💢نماز و آرامش💢
🔹تنها مشکلى که دنیاى علم وصنعت امروز آن را حل نکرده، مشکل آرامش روحى است. هر روز آمار بیمارى هاى روانى، و مصرف قرص اعصاب زیاد مى شود. هیچ چیز به انسان آرامش نمى دهد جز یاد خدا و ایمان و اُنس و عشق و توکّل به او.
آرى نماز یاد خداست و فقط با یاد خدا دل‌ها آرامش مى یابد.
افرادى را مى شناسیم که داراى قدرت، مال و علم هستند، امّا آرامش لازم را ندارند. در مقابل، افرادى تهیدست هستند که به خاطر ایمان به سرچشمه هستى داراى قلبى آرامند، دید و بینش و اعتقاد خاصّى دارند که حوادث تلخ و شیرین را مى پذیرند و براى آنها تحلیل منطقى دارند.
🔸آرى با یاد خداوند دل‌ها آرام مى گیرد و بهترین یاد خدا همان نماز است، کمبود امروز بشر علم و تخصصّ نیست، بلکه دل آرام است. نه فرعون‌ها و ابرقدرت‌ها دل آرام دارند، نه قارون ها، و نه
ابولهب ها، و نه منافقان چند چهره.
تنها رهبرى را که ما در زمان خودمان داراى دل آرام دیدیم، حضرت امام خمینى قدّس سرّه بود که روز ۱۲ بهمن ۵۷ وقتى در هواپیما نشست تا به ایران بیاید، خبرنگار از او پرسید چه احساسى دارید؟ فرمود: هیچ.
با اینکه هنوز نظام شاهنشاهى سرِ پا بود و احتمال سرنگونى هواپیما داده مى شد.
در وصیّت نامه خود نیز نوشت من با قلبى آرام به سوى خدا مى روم. این دل آرام از زور و پول و مقام نیست، از پیوند با خداست که بهترین نوع آن نماز است.
💢نماز و اخلاص💢
🔹در سراسر نماز، قصد قربت شرط صحیح بودن آن است، حتّى اگر حرکت یا کلمه اى از واجبات یا مستحبات نماز را براى غیر خدا انجام دهیم نماز باطل مى شود و اگر مکان نماز یا زمان آن را براى غیر خدا تعیین نمائیم نماز باطل است، اگر حالتى که هنگام نماز به خود مى گیریم براى غیر او باشد نماز باطل است.
🔸بنابراین عبادت بودن نماز مربوط به آن است که انسان هیچ گونه قصد غیر خدائى نداشته باشد و این قصد قربت از لحظه ورود به نماز تا پایان همچنان ادامه یابد.
ناگفته پیداست که انسان در لابلاى آن همه زرق و برق‌ها و جاذبه هاى زیاد اگر هر روز بتواند از همه چیز دل تهى کند و ریسمان معنوى روح خود را با ذات مقدّس او گره زند و چنان با او خلوت کند که راه نفوذ غیر را بگیرد، ارزش مهمى را به دست آورده است.
ما در نماز با گفتن (ایّاک نعبد و ایّاک نستعین) به عبودیّت و بندگى خالصانه اعتراف مى کنیم واین اخلاص را از خداوند مى خواهیم.
💢نماز، میزان سنجش ایمان💢
🔸قرآن مى فرماید: (و انّها لکبیرة الاّ على الخاشعین) نماز بار سنگینى است مگر براى افراد خاشع.
بنابراین هرگاه احساس کردیم نماز براى ما سنگین است باید بفهمیم روح خشوع نسبت به پروردگارمان نداریم و رفتن خشوع زمینه بى تفاوتى و کبر است.
امام سجّاد علیه السّلام در دعاى سحر ماه رمضان که نامش دعاى ابوحمزه ثمالى است، در ضمن مناجات هاى خود فلسفه
سنگینى نماز را تحلیل مى کند و مى گوید:
🔹خدایا! چرا هنگام نماز نشاط ندارم؟
شاید مرا از درگاه خود رانده اى!
شاید بخاطر یاوه گوئى‌ها توفیقم کم شده!
شاید مرا صادق نمى دانى!
شاید رفیق بد در من اثر گذاشته و...
به هر حال سنگینى نماز علامت خطر است.
💢نماز، درگاه لطف خدا💢
🔹افراد دیگر غیر از خداوند، یا لطفى ندارند یا لطفشان ناچیز و محدود است، یا لطف خود را به دیگران نمى رسانند و یا با هزار منّت ذرّه اى محبّت دارند و اگر لطفى کنند از بهره خودشان کم مى شود. امّا خداوند:
۱- لطفش بى نهایت است.
۲- باب لطف او همیشه به روى همه باز است.
۳- دعوت به ورود هم کرده است.
۴- از ورود دیگران در مدار لطفش شاد مى شود.
۵ - مردم را بدون هدیه و رشوه و با دست خالى مى پذیرد.
۶- رابطه با او و بهره گیرى از الطاف او نه زمان مى خواهد نه زمین، نه واسطه مى خواهد، نه رابطه و نه هیچ شرطى دیگر، فقط صداقت قلبى کافى است. صادقانه به لغزش خود اقرار کنیم و به درگاه او رو آوریم.
💢نماز، تکرارى نیست، تعمیق است💢
🔹بر خلاف تصوّر بعضى که نماز را تکرار مى دانند، نماز نردبان ترقى است که هر چه بیشتر با حضور قلب خوانده شود بالاتر مى روى، گرچه در ظاهر رکوع و سجودها تکرار مى شود ولى در حقیقت همانند پلّه هاى نردبانى است که موجب بالا رفتن معرفت و ایمان انسان مى شود.
🔸به تعبیر دیگر این اعمال به ظاهر تکرارى، همانند کلنگى است که براى حفر چاه مى زنند، کلنگ زدن در ظاهر تکرارى است، امّا در واقع هر کلنگى که مى زنید به عمق بیشترى مى روید ویک قدم به آب نزدیک تر مى شوید. به هر حال، ظاهر نماز تکرارى است، امّا در واقع عمق بخشیدن و پرواز است.
💢نماز و طبیعت💢
🔹نماز تنها یک توجّه قلبى نیست، بلکه عملى است همراه با مردم و با بهره گیرى از طبیعت. باید به آسمان نگاه کرد تا وقت نماز را شناخت، به ستارگان نگریست تا قبله را شناخت، به آب توجّه کرد تا پاک و مطلق و حلال و تمیز باشد، به خاک دقّت کرد تا براى سجده و تیمم شرائط لازم را داشته باشد.
رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله سحرها به آسمان و ستارگان نگاه مى کرد و فکر مى کرد و مى گفت: (ربّنا ما خلقت هذا باطلا)
پروردگارا! اینها را بیهوده خلق نکردى. آنگاه به نمازشب مى ایستاد.
فکر در طبیعت یکى از راه هاى خداشناسى است.
🔸البتّه توجّه به طبیعت صحیح است نه غرق شدن در طبیعت. طبیعت، آیه و علامت و فلش براى عبور است نه توقفگاه و غرقاب، آب دریا براى آن است که کشتى روى آن برود، نه آنکه آب توى کشتى وارد شود و همه را غرق کند. خورشید براى آن است که انسان از نورش بهره گیرد نه آنکه به نورش خیره گردد و کور شود.
💢نماز و زنده کردن ارزشها💢
🔸از مهم ترین ارزشهاى اسلامى، عدالت ورزى و عدالت گسترى است. در نماز نیز عدالت و محبوبیّت اجتماعى دو شرط مهم براى امام جماعت است.
🔹اگر مردم امامت شخصى را قلبا قبول نداشته باشند، ولى او خودش را همچنان امام جماعت قرار بدهد نمازش قبول نیست. همچنین براى کسانى که در صف اوّل نماز قرار مى گیرند، صفات وکمالاتى مطرح شده که این صفات خود یک نوع زنده کردن ارزش هاى معنوى است. یعنى در جامعه هرگروه که به عدالت و تقوى نزدیک ترند باید جلوتر ومحترم تر باشند.
💢نداى نماز از گهواره تا گور💢
🔹هنگام تولّد نوزاد، اذان گفتن در گوش او سفارش شده و نیز هنگام دفن مرده نماز واجب شده است، هیچ عبادتى از لحظه تولّد تا لحظه مرگ، این چنین ملازم انسان نیست.
💢نماز، درمان مشکلات اجتماعى💢
🔸قرآن مى فرماید:
(واستعینوا بالصبر والصلوة) از شکیبائى و نماز کمک بگیرید.
🔹در حدیث مى خوانیم: که هرگاه حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله و حضرت على علیه السّلام گرفتار مشکلات مى شدند به نماز مى ایستادند.
💢آموزش نماز مسئولیّت والدین است💢
🔹تعلیم نماز در روایات از وظایف مهمّ والدین است. والدین باید فرزندان خود را از سه سالگى با بیان کلماتى از قبیل (لااله الا اللّه) آشنا کنند و کم کم او را آماده نماز نمایند.
