یا پایین تر باشد.
🌹 *بازخورد تربیتی* : روش تقویت مثبتدر اصلاح و تغییر رفتار مورد تاکید و تایید روان شناسی است ، از این روش قرآنی و اسلامی با شناخت کامل جزئیات در مدارس و مراکز آموزشی و تربیتی و خانواده ها به موقع و به جا استفاده کنید
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ أمْ حَسِبَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ یُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغانَهُمْ
وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَیْناکَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِیماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِی لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ أَعْمالَکُمْ
✳️آیا کسانی که در دلهایشان بیماری است گمان کردند خدا کینه‌هایشان را آشکار نمی‌کند؟!
اگر بخواهیم، آنها را به تو مى‌نمایانیم و تو آنها را به سیمایشان یا از شیوه سخنشان خواهى شناخت، و خدا از اعمالتان آگاه است(سوره محمد آیات ۲۹و ۳۰)
✒️ **هدف تربیتی* :*بیان رابطه بین دل و زبان ، درون و بیرون انسان
✒️ *هدف رفتاری* : درون خود را اصلاح کنیم تا بر رفتار و چهره و زبان ما زیبایی و خوبی ظاهر شود
✒️ *واژه شناسی* :اضغانهم: ضغن: حقد و کینه شدید، جمع آن اضغان است
🌱روایت مرتبط با آیه :
حضرت على علیه السلام مى‌فرماید: هر کس چیزى را به راز در دل نگه دارد، در لابلاى سخنان ودر چهره‌اش نمایان مى‌شود.
🌹 *برداشت از آیه* ؛
✅1/یکی از بحث های مهم این آیه رابطه بین درون و برون انسان است ، تفکرات، نیت ها ، نگرش ها و آنچه که در درون و قلب و عقل انسان و سایر قوای ذهنی وجود دارد بر رفتار، گفتار ، واکنش ها و حالات بیرونی اثر می گذاردو در آن نمود و ظهور پیدا می کند .
✅2/ آن چه که در روان شناسی نوین با عنوان زبان بدن مطرح شده است در آیه و روایت فوق اثبات شده ست که از روی حالات چهره ، زبان و حالت کلامی و رفتار انسان می توان شناسایی کرد ؛ حتی نوع شوخی فرد دارای پیام است.
✅3/برخی ادعا ها که ظاهر مهم نیست و فقط باید درون خود را درست کنیم با واقعیت های دینی و یافته های روان شناختی سازگار نیست و فقط یک بهانه است، ظاهر و باطن بر هم اثر متقابل دارد به این دلیل آموزه های دینی بر اصلاح، باز سازی، نوسازی و رشد درون اصرار فراوان دارد تا آن را از هر گونه بیماری و اختلال همانند کینه ، حقد ، حسد ، خود بزرگ بینی، منفی گرایی نسبت به دیگران ....پاک سازی کند ودر همان حال در ارتباط با ظاهر انسان در جامعه دستورات ارزنده ای دارد،ارتباط این دو عمیق و دارای اثرات مهمی است .
✅4/بر این اساس برای این که ظهور و نمود ما در جامعه مورد قبول ، پسندیده و زیبا باشد باید به درون شناسی و بررسی انگیزه ها ، بیماری ها و اختلالات درون از طریق تفکر و ارزیابی، یا مراجعه به انسان های اندیشمند و متخصص و نیز بررسی برخوردها و نگاه ها و بازخورد های انسان های منصف ( مومن اینه مومن است ) خود را باز سازی کنیم
✅5/سیما و چهره ، زبان و گفتار ، شوخی و جدی افراد توسط انسان های متخصص قابل شناخت است ( یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ )
در ارتباط با شناخت مومنان نیز در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که البته ملاک ما در برخوردبا انسان ها ظاهر اعمال و سخنان و اقرار و شهادت و اعمال ظاهری افراد ست ولی در اسلام آنچه ملاک و معیار برای خداوند است ایمان و باور درونی ست که در شکل اعمال و عبادات و مناسک ( نماز و روزه و حج و زکات ، عدم تعدی به دیگران ، خیر خواهی و نفع رسانی به دیگران ) متجلی می شود
🌹در این ماه بزرگ دعا کنیم هم سریره و درون ما رابه زیبایی و نیکی اصلاح کند و هم ظاهر ما را نیکو سازد*
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمنُ فَسْئَلْ بِهِ خَبِیراً*
✳️ همان که آسمان ها و زمین و آنچه را میان آنهاست در شش روز آفرید، آن گاه بر تخت فرمانروایی و تدبیر امور آفرینش چیره و مسلط شد، او رحمان است پس از خبیر آگاهی بپرس.( فرقان /59)
✒️ *هدف تربیتی:* مراجعه به افراد متخصص و خبره در فهم و شناخت مسائل و اسرار هستی .