🔸خداوند به پیامبر مى فرماید: (وامر اهلک بالصلوة و اصطبر علیها) به اهل خود فرمان نماز بده وپشتکار داشته باش.
قرآن در ستایش حضرت ابراهیم مى فرماید: (و کان یاءمر اهله بالصلوة) او اهل خود را به نماز فرمان مى داد.
لقمان هم به فرزندش سفارش نماز مى کرد: (یابنّى اقم الصلوة)
💢عواقب اعراض از یاد خدا و نماز💢
🔸نماز ذکر خداست وکسى که از ذکر خداوند اعراض کند زندگى نکبت بارى دارد: (مَن اعرض عن ذکرى فانّله معیشة ضنکا)
ممکن است بگوئید بسیارى اهل نماز نیستند ولى زندگى خوبى دارند، ولى باید به درون آنها سرى زد تا ببینیم آیا صفا وآرامش لازم را دارند یا نه؟ در مشکلاتى که براى آنها پیش مى آید چقدر دستپاچه مى شوند و خودشان را مى بازند؟ باقى انسان‌ها را با چه دیدى مى نگرند؟ تقوى و عدالت چه جایگاهى نزدشان دارد؟ روحشان به چه چیز وابسته است؟ به آینده خود چقدر اطمینان دارند؟
🔹اضطراب وهیجان هاى روانى، تزلزل خانوادگى، ضعف اعصاب، بدگمانى، احساس غربت و تنهایى از درون، فساد و فحشا، آمار جنایت، فرار فرزندان از خانه، بالا بودن آمار طلاق، خودباختگى، ترس و... در جامعه بى نماز بیشتر است یا با نماز؟
💢نماز و توکّل💢
🔹در نماز بارها آیه مبارکه (بسم اللّه الرحمن الرحیم) را بر زبان جارى و به خود تلقین مى کنیم.
🔸حرف (باء) در بسم اللّه رمز استمداد و توکّل است، با یاد او شروع کردن نشانه آن است که تنها از قدرت او کمک بگیریم و به او توکّل کنیم.
یاد او نشانه مهر او و عشق به اوست.
💢نماز و روح بزرگ💢
🔹انسان در نماز خداوندى را حمد و سپاس مى کند که خالق تمام هستى است. سرچشمه تمام رحمت‌ها و برکات است. مالک روز قیامت است.
کسى که حمد و ثناى خود را نثار این وجود مقدّس با این خصوصیات مى کند هرگز حاضر نیست براى هر چیز پست و جزئى و در برابر هر قدرت ناچیزى ستایش کند.
🔸زبانى که ثناگوى خالق هستى شد، دیگر تن به ثناگویى هر نالایقى نمى دهد. فراموش نکنیم که امام حسین علیه السّلام فرمود: کسى که وصل به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله باشد و از دامن زهرا علیها السّلام برخاسته باشد، بیعت یزید را نخواهد پذیرفت.
آرى... ستایش او نه دیگران،
ثناى او نه طاغوت ها،
ثناى او براى ربّ العالمین بودنش،
الرّحمن الرّحیم بودنش،
مالک یوم الّدین بودنش،
دیگران چه و که هستند و چه قدرتى دارند که من ثناگوى آنها باشم؟ به خصوص که مسلمان مى داند اگر ظالمى ستایش شود عرش خداوند به لرزه در مى آید.
بنابراین ثناى او، آنچنان روح بزرگى به ما مى دهد که دیگر حاضر
به ثناى دیگران نمى شویم و این روح بزرگ را از نماز و حمد مى توان تحصیل کرد.
حیف که ما با توجّه نماز نخواندیم و مزه نماز را نچشیدیم.
💢نماز و الگوپذیرى💢
🔹در نماز با گفتن (صراط الذین انعمت علیهم) از خداوند مى خواهیم که الگوى ما را کسانى قرار بده که مورد لطف تو هستند، تو را شناختند و به تو عشق ورزیدند، در راه تو گام برداشته و استقامت کردند و از تو جدا نشدند.
بر اساس آیه ۶۹ سوره نساء کسانى که خداوند به آنها نعمت داده، عبارتند از: انبیا و شهدا و صدیّقین و صالحان.
🔸آرى نعمت واقعى همان ایمان و ارتباط با خداوند و گام در راه رضاى او برداشتن و در راه او فدا شدن است. نعمت هاى مادّى نصیب حیوانات هم مى شود (متاعا لکم ولانعامکم) مقام معنوى است که به انسان ارزش مى دهد.
💢نماز همراه با آگاهى💢
🔸قرآن درباره تسبیح ونماز ساکنان آسمان‌ها وپرندگان مى فرماید:
(کل قد علم صلواته و تسبیحه) نماز آنها آگاهانه است.
ولى در جاى دیگر خطاب به انسان‌ها مى فرماید:
(لاتقربوا الصلوة و انتم سُکارى حتّى تعلموا ما تقولون) در حال مستى نماز نخوانید تا بدانید چه مى گوئید.
به همین دلیل در روایات آمده است:
عبادت عالم از عابد بهتر است.
🔹در اسلام به تجّار سفارش شده: (الفقه ثم المَتجَر) اوّل مسائل حلال و حرام را فرا گیرید بعد به سراغ تجارت بروید. در آموزش نماز هم باید سعى کنیم اسرار نماز را به نسل نو تعلیم دهیم تا آگاهانه براى نماز قیام کنند.
💢نماز و جهاد💢
🔸دستورات اسلام از یکدیگر جدا نیست ولذا قرآن مى فرماید: (لاتصلّ على احد منهم مات ابدا ولا تقم على قبره) به جنازه فراریان از جبهه نماز نخوانید:
فراموش نمى کنم در ایّام دفاع مقدّس، جوانى وصیّت کرد که اگر من شهید شدم مرا دفن نکنید مگر آن دو دسته اى که با هم قهرند، آشتى کنند و این جوان از خون مقدّس خودش به نفع اصلاح ذات البین استفاده کرد، در حالى که مى توانست بگوید اگر شهید شدم راضى نیستم فلان شخص یا گروه به تشییع جنازه من بیاید و بدینوسیله آتش فتنه را بیشتر و کینه‌ها را عمیق تر نماید.
💢نماز و نیاز💢
🔹آنجا که کار و تلاش بیشتر است نیاز به نماز بیشتر است. انسان معمولا در شب‌ها خواب است و فعّالیتى ندارد، از این رو از عشاء تا صبح نمازى واجب نیست ولى نیاز معنوى انسان در روز بیشتر است هوس ها، طاغوت ها، جلوه ها، حیله‌ها و تمام پرتگاه‌ها در روز جلوه دیگرى دارند و لذا اوّل روز و آخر روز باید نماز خوانده شود وبراى وسط روز سفارش ویژه آمده است:
(اقم الصلوة طرفى النهار)
دو طرف روز (صبح و شب) نماز به پا دار.
(حافظوا على الصلوات و الصلوة الوسطى)
نسبت به تمام نمازها به خصوص نماز ظهر حفاظت کنید. و مثل منافقین گرمى هوا را بهانه ترک جماعت قرار ندهید.
و از آنجا که روزهاى جمعه و عید ایّام فراغت است و معمولا فساد در ایّام فراغت بیشتر به سراغ انسان مى آید، سفارش به نماز جمعه و نماز عید شده است.
🔸شاید بخاطر لطافت و ظرافت بیشترى که روح دختر دارد و غبار و فساد در روح هاى لطیف زودتر منعکس مى شود، نماز دختران از ۹ سالگى شروع مى شود.
و هرگاه مشکل اضافه اى براى انسان پیش آمد سفارش به نماز بیشترى شده است. للّه للّه (واستعینوا بالصبر والصلوة)
به هرحال شاید بتوان گفت برنامه ریزى نماز مناسبت کامل با نیازها وزمان‌ها و ظرافت هاى روحى وروانى دارد. (واللّه العالم)
💢نماز، سدّى محکم در برابر گناه💢
🔹هرجا نماز پایگاه داشت شیطان بساط خود را جمع مى کند و هرکجا رشته نماز پاره شد همه کمالات متفرق مى شود.
قرآن مى فرماید: (انّ الصلوة تنهى عن الفحشاء والمنکر) قطعا نماز از فحشا و منکر جلوگیرى مى کند.
🔸نمازگزار نمى تواند سست باشد،
لباس و مکانش حرام باشد،
بدنش ناپاک و لقمه اش آلوده باشد،
او بخاطر صحیح بودن نمازش مجبور است یک سرى مراقبت هائى از خود داشته باشد،
ارتباط با خداوند روح قدسى به انسان مى دهد که از ارتکاب آلودگى‌ها شرم دارد.
کجا دیده اید کسى از مسجد به قمارخانه یا مراکز فساد برود؟
کجا دیده اید کسى از خانه خدا بیرون آید و براى دزدى پا به خانه مردم گذارد؟
وبر عکس اگر نماز ضایع شود هر گونه فساد و پیروى از انواع شهوات پیدا مى شود.
قرآن مى فرماید: ( (فخلف من بعدهم خلف اضاعواالصلاة واتّبعوا الشّهوات)
💢نماز محور زمان بندى ها💢
🔹در آیه ۵۸ سوره نور قرآن به نونهالانى که هنوز به تکلیف نرسیده اند مى فرماید: هرگاه خواستید وارد اتاق والدین شوید، در سه وقت با اجازه وارد شوید:
اوّل: قبل از نماز صبح
دوّم: بعد از نماز عشا
سوّم: هنگام ظهر که انسان معمولا لباس هاى خود را براى استراحت در مى آورد.
🔸در این آیه زمان بندى اجازه فرزندان، براساس نماز صبح و عشاء شده است.
چه زیباست ساعات جلسات ما نیز چنین باشد، مثلا ملاقات ما بعد از نماز مغرب یا عشا یاقبل از نماز ظهر، تا با تکرار زمان، فرهنگ نماز را در جامعه شایع تر سازیم.
💢نماز و یاد حسین علیه السّلام💢
🔹بهترین چیزى که سجده بر آن سفارش شده، خاک کربلا و تربت امام حسین علیه السّلام است. امام صادق علیه السّلام هنگام سجده پیشانى مقدّسش را بر خاک کربلا مى گذاشت.
🔸براى همراه داشتن تسبیح تربت امام حسین نیز روایاتى وارد شده است تا آنجا که همراه داشتن آن مثل گفتن سبحان اللّه است و سجده بر مهر آن سبب کنار رفتن پرده‌ها و قرب بیشتر به ذات مقدّس خداوند است.
💢نماز و یاد پیامبر صلّى اللّه علیه و آله💢
🔸در هر دو رکعت نماز، یک تشهد مى خوانیم که در آن به یگانگى خداوند و رسالت حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله اقرار مى کنیم.
🔹هر روز در پنج وقت این اقرار و اعتراف به توحید و نبوّت لازم است تا انسان راه را گم نکند، مکتب و صاحب آن را فراموش نکند، بر او صلوات بفرستد و در این اقرار و صلوات در ردیف خداوند و فرشتگان قرار بگیرد. زیرا قرآن مى فرماید: (انّ اللّه و ملائکته یصلّون على النبى) خدا و ملائکه بر پیامبرش صلوات مى فرستند، پس چرا ما نفرستیم؟ مگر او ما را نجات نداد؟ سلام بر پیامبر اسلام که ما را نجات داد.
💢نماز، روح انسان را بیمه مى کند💢
🔹در سوره معارج مى خوانیم: (اذا مسّه الشّر جزوعا و اذا مسّه الخیر مَنوعا الاّ المصلّین الّذینهم على صلواتهم دائمون)
انسان در برابر تلخى‌ها و شرور بى صبر است و در برابر لذّت‌ها و خوبى‌ها تنگ نظر و بخیل، مگر نمازگزارانى که نسبت به انجام آن همیشه مراقبند.
🔸آرى ارتباط دائمى با قدرت بى نهایت، به انسان قدرت مى دهد، روحیّه توکّل را بالا برده و انسان را موجودى شکست ناپذیر مى سازد.
ناگفته پیداست که این آثار براى نماز پیوسته و همراه با توجّه است، نه نمازهاى غافلانه و موسمى.
💢نماز و سلام💢
🔸هر مسلمان در هر کجاى زمین که هست هر روز پنج بار باید به تمام همفکرانش سلام کند للّه للّه (السلام علینا و على عباداللّه الصالحین)
سلام بر بندگان صالح خدا،
سلام بر سرمایه داران هرگز،
سلام بر قدرتمندان هرگز،
سلام فقط بر عباد صالح خدا.
سلام بر طرفداران مکتب حقّ (عباداللّه الصالحین)
🔹سیاست خارجى ما را در نماز، یکى (غیر المغضوب علیهم) تعیین مى کند ویکى ( (السلام علینا و على عباداللّه الصالحین)
آرى کسى که هر روز به بندگان خدا سلام کند، با آنها حیله نمى زند، خیانت نمى کند، کلاه سرشان نمى گذارد.
💢نماز و مردم💢
🔹اصل در نماز، به جماعت خواندن است.
در نمازجماعت، با مردم، در مردم و از مردم بودن مطرح است، در کنار مردم بدون هیچ گونه امتیاز، از هر نژاد و اقلیم و در هر شرایط اقتصادى.
نمازجماعت بدون امام نمى شود، چنانکه جامعه بدون رهبر نمى شود. امام براى همه مردم به طور یکسان امام است، نه براى گروه خاص. فقیر و غنى و زشت و زیبا در کنار هم قرار مى گیرند، باید امتیازات پوچ با نماز جماعت از جامعه حذف شود، اگر امام در نماز اشتباه کرد مردم به او هشدار مى دهند، یعنى در نظام اسلامى امام وامّت باید مراقب یکدیگر باشند.
امام جماعت باید مراعات ضعیف ترین مردم را بکند و نماز را طول ندهد و این خود درسى است که مسئولین باید در برنامه ریزى‌ها و حرکت‌ها توجّه
به همه اقشار داشته باشند. در نماز جماعت مردم نباید از امام جلو بیفتند و این درس دیگرى است که نشانه نظام و ادب مى باشد. اگر از امام جماعت گناه بزرگى سر زد و مردم فهمیدند، باید کنار رود. یعنى مردم و جامعه را نباید بدست فاسق سپرد.
در نمازجماعت همه با هم به خاک افتاده و سجده مى کنیم آرى باید همه با هم باشیم.
🔸در نماز جماعت همه مردم مى توانند با کسب علم و تقوى و محبوبیّت امام شوند، پیشنمازى ارث کسى نیست، هر کسى در کمالات برتر شد در جامعه آقاست.
💢نماز و نظم💢
🔹در زمان بندى اوقات نماز، در منظم بودن صف هاى نماز جماعت، در با هم سجده رفتن، با هم نشستن، با هم قیام کردن، با هم سکوت کردن، با هم دعا کردن، جلو عقب نیفتادن، قبل از وقت نماز نخواندن و نماز را به خارج از وقت نسپردن، در همه اینها سیماى نظم را مشاهده مى کنیم.
💢نماز و جهت گیرى💢
🔹نمازگزار باید رو به قبله بایستد و جهت و خطّ خود را روشن کند، البتّه قبله و جهت او را باید خداوند تعیین کند، نه خودش و نه طاغوت ها.
🔸قبله، رمز شناسائى مسلمین از دیگران است از این جهت به مسلمین (اهل قبله) مى گویند، مسلمانان با هر سلیقه و تفکّر و از هر نسل و نژادى، باید جهت واحدى داشته باشند.
اگر مال و مقام هر لحظه دل ما را به سوئى مى کشد، هنگام نماز باید دل از همه بکنیم، کسى که جسم خود را رو به خانه خدا کرد آمادگى آن را پیدا مى کند که قلب و روح خود را متوجّه صاحب خانه کند.
قبله ما کعبه است، اوّلین خانه اى که براى مردم و عبادت بنا شد. خانه اى که همه انبیا دورش طواف کرده اند، خانه اى که ابراهیم پایه هایش را بالا برده و اسماعیل در کنارش به کارگرى پرداخته است،
خانه اى که براى همه مردم و براى همیشه درهایش باز است و هیچ کسى در آنجا حقّ تعرّض ندارد. براى همه
مردم مقدّس و از ملک هر کس آزاد است.
💢نماز و نظافت💢
🔹اوّلین واجب هر مسلمان به هنگام صبح و برخاستن از خواب، وضو گرفتن و شستن دست و صورت است و این عمل که در طول روز براى هر نماز تکرار مى شود، مایه نظافت و شادابى نمازگزار مى گردد.
نمازگزار باید لباس و بدنش پاک باشد، اگر ذرّه اى آلودگى و نجاست به بدن یا لباس او باشد، نمازش باطل است. (غیر از بعضى موارد استثنایى)
نمازگزارى که مى داند هر رکعت نماز با مسواک، برابر با هفتاد رکعت است مسواک را ترک نمى کند.
🔸نمازگزارى که مى داند با حال جنابت نمازش باطل است، به فکر غسل مى افتد و غسل او را به فکر ساختن حمّام مى اندازد و وجود حمام رابطه او را با شستشو زیاد مى کند.
💢نماز و وقف💢
🔹فکر و فرهنگ نماز، مسئله مسجد سازى وقرار دادن موقوفات براى آن را در جامعه به وجود مى آورد. صدها هزار قطعه زمین و مغازه و مزرعه در طول تاریخ وقف مساجد شده که این خود یک صدقه دائمى و یک حرکت الهى و خدمت اجتماعى است که در شعاع نماز و مسجد نصیب مردم مى شود.
🔸وقف چراغى است که انسان براى فرداى خویش مى فرستد، وقف نشانه تداوم مالکیّت انسان بعد از مرگ است، وقف نشانه عشق به مکتب و مردم است.
💢نماز و انتخاب دوست💢
🔹در حدیث است: یکى از برکات مسجد و نماز، پیدا کردن دوست خوب است.