✒️ *هدف رفتاری* : برای شناخت حقایق و امور به افراد خبره مراجعه کنید.
✒️ *واژه کلیدی*
:استوى: این کلمه اگر با «على» باشد به معنى استقرار یافتن و اگر با «الى» باشد به معنى توجه است نظیر ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ یعنى به آسمان توجه کرد
🌹برداشت از آیه :
✅1/یکی از آیات و نشانه های اسرار آمیز خداوندی، آفرینش آسمان ها و زمین است ، در این که آفرینش آسمان ها و زمین در چند دوره و مرحله ( یوم) شروع و پایان یافته مورد بحث ما نیست چرا که فراز پایانی آیه ما را به مراجعه و سوال از خبرگان و متخصصان ارجاع داده است .
✅2/،مراجعه به کارشناس در همه معارف و حوزه های علوم الهی و بشری امری عقلایی و منطقی است ( « *فَسْئَلْ بِهِ خَبِیراً* »)
✅3/ تخصص گرایی در کنار توجه به تعهد و اخلاق حرفه ای و مسوولیت پذیری از آموزه های دینی و قرآنی است( إِنَّمَا یخْشَی اللّه مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ )
✅4/ قرآن به ما می گوید:
🌱در جایی که علم و آگاهی ندارید اظهار نظر نکن(وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ،)
🌱اول تحقیق کن سپس تصمیم بگیر (فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى ما فَعَلْتُمْ نادِمِینَ)
🌱در جایی که تخصص نداری به متخصص مراجعه کن (فَاسْأَلْ بِهِ خَبِیرًا)
🌱سوال کردن عیب نیست اما بدانید از چه کسی سوال می کنی (فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ)
🌹 *بازخورد تربیتی* :
بزرگترین جهل بشر در آن است که بخواهد نسبت به همه چیز اظهار نظر کند و این بیماری بزرگ انسان امروز ست مخصوصا در فضای مجازی !!!
(برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِی خَبُثَ لا یَخْرُجُ إِلَّا نَکِداً کَذلِکَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَشْکُرُونَ*
✳️ *زمین پاک نیکو گیاهش به اذن خدایش (نیکو) بر آید، و از زمین خشنِ ناپاک بیرون نیاید جز گیاه اندک و کم‌ثمر. این گونه ما آیات (قدرت) را به هر بیان توضیح می‌دهیم برای قومی که شکر خدا به جای آرند.* (اعراف /58)
✒️ *هدف تربیتی* : بیان زمینه ها و عوامل رشد
✒️ *هدف رفتاری* زمینه های رشد مناسب و مطلوب را آماده کنیدتا رشد تحقق پیدا کند .
✒️ *واژه کلیدی :*نباته: نبات و نبت: روئیدن و روئیده شده، اعم از درخت و علف.
نکدا: نکد مشقت و سختى و کم فائده.
🌹 *برداشت از آیه:*
✅1/در هرگونه رشد و کمال و تعالی فردی یا اجتماعی وجود استعداد و زمینه درونی شرط اولیه ست، زمینی که از نظر مواد اولیه آمادگی داشته باشد هر گونه کشتزار ی را می پذیرد و میوه و ثمری مفید تحویل می دهد، اما در همین رابطه عوامل بیرونی نیز موثر و لازم است .
✅2/ از نظر فردی نیز وجود استعداد و هوش و توانایی های درونی لازمه رشد و یادگیری ست مثلا اگر فردی استعداد شعر و هنر داشته باشد با آموزش و یادگیری ،بهتر و راحت تر و زودتر به شکوفایی و رشد می رسد تا فردی که فاقد آن ست .