انسان در زندگى اجتماعى خود نیاز به دوست دارد و نقش مثبت یا منفى دوست در زندگى انسان بر کسى پوشیده نیست. مسجد بهترین مرکز دوست یابى است. کسانى که به مسجد مى روند براى بندگى خدا مى روند. حیله‌ها و خودنمایى‌ها را کنار مى گذارندو انسان مى تواند در میان مردم مسجد، دوست خود را انتخاب کند.
🔸اگر شخصى اهل نماز نبود، چرا با او دوست شویم؟ او که با خدا قهر است، با من نیز دوست نخواهد بود. او که الطاف خدا را فراموش مى کند، خدمات مرا هم فراموش خواهد کرد. او که با مؤ منین وفادار نیست، چگونه اطمینان دارى با تو وفادار بماند؟
💢نماز و انتخاب همسر💢
🔸در اسلام سفارش شده که اگر کسى اهل مسجد و جماعت نیست و عملا به عبادت و وحدت و امّت، بدون عذر پشت پا مى زند، او را بایکوت کنید، او را به عنوان همسر خود انتخاب نکنید. عمل به همین دستور مى تواند مساجد را پر کند، زیرا جوانان که فهمیدند رها کردن مسجد و مسلمین به قیمت طرد عملى آنان تمام مى شود هرگز مساجد را رها نخواهند کرد.
💢نماز و امداد به مردم💢
🔹یکى از برکات نماز به خصوص در مساجد، امدادگرى است، همیشه محرومان به مساجد روانه مى شدند و مشکلات خود را با مردم در میان مى گذاشتند و در آن مکان مقدّس آن را حل مى کردند. سابقه این کار از زمان رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله بوده است و قرآن صحنه اى را نقل مى کند که فقیرى وارد مسجد شد و از مردم استمداد کرد. کسى به او توجّهى نکرد و فقیر با ناله به خداوند حال خود را گفت. حضرت على علیه السّلام مشغول نماز بود به
فقیر اشاره کرد و او جلو آمد و حضرت در حال رکوع انگشتر خود
را به او داد، آیه نازل شد که: رهبر شما فقط خداوند و پیامبرش و کسانى اند که در حال رکوع انفاق و به فقرا رسیدگى مى کنند.
🔸همین که مردم آیه را شنیدند به مسجد آمدند تا ببینند این آیه درباره چه کسى نازل شده است. فهمیدند که مورد آیه شخص على بن ابیطالب علیهما السّلام است.
به هر حال، امدادرسانى به جبهه هاى جنگ و کمک به فقراء از مسجد و در سایه برکات نماز بوده و خواهد بود.
مسلمین از پایگاه مساجد به جبهه مى رفتند، انقلاب اسلامى ایران هم از مساجد شروع شد.
اجتماع مردم در مسجد برکاتى دارد که با نوشتن چند سطر حقّ آن ادا نمى شود.
در قرآن بارها نماز و انفاق، نماز و زکات، نماز وقربانى، در کنار هم آمده و در حدیث هم مى خوانیم نماز کسى که زکات ندهد قبول نیست.
💢نماز و اقتصاد سالم💢
🔹در نماز باید لباس ومکان وآبى که براى غسل و وضو استفاده مى شود حلال و طبق دستور اسلام باشد واگر دگمه یا نخى از لباس یا قطره اى از آبى که براى نماز مصرف مى شود از طریق نامشروع تهیه شده باشد نماز باطل است.
🔸جالب اینکه اگر بخواهیم نماز و دعاى ما قبول واقع شود باید لقمه اى را که مصرف مى کنیم نیز حلال باشد.
آرى همانگونه که هواپیما براى پرواز، بنزین مخصوص مى خواهد، پرواز معنوى انسان نیز لقمه حلال لازم دارد.
💢نماز و تشکیلات💢
🔹چنانچه براى امام جماعت حالتى پیش آید که نتواند به نماز ادامه دهد، یکى از کسانى که پشت سر او در نزدیکى او هستند در همان حال امامت را به عهده مى گیرد و این نشانگر آن است که برنامه هاى اسلامى با رفتن یک فرد نباید بهم ریزد، بلکه باید تشکیلات و نظام چنان پایه گذارى و برنامه ریزى شود که هرگاه فردى رفت نظام از هم نپاشد و تشکیلات همچنان پا بر جا باشد.
🔸مهمّ، تداوم راه است، هر چند پیشوا عذرى پیدا کند.
💢نماز و محبّت💢
🔹تعاون و محبّتى که میان مسجدى هاست میان دیگران نیست.
در نظام زندگى مسجدى‌ها همین که یک نفر دو سه روز نیامد احوالش را مى پرسند. اگر مریض است عیادتش مى روند، اگر مشکلى دارد حل مى کنند، مسجدى‌ها احساس غربت نمى کنند. کسى که هیچ فرزند وبرادرى نداشته باشد ولى سروکارش با مسجد باشد احساس مى کند همه مردم برادر و فرزندش هستند. بارها دیده شده یک مسجدىِ ساده که از دنیا مى رود مجالس او پر رونق، مغازه‌ها براى او بسته و تشییع جنازه او شلوغ و با شکوه است.
اینها نشانه پیوند قلبى و محبّتى است که در خانه خداوند با مؤ منین ایجاد مى شود.
🔸یک مسجدى در خود یک دلگرمى احساس مى کند، مردم را در غم و شادى خود شریک مى داند و هرگز این عواطف گرم از دوستان مسجدى را نمى توان با چیزى مقایسه کرد.
💢نماز و آبرو💢
🔹کسانى هستند که در محله خود حاضر به کار خلاف نیستند، چون مردم او و بستگانش را مى شناسند، ولى اگر همین اشخاص به منطقه ناشناسى هجرت کنند، خلاف براى آنان سنگینى قبلى را ندارد.
🔸شرکت در نماز، انسان را وابسته به مسجد و اسلام و مردم مى کند و براى مسجدى سیمائى از تقوى مى سازد که با این عنوان حتّى المقدور حاضر به خلاف نیست، مى داند که کار خلاف، آبروى مذهبى او را مى برد، لباس قدسى و محبوبیّت را از تنش بیرون مى آورد،
ولى افرادى که از مردم و اسلام و مسجد بریده اند، خلاف کارى برایشان خیلى سختى ندارد، او عنوان مذهبى پیدا نکرده تا غم از دست دادنش را بخورد.
آرى، کسى که لباس سفید بپوشد خودش روى زمین آلوده نمى نشیند.
💢نماز، اصلاح فرد و جامعه است💢
🔹قرآن کریم در کنار اقامه نماز مى فرماید: (انا لا نضیع اجر المصلحین) ما پاداش اصلاح طلبان را ضایع نمى کنیم.
معلوم مى شود نماز اگر درست برگزار شود واحکام و شرایط ظاهرى وباطنى آن مراعات شود، جامعه به طرف صلاح مى رود. نمازگزار در واقع یک نفر مصلح است.
🔸عبادت با گوشه گیرى نیست، بلکه با اصلاح جامعه است و نمازگزاران باید مفاسد را از جامعه بردارند.
💢نماز و سیاست💢
🔸در روایات مى خوانیم: اگر انسان تمام عمرش را به نماز مشغول باشد، آن هم در کنار کعبه در شهر مقدّس مکّه، ولى رهبرى الهى را نپذیرد نمازش قبول نیست.
🔹مشکل امروز مسلمانان آن است که نماز مى خوانند ولى رهبرانشان افراد ترسو و وابسته و دست نشانده و بدون ملاک هاى الهى اند. با زبان از خداوند راه مستقیم مى خواهند، ولى در عمل بیراهه مى روند.
💢نماز و مشورت💢
🔸در سوره شورى که صفات مؤ منین را مى شمرد مى فرماید: (واقاموا الصلوة و امرهم شُورى بینهم) کار آنان بر اساس مشورت است و اقامه نماز مى کنند.
از این آیه معلوم مى شود در مجلس مشورتى در هر رده اى که هستند باید نسبت به اقامه نماز حساس باشند.
🔹اگر مشورت مهم است نماز مهم تر است. اگر براى شرکت در مجلس شورا و انتخابات، این همه بودجه و سرمایه گذارى صرف پر کردن صندوق هاى راءى مى شود باید براى پر کردن مسجد هم کمى سوز و تلاش باشد.
💢نماز در جلو چشم مردم نه در خفا💢
🔸امام حسین علیه السّلام روز دوّم محرم وارد کربلا و روز دهم شهید شد. بنابراین مدّت اقامت حضرت هشت روز بود و مسافرى که کمتر از ده روز بماند نمازش شکسته است.
🔹نماز دو رکعتى دو دقیقه بیشتر طول نمى کشد، به خصوص در هنگام خطر، امام حسین علیه السّلام نیز روز عاشورا بارها به خیمه‌ها رفت و آمد داشت و مى توانست نماز ظهرش را در خیمه بخواند، ولى بنا داشت در معرکه بخواند. دو نفر از یارانش جلو نماز حضرت ایستادند و سى تیر را به جان خریدند، ولى نماز آشکارا برگزار شد نه در خیمه.