✅3/در بعد اجتماعی و محیطی نیز این آیه مصداق پیدا می کند
🌱محیط خانوادگی سالم ، آرام و بدور از تنش فرزندان سالم و رشید تربیت می کند.
🌱مدرسه سالم و بالنده دانش آموز پویا و خلاق و مسوول بار می آورد.
🌱اجتماع حمایت گر ، با صفا ، مسوولیت پذیر ، ثمره اش وجود شهروندان بامحبت و با مسوولیت است .
🌱رسانه های گروهی و تبلیغی و اطلاع رسانی صادق انسان صادق بار می آورد.
از این گونه تمثیل ها و مصادیق فراوان است ( کذلک نصرف الایات لقوم یشکرون)
✅4/ در این آیه سالم سازی محیط فردی و اجتماعی توصیه و تاکید شده ست (البلد الطیب) با فعالیت پاک و سالم وانسان های سالم و پاک ، ساختارها و قوانین و روابط سالم تبدیل به *بلد طیب* می شود.شهر پاک ، خانه پاک ، سرزمین پاک ، زمینه رشد پاکی و خوبی هاست .
✅5/ بلد و سرزمین ناپاک و فاسد که هیچ ثمر و فایده و بهره مناسب ندارد نیز به دلیل ناپاکی و خباثت انسان ها، ساختارها، قوانین و روابط حاکم شکل می گیرد
✅6/گاه شنیده می شود که وظیفه حکومت ها بردن مردم به بهشت نیست در حالی که مطابق آیه فوق سالم سازی محیط اجتماعی برای رشد و تربیت انسان های خداباور و آخرت گرا وظیفه نظام های اجتماعی و حاکمیتی است اگر چه انتخاب راه رشد یا سقوط اختیاری است و نمی توان به زور و اجبار ایمان درست کرد و مومن تربیت نمود .
🌹 *بازخورد تربیتی* : در خانه و مدرسه زمینه و بستر رشد خوبی ها و پاکی ها را فراهم بیاورید که این مسوولیت بزرگ نظام خانواده و نظام آموزش و پرورش است.
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِیَ وَ إِنْ تُخْفُوها وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراءَ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ یُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَیِّئاتِکُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ*
✳️ اگر صدقات را آشکارا بدهید، پس آن کار خوبى است، ولى اگر آنها را مخفى ساخته وبه نیازمندان بدهید، پس این براى شما بهتر است وقسمتى از گناهان شما را مى‌زداید و خداوند به آنچه انجام مى‌دهید آگاه است( بقره /271)
✒️ *هدف تربیتی* : توسعه و گسترش نوع دوستی ، همدردی و حمایت اجتماعی.
✒️ *هدف رفتاری* :
اگر کمک های انسانی نوع دوستانه از قبیل صدقه رابه صورت مخفیانه انجام دهید بهتر است . حفظ شخصیت ک آبروی افراد نیازمند واجب است .
✒️ *واژه شناسی* :یکفر: تکفیر در اصل به معنى پوشاندن، مراد از آن بخشودن گناه است.
🌹 *روایت مرتبط* :امام باقر علیه السلام ذیل این آیه فرمود: زکات واجب را علنى پرداخت کنید، ولى زکات مستحبّ را مخفیانه بدهید.
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/ یکی از اعمال تکمیل کننده ایمان و عبادت مورد تاکید اسلام ،دادن صدقه و انفاق و سایر کمک های نوع دوستانه است که سبب تقویت ایمان و باورهای درونی انسان می شود
✅2/ صدقه دادن اگر به صورت علنی و به منظور تشویق دیگران وتوسعه این امر خیرخواهانه باشدبه شرط نبودن شائبه ریا کاری وبا حفظ شخصیت طرف مقابل پسندیده است .موسسات و نهادها و افراد خیر اندیش معمولا برای جمع آوری کمک ها نیازمند به تبلیغ و اطلاع رسانی هستند که در این امر نیازمند مساعدت و حمایت همه افراد می باشد.
(إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِیَ ۖ)
✅3/ حفظ حرمت و ابرو ، کرامت و شخصیت افراد نیازمند و محتاج، مهم تر از رفع مشکل اقتصادی آنان ست در این موارد، هر گونه کمک و مساعدت به صورت مخفیانه و بدون جنجال تبلیغات فضای مجازی باشدخیلی بهترو شایسته تر است ( وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَیْرٌ لکم)
✅4/یکی از آموزه های مهم این آیه که در آیاتی دیگر تکرار شده است و نیاز به بحث مستقل دارد مفهوم *تکفیر* است( *وَیُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَیِّئَاتِکُمْ* ۗ ) تکفیر یعنی از بین رفتن کیفر و آثار گناهان گذشته به خاطر اعمال نیک آینده در واقع جبران راه اشتباه گذشته که در روان شناسی به عنوان یک شیوه اصلاح و تغییر رفتار نامطلوب بیان شده است در مفاهیم تربیتی قرآنی نیز این روش مورد تشویق است مثلا کفاره ها برای جبران و تکفیر و نیز حل مشکلات زندگی مردم است .
🌹 *باز خورد تربیتی* :
یک نظام تربیتی جبرانی در خانواده طراحی کنید که هر فردی کار خطا یا اشتباه انجام دهد با کاری پسندیده و خیرخواهانه جبران کند.
( برداشت های تربیتی از آیات قرآنی )
✳️... *وقالَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِینَ فِی عَذابٍ مُقِیمٍ*
✳️...و اهل ایمان می گویند: یقیناً زیانکاران کسانی هستند که روز قیامت سرمایه وجود خود و کسانشان را تباه کرده اند. آگاه باشید! مسلماً ستمکاران در عذابی پایدار و جاودانه اند. .( بخشی از شوری ۴۵)
✒️ *هدف تربیتی* :اهمیت حفظ سرمایه‌های وجودی و خانوادگی.
✒️هدف رفتاری : سرمایه وجود خود و خانواده را هدر ندهید و از بین نبرید .
✒️ *واژه‌شناسی*:
؛ *اخسرین: زیانکارترین*
✒️ *برداشت از آیه* :
✅1/در هر معامله و تجارت و فعالیت اقتصادی بحث *هزینه _فایده* از مبانی تصمیم گیری برای شروع ، استمرار یا پایان یک فعالیت سرمایه ای و تجاری است. چنانچه پروژه زیان ده و هزینه آن بالاتر از سود و فایده باشد ادامه آن به صرفه و صلاح نیست .
✅2/ حالا اگر هزینه یک فعالیت ، معامله یا پروژه به سرنوشت بلند مدت فرد ارتباط داشته باشد هیچ انسان عاقلی خطر و ریسک ان را بدون تحقیق و بررسی دقیق همه جوانب و حسابگری مطمئن نمی پذیرد. و بدون اطمینان خاطر سرمایه خود را به خطر نمی اندازد .
✅3/ در نگرش خداباوران و هدف گرایان غایت نگر ، فرایند زندگی و تصمیمات مهم انسان در آن بزرگترین خطر و ریسک است که سرمایه و هزینه های پرداختی ان وجود ، عمر و سرنوشت نهایی و جاودانه انسان است .در این معامله آنچه که هزینه می شود اگر برگشت پذیر باشد و فراتر از آن سودحاصل شود ،در این صورت ان پروژه توجبه پذیر است و آن معامله به صرفه و صلاح است ( هل ادلکم علی تجاره تنجیکم...)
✅4/در معامله ای که انسان سرمایه وجودی خود را هزینه می کند و در نهایت ان را می بازد و در این قمار به خاک سیاه ذلت و خواری می رسد بیشترین زیان متوجه وی می شود ،( اخسرین اعمالا)
✅5/ از دیدگاه ایمان باوران عالم و حسابگر دارای عمل صالح ، بزرگترین زیان و خسارت ان است که انسان *سرمایه وجود و عمر و شخصیت خویش را بدهد* ولی تا حاودانه هستی به دلیل کفر و ظلم و تعدی و عدم رعایت حدود و حقوق الهی،خود و خانواده را از دست رفته ببیند( فی عذاب مقیم )
✅6/مسوولیت دیگری که در سرنوشت نهایی ما تاثیر دارد *خانواده* است ( و اهلیهم) مسوولیت هدایت و تربیت وپیشگیری از انحراف خانواده خارج از سرنوشت نهایی ما نیست و در زندگیپ جاودانه مثبت با منفی ما دارای نقشه اثر است .