🔸آرى، به صحنه کشاندن نماز یک ارزش است. نباید در هتل ها، شرکت ها، پارک ها، فرودگاه ها، خیابان‌ها و رستوران ها، نمازخانه در گوشه باشد، بلکه باید در بهترین مکان و در جلو چشم دیگران نماز اقامه شود، زیرا هر چه از جلوه دین کم شود، به جلوه فساد اضافه خواهد شد.
اگر کاسب‌ها اوّل وقت کنار مغازه خود اذان بگویند، مشتریان بد حجاب، خودشان را جمع تر خواهند کرد.
💢بانى، معمار ومهندس مسجد باید اهل نماز باشد💢
🔹در آیه هیجده سوره توبه مى خوانیم: (انّما یعمر مساجد اللّه من آمن باللّه والیوم الاخر و اقام الصلوة) فقط کسانى حقّ تعمیر و آباد کردن مساجد را دارند که علاوه بر داشتن ایمان به خدا و روز جزا، اهل اقامه نماز باشند.
🔸نااهلان حقّ تعمیر مساجد را ندارند، زیرا تعمیر مسجد یک عنوان مقدّس است.
🔹در حدیث مى خوانیم: اگر ظالمى مسجد مى سازد شما به او کمک نکنید.
تحریم شراب و قمار به خاطر حفظ نماز است با اینکه شراب و قمار مفاسد جسمى، روحى و اجتماعى فراوانى بدنبال دارد، امّا قرآن درباره آثار این دو مى فرماید:
🔸(و یصدّکم عن ذکراللّه و عن الصلوة) اینها میان شما کینه ایجاد مى کند و شما را از یاد خداوند و نماز باز مى دارد.
در این آیه از میان دهها خطر و ضررى که شراب دارد، روى ضرر اجتماعى ومعنوى آن تکیه شده است. ضرر اجتماعى پیدا شدن کینه وضرر معنوى غفلت از یاد خدا و نماز.
💢توجّه به نماز فرزندان و ذرّیه💢
🔸قرآن، دعاهاى بسیارى را از حضرت ابراهیم نقل نموده است. امّا تنها در دو مورد، آن حضرت براى نسل و ذرّیه اش دعا نموده است، یکى رهبرى امّت و دیگرى اقامه نماز، که مى فرماید:(ربّ اجعلنى مقیم الصلوة و من ذریّتى)
پروردگارا! من و ذریّه‌ام را از به پا دارندگان نماز قرار ده.
🔹جالب این است که حضرت تنها به دعا قناعت نکرد و براى رسیدن به این
آرزو قیام و هجرت کرد، آوارگى هائى را به جان خرید تا نماز را به پا داشت.
اوّلین وظیفه حکومت اسلامى اقامه نماز است (الّذین ان مکنّاهم فى الارض اقاموا الصلوة)
🔸مسلمانان، آنانند که چون قدرت را بدست گیرند اوّلین کارشان اقامه نماز است.
🔹خدا نکند فکر مدیرعامل ما فقط به سوددهى کارخانه و فکر دانشگاه ما پرورش متخصصّ وفکر دولت ما فقط تولید وتوزیع باشد، که اوّلین وظیفه مسئولان حکومت اسلامى اقامه نماز است، هم با شرکت خودشان و هم با تشویق همه جانبه مردم.
💢نماز تعطیلى ندارد💢
🔹(و اوصانى بالصلوة والزکاة ما دمت حیّا)
هر یک از دستورات اسلامى ممکن است به دلیلى تعطیل شود.
🔸مثلا جهاد براى بیمار و نابینا واجب نیست، روزه بر مریض واجب نیست، خمس و زکات و حج، بر طبقه محروم واجب نیست، امّا تنها عبادتى که بر همه افراد و اقشار جامعه از مرد و زن، فقیر و غنى، سالم و بیمار واجب است، نماز است که تا لحظه مرگ حتّى یک روز قابل تعطیل شدن نیست. (گرچه براى زن‌ها در هر ماه برنامه خاصّى وجود دارد)
💢نماز همراه با مردم دارى💢
🔹(قولوا للناس حسنا و اقیموا الصلوة)
با مردم خوب سخن بگویید و نماز را به پا دارید.
با سخن و برخورد خوب مى توانیم عملا نماز را تبلیغ کنیم و بدانیم کسانى که با اخلاق و سیره پیامبر صلّى اللّه علیه و آله مسلمان شده اند بیش از کسانى هستند که با استدلال عقلى مسلمان شده اند.
🔸حتّى با کفّارى که انسان جدال و بحث مى کند، باید به طور نیکو جدال کند، یعنى اوّل خوبى هاى آنان را بپذیرد و بعد نقطه نظرات خود را بیان کند.
💢نماز، اوّلین واجب بعد از ایمان به خدا💢
🔸(الّذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصلوة)
در ابتداى قرآن و آغاز سوره بقره، بعد از ایمان به غیب که شامل ایمان به خداوند و معاد و فرشتگان است، اوّلین اصل عملى که مورد توجّه قرار گرفته، مسئله اقامه نماز است.
💢نماز، مقدّم بر کسب و کار💢
🔹(رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر اللّه)
قرآن از کسانى که هنگام اذان، کار و کسب را رها مى کنند ستایش کرده است.
🔸به خصوص در روز جمعه سفارش شده که معامله را رها کنید: (و ذرواالبیع) وپس از پایان نماز جمعه، به سراغ کار و درآمد بروید: (فانتشروا فى الارض وابتغوا من فضل اللّه)
رئیس جمهور شهید ایران مرحوم رجائى مى فرمود: به نماز نگوئید کار دارم، به کار بگوئید نماز دارم.
💢نذر براى نماز💢
🔹بعضى فرزند خود را نذر خدمت در مسجد مى کنند. مادر مریم گفت: (نَذرتُ لک ما فى بَطنى مُحرّرا) خدایا! من نذر کردم که فرزندم را براى خدمت در بیت المقدّس از هر کار معاف و آزادش کنم تا با فراغت کامل در بیت المقدّس خادم باشد. لکن همین که فرزند متولّد شد و دید دختر است.
🔸گفت: خدایا! من دختر آوردم و دختر نمى تواند مثل پسر به راحتى خادم باشد. ولى به هر حال به نذرش عمل کرد، و مریم خادم مسجد شد.
💢نماز در حکومت علوى💢
🔸حضرت على علیه السّلام به مالک اشتر مى فرماید: (واجعل افضل اوقاتک للصلوة) بهترین وقت خودت را براى نماز قرار بده.
🔹و بدان ارزش تمام کارهاى تو تابع نماز تو است:
(واعلم انّ جمیع اعمالک تبع لصلوتک)
💢دعوت عملى به نماز💢
🔹امر به معروف و دعوت به سوى حقّ، یکى از وظایف هر مسلمانى است و نماز بهترین معروف و کار نیک است.
این دعوت، هم با زبان مى شود و هم با عمل. اگر چهره هاى بارز در صف اوّل قرار گیرند، اگر مردم هنگام رفتن به مسجد لباس خوب و بوى خوش مصرف کنند و اگر نماز، ساده و سریع برگزار شود، این خود یک تشویق عملى براى اقامه نماز است.
🔸اگر مثل ابراهیم علیه السّلام و اسماعیل علیه السّلام براى نمازگزاران خانه خدا را تطهیر مى کنند، پس باید بدانیم که اگر شخصیّت هاى مهم، مسئول اقامه نماز باشند در دعوت مردم بسیار مؤثّر است.
💢نماز، جهاد، شهادت💢
🔹بعضى براى اقامه نماز کتک‌ها خوردند، مثل انقلابیون در زندان شاه و اسرا.
بعضى تیر خوردند مثل زُهیر که روزعاشورا جلو امام حسین ایستاد تا امام نمازش را بخواند.
🔸بعضى در راه نماز شهید شدند، مثل شهداى محراب: آیة اللّه اشرفى اصفهانى، دستغیب، صدوقى، مدنى و قاضى طباطبائى.
وبعضى در حال نماز شهید شدند مثل على بن ابیطالب علیه السّلام.
💢ترک نماز و دوزخ💢
🔹در قیامت بارها میان اهل بهشت و اهل دوزخ گفتگو رخ مى دهد که قرآن برخى از آنها را بیان فرموده است. در یکى از آن صحنه ها، اهل بهشت از مجرمان مى پرسند:
🔸چه عاملى شما را به دوزخ روانه کرد؟ آنها چهار عامل را مى شمرند، که اوّلین آنها پایبند نبودن به نماز است: (لم نک من المصلّین)
💢نماز، کلید قبولى تمام عبادات💢
🔹در اهمیّت نماز، همین بس که در روایات مى خوانیم: اگر نماز، قبول شود، عبادات دیگر هم قبول مى شود، ولى اگر نماز مردود شود، کارهاى دیگر هم رد خواهد شد.
🔸پیوند پذیرش عبادات دیگر به قبولى نماز، نقش کلیدى آن را نشان مى دهد.
مثل آنکه اگر پلیس، از شما گواهینامه رانندگى بخواهد، شما هر مدرک و کارت شناسایى معتبر دیگرى هم ارائه دهید، پذیرفته نیست. مجوّز رانندگى، داشتن گواهینامه است، و بدون آن، تمام مدارک، بى اثر خواهد بود.
🔹در قیامت نیز مجوّز عبور از صراط، اقامه نماز است وبدون آن هیچ عبادتى قبول نمى شود.
💢نماز، اوّلین کلام و آخرین وصیّت💢
🔹در بعضى روایات مى خوانیم که نماز، هم اوّلین سفارش انبیا بوده و هم آخرین وصیّت اولیا.
🔸در تاریخ زندگى امام صادق آمده است که حضرت در آخرین لحظه هاى عمر مبارک خود چشم باز کرده و فرمود: تمام بستگانم را جمع کنید و سپس فرمود: شفاعت ما شامل کسانى که نسبت به نماز سهل انگارى کنند نخواهد شد.
💢نماز اوّلین سؤال در قیامت💢
🔹در حدیث مى خوانیم اوّلین چیزى که در قیامت مورد سؤال و حساب قرار مى گیرد نماز است.
🔸آرى، اوّلین واجب بر هر مکلّفى قبل از روزه و خمس و زکات و حج و... نماز است و طبیعى است که در قیامت نیز در اوّلین فرصت، از اوّلین تکلیف سؤال شود.
💢نماز یاد خداست💢
🔹خداوند به حضرت موسى مى فرماید: (اقم الصلوة لذکرى) براى یاد من نماز به پا دار.
🔸نماز، ذکرى است زبانى وقلبى، با روشى مخصوص و شیوه اى ابتکارى که اعضاى بدن از موى سر تا نوک پا در آن نقش دارند. هنگام وضو، هم روى سر را مسح مى کنیم و هم روى پا را، هنگام سجده هم پیشانى بر زمین نهاده مى شود هم انگشت پا، در طول نماز هم زبان ذکر او مى گوید هم دل به یاد اوست. چشم‌ها باید خاشع باشد، کمر در رکوع خم شود، دست‌ها هنگام گفتن (اللّه اکبر) بالا بیاید، گردن، صاف ودر رکوع کشیده شود، به هر حال در نماز همه اعضا به نحوى در خدمت یاد خدا هستند.
💢نماز و تشکّر💢
🔹یکى از اسرار نماز، تشکّر از ولى نعمت است، قرآن مى فرماید: (واعبدوا ربّکم الّذى خلقکم والّذین من قبلکم)
عبادت کنید پروردگارى را که شما و نیاکان شما را آفرید، هستى شما و همه از اوست.
🔸در سوره کوثر مى خوانیم: (انّا اعطیناک الکوثر فصلّ) ما به تو (کوثر) دادیم، خیر زیاد عطا کردیم پس نماز بخوان. یعنى به شکرانه عطایاى ما نماز به پا دار.
نماز بهترین نوع شکرگزارى است که شیوه آن را خداوند بیان فرموده و تمام انبیا و اولیا هم آن شیوه را به کار بسته اند. نماز تشکّرى است عملى، زبانى، دائمى و سازنده.
💢نماز و راه یابى💢
🔹ما در هر نماز با گفتن (اهدنا الصرط المستقیم) از خداوند راه مستقیم را مى خواهیم.
🔸انسان هر لحظه فکر تازه اى دارد، دوستان و دشمنان، نزدیکان و بیگانگان، طاغوت‌ها و وسوسه گران وشیاطین نیز با تلقین و تشویق و تهدید و تبلیغ، براى انسان طرح هائى را دارند و برنامه ریزى هائى مى کنند که انسان جز با امداد الهى هرگز نمى تواند در میان این همه راه که از هوسها مایه مى گیرد، نجات یابد و راه مستقیم را بپیماید.
🔹(اهدنا الصراط المستقیم)، را مستقیم:
راه خدا و اولیاى خداست.
راهى است که از هرگونه خطا و انحراف دور است.
راهى است که ترسیم کننده آن مرا دوست دارد و نیازم را مى داند.
راهى است که به بهشت منتهى مى شود.
راهى است که با فطرت سالم هماهنگ است.
راهى است که اگر در آن راه بمیرم شهید محسوب مى شوم.
راهى است که از عالم بالا و بالاتر از علم ماست.
راهى است که انسان در آن دچار شک وپشیمانى نمى شود.
راهى است از همه راه‌ها صاف تر، نزدیک تر و روشن تر.
وبالاخره راه مستقیم، راه انبیا، شهدا، صالحان وصدیّقین است.
🔸اینها نشانه هاى راه حقّ ومستقیم است که شناخت آن مشکل و دقیق است وحرکت وپایدارى در آن نیاز به امداد الهى دارد.
💢نماز، جنگ با شیطان است💢
🔹همه ما با کلمه محراب آشنا هستیم، این کلمه در قرآن نیز درباره محلّ نماز زکریّا علیه السّلام آمده است. (هو قائم یصلّى فى المحراب)
محراب در لغت یعنى محلّ حرب وجنگ، پس نماز وحضور در محرابِ عبادت، قیام براى جنگ با ابلیس است.
🔸اگر انسان هر روز چند بار در محلى قرار بگیرد که نامش محل جنگ باشد، جنگ با هوسها و شیطان‌ها و طاغوت ها، القاى این کلمه چه تاءثیرى در فرد و جامعه دارد؟
🔹بگذریم که امروز به خاطر فرهنگ غلط، محراب‌ها را تزیین مى کنند وگل بوته هاى کاشى کارى ها، صحنه را درست به عکس کرده وبه جاى فرار شیطان جولانگاه او قرار داده است.
روزى پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به فاطمه علیها السّلام فرمود:
این پرده را از جلو دید من بردار، زیرا گلِ روى این پارچه، در حال نماز توجّه مرا از بین مى برد.
🔸ولى ما امروز مبلغ سنگینى خرج مى کنیم تا محراب را با انواع کاشى تزیین کنیم. نمى دانم چرا به اسم شعائر مذهبى و هنر معمارى، از متن اسلام دور مى شویم؟ اسلام هر چه عمیق ولى بى آلایش معرفى شود جاذبه بیشترى خواهد داشت. ما با این همه تزیینات چند نفر را به مسجد جذب کرده ایم و اگر بودجه این تشریفات را صرف نیازهاى ضرورى جوانان کنیم چقدر جذب خواهیم کرد.
💢نماز و توحید💢
🔹(انّنى انا اللّه لااله الاّ انا فاعبدنى واقم الصلوة لذکرى)
رابطه نماز و توحید بسیار نزدیک است، توحید ما را به سوى نماز مى کشاند و نماز روح توحید ما را زنده مى کند. نماز با تکبیر آغاز مى شود و در هر رکعت بعد از پایان سوره، قبل و بعد از رکوع و هر سجده و در پایان هر نماز، مستحب است اللّه اکبر بگوئیم.
🔸در ذکر رکوع و سجود، سبحان اللّه مى گوئیم و در رکعت سوم وچهارم (لااله الا اللّه) مى گوئیم که همه مایه صیقل دادن روح توحید و جلوه دادن روح ایمان است.
💢بریدن از نماز، زمینه گرایش به مفاسد💢
🔹(فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوة واتّبعوا الشهوات)
پس از انبیا گروهى جانشین آنها شدند که نماز را ضایع کردند و از شهوات پیروى نمودند.
🔸این آیه، ابتدا ضایع شدن نماز را مطرح کرده و سپس در دام شهوات قرار گرفتن را. چون نماز ریسمان ارتباط با خداست، همین که پاره شد، افتادن در وادى تباهى حتمى است، همچون گسستن بند تسبیح، که همه دانه‌ها در اثر آن پخش و گم مى شوند.
💢جهاد تا شهادت براى حفظ نمازخانه دیگر ادیان💢
🔸در آیه ۴۰ سوره حج مى خوانیم:
(و لولا دفع اللّه الناس بعضهم ببعض لهدّمت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذکر فیها اسم اللّه) اگر مؤ منان دست به اسلحه نبرند و جلو مفسدین را با قدرت و جنگ نگیرند، تمام نمازخانه‌ها و عبادتگاه هاى یهودیان و مسیحیان و مسلمانان خراب مى شود.
🔹صَوامع، جمع صُومعه، به مکان عبادت در بیرون شهر (دِیر) گفته مى شود که براى زُهّاد ساخته مى شد. بِیَع جمع بیعة، محل عبادت نصارى است که همان کلیسا و کِنیسه است.
🔸صلوات، جمع صلوة، محل عبادت یهودیان است که بعضى آن را معرّب ثلوثا در زبان عبرى دانسته اند و مسجد محل عبادت مسلمین است.
🔹به هر حال باید به قیمت خون دادن، از مکان نماز و عبادات حفاظت کرد.
💢طهارت و سلامت قلب💢
🔹همان گونه که براى انجام نماز، طهارت ظاهرى، در قالب وضو و غسل و تیمم، شرط است، قبول و پذیرفته شدن نماز نیز، به طهارت باطنى نیاز دارد.