🌹 *بازخورد تربیتی* :
تربیت و هدایت فرزندان از حقوق مسلم انان بر پدر و مادر( و جامعه) است ، پیشگیری از انحراف و سقوط انان مسوولیت والدین است، اما تصمیم نهایی به اختیار آنان برمی گردد ، فرزندان را رها نکنیم تا در دام و دامان تربیت غیر سالم بزرگ شوند.
( برداشت های تربیتی از آیات قرآنی )
✳️... *وقالَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِینَ فِی عَذابٍ مُقِیمٍ*
✳️...و اهل ایمان می گویند: یقیناً زیانکاران کسانی هستند که روز قیامت سرمایه وجود خود و کسانشان را تباه کرده اند. آگاه باشید! مسلماً ستمکاران در عذابی پایدار و جاودانه اند. .( بخشی از شوری ۴۵)
✒️ *هدف تربیتی* :اهمیت حفظ سرمایه‌های وجودی و خانوادگی.
✒️هدف رفتاری : سرمایه وجود خود و خانواده را هدر ندهید و از بین نبرید .
✒️ *واژه‌شناسی*:
؛ *اخسرین: زیانکارترین*
✒️ *برداشت از آیه* :
✅1/در هر معامله و تجارت و فعالیت اقتصادی بحث *هزینه _فایده* از مبانی تصمیم گیری برای شروع ، استمرار یا پایان یک فعالیت سرمایه ای و تجاری است. چنانچه پروژه زیان ده و هزینه آن بالاتر از سود و فایده باشد ادامه آن به صرفه و صلاح نیست .
✅2/ حالا اگر هزینه یک فعالیت ، معامله یا پروژه به سرنوشت بلند مدت فرد ارتباط داشته باشد هیچ انسان عاقلی خطر و ریسک ان را بدون تحقیق و بررسی دقیق همه جوانب و حسابگری مطمئن نمی پذیرد. و بدون اطمینان خاطر سرمایه خود را به خطر نمی اندازد .
✅3/ در نگرش خداباوران و هدف گرایان غایت نگر ، فرایند زندگی و تصمیمات مهم انسان در آن بزرگترین خطر و ریسک است که سرمایه و هزینه های پرداختی ان وجود ، عمر و سرنوشت نهایی و جاودانه انسان است .در این معامله آنچه که هزینه می شود اگر برگشت پذیر باشد و فراتر از آن سودحاصل شود ،در این صورت ان پروژه توجبه پذیر است و آن معامله به صرفه و صلاح است ( هل ادلکم علی تجاره تنجیکم...)
✅4/در معامله ای که انسان سرمایه وجودی خود را هزینه می کند و در نهایت ان را می بازد و در این قمار به خاک سیاه ذلت و خواری می رسد بیشترین زیان متوجه وی می شود ،( اخسرین اعمالا)
✅5/ از دیدگاه ایمان باوران عالم و حسابگر دارای عمل صالح ، بزرگترین زیان و خسارت ان است که انسان *سرمایه وجود و عمر و شخصیت خویش را بدهد* ولی تا حاودانه هستی به دلیل کفر و ظلم و تعدی و عدم رعایت حدود و حقوق الهی،خود و خانواده را از دست رفته ببیند( فی عذاب مقیم )
✅6/مسوولیت دیگری که در سرنوشت نهایی ما تاثیر دارد *خانواده* است ( و اهلیهم) مسوولیت هدایت و تربیت وپیشگیری از انحراف خانواده خارج از سرنوشت نهایی ما نیست و در زندگیپ جاودانه مثبت با منفی ما دارای نقشه اثر است .
🌹 *بازخورد تربیتی* :
تربیت و هدایت فرزندان از حقوق مسلم انان بر پدر و مادر( و جامعه) است ، پیشگیری از انحراف و سقوط انان مسوولیت والدین است، اما تصمیم نهایی به اختیار آنان برمی گردد ، فرزندان را رها نکنیم تا در دام و دامان تربیت غیر سالم بزرگ شوند.*
*
(برداشت‌های تربیتی از آیات قرآنی )
✳️ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّهُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لِی مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ *لکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ*
✳️هیچ (پیامبر و) بشرى که خداوند به او کتاب و حکم و نبوّت داده است، حقّ ندارد به مردم بگوید: به جاى خدا، بندگان من باشید. بنابراین (شما دانشمندان اهل‌کتاب به طریق اولى چنین حقّى ندارید، بلکه باید) به خاطر سابقه‌ى آموزش کتاب و تدریسى که دارید، ربّانى باشید.( ال عمران/۷۹)
✒️ *هدف تربیتی* :عبادت و بندگی فقط خاص خداست
✒️هدف رفتاری ؛شما که اهل علم و تدریس و آموزش هستید خدایی باشید و مردم را به بندگی خویش دعوت نکنید.