🔸بارها قرآن به پاکى دل اشاره کرده است. گاهى مى فرماید: تنها قلب سلیم به درگاه خداوند راه دارد. قلبى است که در آن شک و شرک وجود نداشته باشد.
به هر حال، نماز نیز همانند قرآن کریم ظاهرى دارد و باطنى و آنچه ما انجام مى دهیم اگر درست باشد ظاهر نماز است که باید سکّوى پرواز به باطن آن باشد.
🔹نمازى بر اساس معرفت و عشق.
نمازى برخاسته از اخلاص و محبّت.
نمازى با حال خشوع.
نمازى دور از غرور و عُجب و ریا.
نمازى سازنده و محرّک.
🔸نمازى از قلبى بى هوى و بى مرض.
نمازى که پرتوى از آن را فهمیدیم و نوشتیم و گفتیم، ولى لیاقت خواندن یک رکعت آن را نویسنده در تمام عمرش پیدا نکرده است.
💢نماز و صداقت💢
🔹کسى که دیگرى را دوست دارد سخن گفتن با او را هم دوست دارد.
🔸آنها که با زبان، مدّعى خداخواهى و خدادوستى اند، ولى علاقه اى به نماز ندارند در ادّعاى خود صداقت ندارند. نماز ملاک و میزان مقدار تعهّدى است که انسان در اظهارات خود دارد. به همین دلیل نماز منافق همچون سایر اعمالش همراه با صداقت نیست.
💢نماز، یک معامله پُر سود💢
🔸خداوند مى فرماید: (فاذکرونى اَذکرکم) شما مرا یاد کنید من هم شما را یاد مى کنم.
🔹یاد ما براى خدا سودى ندارد، ولى یاد او از ما، لطفش را نصیب ما مى فرماید، لغزش ما را مى بخشد، دعاى ما را مى پذیرد، مشکل ما را حل مى کند، لطف او براى ما بى نهایت ارزش دارد. پس در نماز که یاد خدا مى کنیم، کالاى پرارزشى را گرفته ایم.
💢نمازجماعت در جبهه💢
🔹در آیه ۱۰۲ سوره نساء مى خوانیم: اى پیامبر! هرگاه در میان رزمندگان بودى نماز به پا دار، ولى چون دشمن مسلّح در برابر شماست، اوّلا همه به تو اقتدا نکنند. ثانیا کسانى که اقتدا مى کنند مسلّح باشند ورکعت دوّم را براى خودشان سریع تمام کرده وبروند جاى دسته دیگر وآن دسته دیگر در رکعت دوّم به تو اقتدا کنند که هم جماعت تعطیل نشود و هم از دشمن غفلت نشود و هم میان سربازان اسلام تبعیض صورت نگیرد.
🔸مسلمانان باید در تعویض شیفت و جابه جا شدن نیروها چنان سریع عمل کنند که به رکعت دوّم برسند ضمنا باید سربازان قبل از نماز با وضو باشند و احکام نماز در حال جنگ را بدانند و اینکه در صحنه جنگ، دو رکعتى است.
این آیه قابل تبدیل به یک فیلم نامه بسیار زیباست، که در آن اهمیّت نماز جماعت و سرعت کار و عدالت و رفع تبعیض و توجّه به خدا همراه با غفلت نکردن از دشمن مطرح است.
💢زینت مسجد💢
🔸قرآن مى فرماید: (المال والبنون زینة الحیاة الدنیا) مال وفرزند زینت دنیاست. در جاى دیگر مى فرماید: (خذوا زینتکم عندکلّ مسجد) هرگاه به مسجد مى روید با خودتان زینت هم ببرید.
🔹از جمع این دو آیه مى فهمیم که هم فرزندان خود را با مسجد آشنا کنیم و هم مقدارى پول همراه خود ببریم تا اگر فقیرى تقاضا کرد، کمکش کنیم. البتّه پوشیدن لباس تمیز، استعمال بوى خوش و داشتن وقار و آرامش و انتخاب امام جماعت لایق نیز مى توانند مصداق زینت باشند.
💢با کسى که نماز را به بازى مى گیرد دوستى نکنید💢
🔹دو نفر از مشرکان به نام رفاعه و سوید اظهار اسلام کردند، ولى جزء منافقان شدند. بعضى از مسلمانان با آنها رفت و آمد داشتند. آیه نازل شد:
(یا ایها الذین آمنوا لاتتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا ولعبا... اولیاء... اذا نادیتم الى الصلوة اتخذوها هزوا و لعبا) اى مؤمنین! کسانى که دین شما را به بازى گرفته اند، دوست خود قرار ندهید، آنان که چون شما نداى نماز (اذان) سر مى دهید آن را به بازى مى گیرند.
🔸در این دو آیه، ابتدا مى فرماید: آنان دین شما را به بازى مى گیرند. سپس مى فرماید: آنان اذان را به بازى مى گیرند. پس معلوم مى شود که اذان و نماز عُصاره و چهره دین است.
💢تارک نماز نباید محبوب باشد💢
🔹(ربّنا لیقیموا الصلوة فاجعل افئدة من الناس تهوى الیهم)
حضرت ابراهیم مى گوید: پروردگارا! ذریّه‌ام را در این منطقه کوهستانى و بى آب و گیاه سکونت داده‌ام براى نماز، پس قلوب مردم را به سوى آنها سوق بده.
آرى کسانى که براى اقامه نماز به هر سوى و دیارى هجرت کرده و از هر گونه سختى استقبال مى کنند، خداوند شکور از زحمات آنان تشکّر مى کند ودلهاى مردم را به سوى آنها گرایش مى دهد.
🔸امّا کسانى که براى اقامه نماز حرکتى نمى کنند حتّى اگر از نسل ابراهیم باشند، سزاوار جلب قلوب مردم نیستند.
چرا نماز از بهترین راه‌های ترک گناهه؟
□نماز دارویـی برای ترڪ گناه است
اما روشن است که دارو وقتی #اثــر
میگذارد ڪه طبق دسـتورش مصرف
شــــود!!
👈 درحدیث ازامام صادق علیه‌السلام
نقل شده : هرڪس دوسـت دارد بداند
آیا نـمازش #قـــبول شده یا نه بنگـرد
ڪه آیا نــــمازش او را از گـــناهان و
#زشـــتیها باز داشــــته یا نه؟!
👌به هر قــدر ڪه نمــازش او را از
بــدیها باز داشــته به #هـــمان قدر
نمازش پذیرفــته شده است.
📚 بـــحار ج ۸۲
💢نماز و شهرسازى💢
🔹قرآن مى فرماید: (اجعلوا بیوتکم قبلة واقیموا الصلوة)
به موسى وهارون گفتیم مشکل مسکن بنى اسرائیل را حل کنید و براى قوم خود خانه قرار دهید. آنها را از پراکندگى و زندگى طفیلى نجات دهید تا با خانه دار شدن احساس دفاع از وطن هم در آنها زنده شود، لکن در نقشه شهرسازى، خانه هایتان را به سوى قبله قرار دهید تا بتوانید بدون مشکل اقامه نماز کنید.
در ایران بعضى از شهرهایى که مهندس آن شیخ بهایى بوده کوچه‌ها و خیابان‌ها طورى است که قبله‌ها مستقیم و بدون انحراف قرار گرفته است.
🔸(البتّه معناى دیگرى هم براى قبله در این آیه شده، ولى با توجّه به جمله (اقیموا الصلوة) همین معنا بهتر است)
💢حمایت الهى از نمازگزاران💢
🔹اشراف قریش به رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله پیشنهاد کردند که مسلمانان پابرهنه را از دور خود بران تا ما دور تو جمع شویم. آیه نازل شد:
(واصبر نفسک مع الذین یدعون ربّهم بالغدوة والعشىّ)
اى پیامبر! با کسانى باش که صبح و عصر خدا را مى خوانند.
🔸امام صادق علیه السّلام فرمود: یعنى کسانى که اهل نمازنند.
💢نماز و قرآن💢
🔹زنده شدن نماز، سبب زنده شدن قرآن است، زیرا هر نمازگزار مجبور است که در نمازهاى هفده رکعتى خود روزى ده بار سوره حمد را بخواند و بدنبال آن یکى دیگر از سوره هاى قرآن را. طبیعى است تلاوت دو سوره از قرآن در هر رکعت، مانع به فراموشى سپرده شدن قرآن در جامعه مى گردد.
🔸به علاوه قرآن و نماز بارها در کنار هم آمده اند:
(یتلون کتاب اللّه و اقاموا الصلوة)
کسانى که قرآن تلاوت مى کنند و نماز به پا مى دارند.
(یمسّکون بالکتاب واقاموا الصلوة)
کسانى که به قرآن تمسّک کرده و نماز به پا مى دارند.
قرآن مارا به نمازدعوت مى کند ونماز ما رابا قرآن آشنا مى سازد.
💢نماز، شباهتى است با فرشتگان💢
🔹نام یکى از سوره هاى قرآن، (صافّات) است. خداوند در اوّلین آیه آن به فرشتگانى که در صفّ هستند سوگند یاد مى کند. در چند جاى دیگر نیز، قرآن از صفوف فرشتگان و آماده اطاعت بودن آنها سخن به میان آورده است.