✒️ *واژه شناسی* ؛ربانیین: جمع ربانى، ربان وصف است، به معنى تربیت کننده، و نیز بمعنى «مخصوص به خدا» نیز آمده است یعنى «بسیار مخصوص به رب». یعنی خدایی
🌹برداشت از آیه:
✅1/هیچ پیامبری مردم را بسوی بندگی خود نمی خواند و انان را به اسارت نمی گیرد(مَا کَانَ لِنَبِیٍّ أَنْ یَکُونَ لَهُ أَسْرَىٰ حَتَّىٰ یُثْخِنَ فِی الْأَرْضِ) ، چه اسارت فکری و چه اسارت و بندگی عملی و اجرایی در زندگی خواسته و دستور دین نیست و مطابق آموزه های الهی نمی باشد .
✅2/پیامبران الهی بدنبال کرامت و عزت انسان ها هستند نه عبودیت و بندگی فکری یا جسمی آنان.
✅3/در این آیه از دانشمندان و عالمانی که کتاب را تدریس می کنند و دانش آموخته دین هستند می خواهد که :حق ندارید مردم را به عبودیت خود دعوت کنید.
✅4/ اگر چه شان نزول آیه رفتار دانشمندان اهل کتاب است که عقل و فکر و اندیشه مردم را به اسارت و زنجیر بندگی و بردگی کشانده بودند اما بر هرگونه رفتار ارباب مآبانه در هر سطح و پست و مقامی قابل تعمیم است .
✅5/همان گونه که پیامبران و اولیای الهی و امامان و رهبران معصوم .بردگی و بندگی انسان ها را توبیخ و تخطئه کرده اند انسان های عادی نیز حق ندارند عزت نفس و کرامت ذاتی و خدادادی خویش را با رفتارهای ذلیلانه و کرنش های چاپلوسانه به خاطر دنیا و دنیاگرایی خدشه دار کنند ( ولله العزه و لرسوله و للمومنین ).
✅6/بر اساس آموزه های دینی، احترام ، پاسداشت و تکریم دانشمندان و علماء، امری پسندیده ست و جامعه را به سمت دانایی ،روشنایی روشنگری ، و رشد و پیشرفت سوق می دهد .اما احترام و تکریم با بندگی تفادت دارد .
✅7/برخی قلم ها و زبان ها بخاطر منافع مادی و دنیوی کاهی را کوه قلمداد می کنند و برای بزرگ جلوه دادن دیگران خویش را کوچک و حقیر نشان می دهند. این مساله از نظر روان شناسی از ضعف و خلاء شخصیتی و خودپنداره منفی یا عزت نفس پایین ناشی می شود .
✅8/افرادی که برای بزرگ نشان دادن خود دیگر آن را تحقیر می کنند نیز دارای ضعف شخصیت و عزت نفس هستند.
🌹 *بازخورد* : نه خود را در برابر دیگران تحقیر کنیم و نه دیگران را به اسارت بکشیم
هم احترام خویش را داشته باشیم و هم دیگران را تکریم کنیم .
✅تعظیم و کرنش فقط برای خداست ، اما در برابر دیگران غرور وتکبر نداشته باشیم.*
*
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا وَ یَتَمَتَّعُوا وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ*
✳️آنان را (به حال خود) رها کن تا بخورند و بهره‌مند شوند و آرزوها سرگرمشان کند، پس به زودىخواهند فهمید.( حجر /۳)
✒️ *هدف تربیتی*: شناخت آرزوها و نقش وآثار آنها در زندکی و سرنوشت انسان .
✒️ *هدف رفتاری* آرزوهای دور و دراز و غیر واقعی شما را از کارهای ارزشمند و هدف های مهم زندگی غافل نکند.
✒️ *واژه شناسی*:*یلههم: لهو: مشغول شدن به چیزى که مشغول مى کند. آن توأم با غفلت است. راغب گوید: لهو آنست که انسان را از مشغول شدن به چیز مهمّ باز دارد.
وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ یعنی آرزوها آنان را سرگرم می‌کند
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/در این آیه که مرتبط با کافران است ،چند ویژگی اعتقادی و رفتاری کافران و مشرکان نکوهش و علت سقوط معرفی شده است متاسفانه ممکن است هر کدام از ما مسلمانان نیز یک یا چند صفت از اینها را داشته باشیم از جمله داشتن آرزوهای سرگرم کننده خالی از عمل صالح .
✅2/موتور محرکه و انرژی بخش انسان در حرکت به سمت آینده ، داشتن آرزوها ست که به شکل تصورات ذهنی و ترسیم آینده شروع می شود اگر تصورات و تخیلات همراه بابرنامه عملیاتی باشد ثمر خواهد داشت، اما چنانچه فقط در حد آرزو و تخیلات و تصورات ذهنی باشد ،عقیم و نازا خواهند بود وفرد را از واقعیت های زندگی دور می کندو از هرگونه پیشرفت باز می دارد .
✅3/برخی از آرزوهایی که سبب سقوط انسان می شود و او را از دیدن واقعیت باز می دارد عبارتند از :
✅ الف* :آرزو بیش از عمل* : باید بین تعداد آرزوها و عمل گرایی ( اقدام ) تناسب منطقی ایجاد کرد اگر همیشه در حال تخیل و تصور آرزوها باشیم ، پس کی اقدام و عمل ، آرزو و امل را باید به عمل تبدیل کرد .
✅ ب* : آرزوهای طولانی* : بین آرزو و زمان نیز باید تناسب ایحاد کرد ، برخی آرزوها را باید برای کوتاه مدت انتخاب کرد و برخی مربوط به میان مدت و نیز تعدادی برای بلند مدت در نظر گرفت ، حواله کردن همه آرزوها به بلند مدت ( طول الامل ) هیچ نتیجه کاربردی و ملموس ندارد جز خسته کردن ذهن ، از بین رفتن آرامش وایجاد تشویش و اضطراب نتیجه دیگری ندارد .
البته منظور این نیست که هدف های بلندمدت نداشته باشیم، اعتقاد به آخرت و داشتن برنامه برای اخرتگرایی یعنی داشتن هدف بلندمدت و غایی .
✅ *ج:آرزوهای غیر واقعی و غیر اجرایی* : برخی آرزوها انسان را سرگرم می کنند ولی هیج قابیت عملی و اجرایی ندارند .
✅ *د:آرزوهای معکوس* :
از رفتار بد انتظار و آرزوی خوب گرفتن ؛ از دنیاگرایی محض آرزوی بهشت داشتن ، از کشت جو آرزوی گندم درو کردن : واقعا ببینیم بین نوع رفتار ما و آرزوهای دور و دراز ما چه نسبتی وجود دارد.
🌹بازخورد تربیتی : به فرزندان و دانش آموزان چگونگی انتخاب هدف و رسیدن به آن را آموزش دهیم. گام ها و قدم های مرحله ای تحقق هدف ها را یاد دهیم ،به فرزندان خودهدف گرایی ، هدف مندی و برنامه ریزی را به عنوان ماده درسی آموزش دهیم .*
*
( برداشت های تربیتی ازآیات قرآنی )
✳️ *فَلَوْلا کانَتْ قَرْیَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَها إیمانُها إِلاّ قَوْمَ یُونُسَ لَمّا آمَنُوا کَشَفْنا عَنْهُمْ عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ مَتَّعْناهُمْ إِلى حین؛*
✳️چرا هیچ یک از شهرها و آبادى‌ها ایمان نیاوردند که (ایمانشان به موقع باشد، و) به حالشان مفید افتد؟! مگر قوم یونس، هنگامى که آنها ایمان آوردند، عذاب رسواکننده را در زندگى دنیا از آنان برطرف ساختیم و تا مدت معینى (اجلشان) آنها را بهره‌مند کردیم». (یونس/ 98)
چرا هیچ قومى به روى زمین بموقع نیاورد ایمان بدین
که بینند از ایمانشان نیز سود بر آنها نیاید عذابى فرود
فقط قوم یونس ز بعد شغب بموقع بگشتند مؤمن به رب
خدا هم بر آنها بدادى جواب ز دنیایشان دور فرمود عذاب
به هنگام معلوم ز الطاف چند بکردیمشان از نعم بهره مند
✒️ *هدف تربیتی* : بیان چگونگی رهایی از خشم و عذاب الهی .
✒️ *هدف رفتاری* : پیش از گرفتار شدن در هلاکت و بلا و سقوط ،به سوی خدا برگردیم
✒️ *واژه کلیدی* :یونس علیه السّلام نام مبارکش چهار بار در قرآن مجید آمده است ونیز به لفظ ذا النون و صاحب الحوت از او یاد شده است.
کشفنا: کشف: اظهار کردن و از بین بردن . «کشفنا» زایل کردیم.
🌹 *برداشت از آیه* :
✅1/یکی از سنت های الهی که در قرآن کریم به شکل قصه و داستان تاریخی بیان شده نازل شدن عذاب گروهی و از بین رفتن برخی از اقوام و ملل و تمدن های گذشته است که در اثر عناد و دشمنی و ظلم و ستم و شرک و کفر عمومی اتفاق افتاده است. مطالعه علل نزول این بلاها و عذاب های الهی عبرتی است برای بازسازی ارتباط انسان با خدا ، تغییر فکر و نگرش و اعتقاد خویش ، جبران رفتارظالمانه و تعدی منشانه گذشته و بازسازی رفتار و عملکرد خود.
✅ 2/در مطالعه داستان قوم حضرت یونس(ع) چند نکته مهم وجود دارد که اصلی مهم در فلسفه تاریخ و بررسی علل پدیده های اجتماعی و سنن الهی ست .
✅ *الف* : قوم حضرت یونس پس از سالیان دراز موعظه و هدایت گری به اختیار ایمان نیاوردند ولی همین که آثار اولیه و پیش نشانه های عذاب الهی را دیدند به جای توجیه و عذر تراشی و بهانه جویی به فکر راه چاره افتادند .
✅ *ب* : قوم حضرت یونس به صورت گروهی از رفتار و اعمال خویش توبه کردند و به سوی خدا برگشتند .
✅ *ج* : در بین این قوم عالمی درد آشنا، متعهد ، مردم دار ، روشن ضمیر در کنار مردم ماند و آنها را راهنمایی کرد.
✅ *د* : برگشت مردم به سوی خدا با راهنمایی یک عالم خدا شناس و دلسوز به صورت توبه واقعی دستجمعی همراه با گریه واقعی ناله و ضجه دردناک و سوزناک بود
✅3/علت این که اقوام قبلی تباه و هلاک شدند این بود که : وقتی پیش نشانه های عذاب را دیدند ان را باورنکردند و شروع به توجیه کردند مثلا ابرهای سیاه عذاب را ابر باران زا تصور کردند .و هنگامی ایمان آوردند که عذاب الهی قطعی شده بود
✅4/در همه این عذاب ها ، علت اصلی رفتار ظالمانه خود انسان ها بیان شده است که پس از بیان دلایل متقن ، و معجزات و هدایت گری پیامبران الهی و انواع تذکرات و بیم و امید در اثر نافرمانی نازل شده است ( و ما ظلمناهم و لکن کانوا انفسهم یظلمون)
🌹 *بازخورد* : علاج و جبران گناه فردی ، ایمان ، توبه و بازگشت به موقع و بهنگام فرد ست و گناه های گسترده گروهی و جمعی ، ایمان و توبه دستجمعی را می طلبد. توبه و بازگشت واقعی و بهنگام و به موقع.چاره ساز بسیاری از عذاب ها و گرفتاری هاست*
*
🇮🇷🇮🇷﷽🇮🇷🇮🇷
به نام خدا
مطالب جمع آوری شده در زمینه های مفاهیم قرآنی و تاریخی
از سال 1354 و بارگذاری آن در سال 1380 در سایت
تاریخی فرهنگی قرآنی
و از سال 1393 به تدریج بعضی از مقالات تبدیل به کتاب شده
و به حول قوه الهی در مهر سال 1399 به 40 جلد کتاب رسیده است.
نام : محمود زارع پور متولد تهران محله قلهک شمیران 1336
کارشناسی علوم قرآن و دینی ، دبیر و 25 سال مدیریت مدرسه