نام یکى دیگر از سوره هاى قرآن، (صَف) مى باشد که در آن هم از رزمندگانى که با صفوف فشرده در راه خداوند جهاد مى کنند ستایش شده است. این دو واژه (صَف) و (صافّات) که نام دو سوره است نشانه توجّهى است که قرآن به نظم و انضباط دارد.
🔸نمازگزار نیز در صفوف جماعت شباهتى با فرشتگانى پیدا مى کند که در صفوف بسیار بزرگ قرار دارند.
💢نماز در سراسر قرآن💢
🔹در بزرگ ترین سوره قرآن که سوره بقره است، سخن از نماز است (یقیمون الصلوة) متّقین نماز به پا مى دارند.
در کوچک ترین سوره قرآن نیز از نماز یاد شده است (فصلّ لربّک وانحر) اکنون که ما به تو کوثر و خیر زیاد دادیم پس براى پروردگارت نماز بخوان و شترى نحر نما.
🔸هم در اوّلین سوره اى که نازل شد نماز است و هم در آخرین سوره قرآن نماز مطرح است.
👈
💢نماز و رحمت💢
🔹در نماز کمتر کلمه اى به اندازه واژه (رحمت) بکار رفته است. در آغاز سوره حمد و سوره پس از آن مى گوئیم: (بسم اللّه الرّحمن الرّحیم)، بعد از (الحمدللّه رب العالمین) مى گوئیم: (الرّحمن الرّحیم) ، پس در هر رکعت سه بار عبارت (الرّحمن الرّحیم) را بکار مى بریم که در واقع شش بار کلمه رحمت را تکرار کرده ایم و در هفده رکعت نماز، ده رکعت آن را با حمد و سوره مى خوانیم که مجموعا شصت مرتبه مى شود.
🔸تکرار لغت (رحمت) هر روز شصت مرتبه اگر با توجّه و حضور قلب باشد، در فرد و جامعه،
رحمت انسان‌ها را به جوش مى آورد و اگر رحمت به جوش آمد کمک ها، محبّت ها، تعاون ها، خیرخواهى‌ها و عفو و گذشت‌ها ثمره آن خواهد بود و مردمى که تعاون و رحمت در میانشان زنده باشد قابلیّت دریافت رحمت هاى ویژه اى را خواهند داشت.
💢نماز و برائت💢
🔹در نماز از غضب شدگان و گمراهان برائت مى جوئیم و مى گوئیم: (غیرالمغضوب علیهم و لاالضالّین)
در قرآن افراد واقوامى مورد غضب قرار گرفته اند: فرعون ها، قارون ها، ابولهب ها، منافقان، علماى بى عمل، یهودیان رباخوار و تن پرور که دنباله رو دانشمندان دنیاپرست و قانون تراش رفته اند.
🔸درباره این گروه ها، کلمه غضب و لعنت بکار رفته است و گروه‌ها و افرادى گمراه شناخته شده اند، گرچه خداوند در دنیا آنان را گرفتار قهر خودش نکرده باشد.
💢نماز و تسبیح💢
🔹در رکوع و سجود، با گفتن سه بار (سبحان اللّه) یا یک بار (سبحان ربّى الاعلى و بحمده) در سجده یا (سبحان ربّى العظیم و بحمده) در رکوع خداوند را تسبیح مى کنیم.
بگذار لااقل از ذرّات خاک، شن، جمادات، گیاهان و ستارگان عقب نباشیم. اگر به گفته قرآن همه چیز در حال تسبیح است چرا ما نباشیم؟! (یسبّح للّه ما فى السموات و ما فى الارض)
تسبیح گوى او نه بنى آدمند و بس هر بلبلى که زمزمه بر شاخسار کرد.
ذرات هستى، تسبیح خدا مى کنند گرچه به گفته قرآن ما تسبیح آنها را نمى فهمیم.
🔸در قرآن مى خوانیم که هُدهُد نزد سلیمان آمد و از خورشید - پرستى مردم منطقه اى که رهبرى آنها را زنى به عهده داشت ناله کرد! اگر هُدهُد توحید و شرک را مى فهمد و بدى آن را درک مى کند و زن و مرد را تشخیص مى دهد و گزارش آن را به حضرت سلیمان مى دهد، چه مانعى دارد سبحان اللّه هم بگوید؟ مگر قرآن نمى گوید: مورچه اى به باقى مورچگان گفت: به لانه هاى خود بروید که این سلیمان و لشکر او هستند که شما را ناآگاه پایمال مى کنند. چه مانعى دارد مورچه اى که نام افراد را مى داند سبحان اللّه هم بگوید.
💢یکى از نام هاى نماز قرآن است💢
🔹در آیه ۷۸ سوره اسراء که به زمان نماز اشاره کرده، مى فرماید: (اقم الصلوة لدلوک الشمس الى غسق اللّیل و قرآن الفجر انّ قرآن الفجر کان مشهودا)
🔸از اوّل ظهر تا نیمه شب چهار نماز ظهر وعصر ومغرب و عشا باید خوانده شود و مراد از (قرآن الفجر) همان نماز فجر است که به گفته روایات، فرشتگان شب و روز بر انجام آن شهادت مى دهند. در این آیه به جاى (صلوة الفجر) عبارت (قرآن الفجر) آمده است.
💢نماز همتاى رهبرى است💢
🔹در قرآن دوبار کلمه (و من ذرّیتى) بکار رفته است که هر دوبار از زبان مبارک حضرت ابراهیم است.
🔸یک بار زمانى که بعد از آزمایشات بسیار سنگین از طرف خداوند به مقام رهبرى رسید، فورا از خدا خواست که ذریّه من هم رهبر شوند. ولى در جواب شنید ظالم رهبر نمى شود (اگر از ذریه تو ظلمى سر زند رهبر نخواهد شد) بار دیگر در دعائى که براى اقامه نماز داشت فرمود: (و من ذریّتى) یعنى خداوندا ذریّه و نسل مرا نیز از بر پا کننده گان نماز قرار بده. بنابراین مقام نماز در نزد ابراهیم مثل مقام رهبرى و همتاى آن است.
💢نماز و لباس💢
🔸در روایات اسلامى مى خوانیم که امامان ما براى نماز لباس مخصوص داشتند، لباس شرفیابى به حضور خداوند، بخصوص نماز عید و جمعه را با لباس مخصوص برگزار مى کردند. در نماز باران سفارش شده که امام جماعت لباس خود را وارونه بپوشد تا نشانه تذلّل وخشوع بیشترى باشد.
این دستورها نشان مى دهد که نماز یک سرى آداب و تشریفات مخصوص به خود دارد. نماز یک پرواز معنوى است که بدون آمادگى هاى همه جانبه امکان ندارد، تمام آداب وشرایط و احکام نماز را مى توان نشانه اهمیّت آن دانست وآن را به یک آداب رسمى همراه با تشریفات ویژه تشبیه کرد.
🔹امام رضا علیه السّلام لباسى را که در آن یک میلیون رکعت نماز خوانده بودند به (دعبل) شاعر انقلابى که بیست سال فرارى دستگاه بنى عباس بود ودر سن حدود ۹۰ سالگى بعد از نماز صبح شهید شد، جایزه دادند ومردم شهرستان قم براى خریدا آن لباس پول‌ها دادند، ولى دعبل آن را نفروخت.
💢نماز و دعا💢
🔹علاوه بر دعاهایى که در قنوت مى خوانیم، هر نمازگزار با گفتن جمله (اهدنا الصراط المستقیم) از خداوند بهترین نعمت‌ها را که نعمت هدایت است مى خواهد. هم قبل از شروع به نماز یک سرى دعا وارد شده وهم در تعقیب نماز. به هر حال هر کس نماز بخواند، اهل دعا ونیایش هم مى شود.
🔸البتّه دعا کردن هم آدابى دارد، اوّل باید از خداوند متعال تمجید کرد، بعد گوشه اى از نعمت هاى او بخصوص نعمت معرفت و اسلام و عقل و علم و ولایت و قرآن را نام برد و از او تشکّر کرد، بر پیامبرش صلوات فرستاد و بعد بدون آن که کسى بفهمد، یادى از خطاهاى خود کرد و از او عذر خواست، بعد صلوات فرستاد و دعا کرد آن هم دعا به همه مردم و والدین و کسانى که بر ما حقّ دارند.
نماز نیز آمیخته اى از توصیف وحمد خدا وبیان نعمت هاى او و طلب هدایت و رحمت اوست و با (دعا) پیوندى عمیق دارد.
💢نماز خاشعانه اوّلین شرط ایمان💢
🔹(قد افلح المومنون الذین هم فى صلاتهم خاشعون)
قطعا مؤمنین رستگارند آنها کسانى هستند که در نمازشان خشوع دارند.
ناگفته نماند که در مکتب انبیا، رستگارى حتمى از معنویّت است، ولى در مکتب طاغوت‌ها رستگارى حتمى از زور وقدرت است. فرعون فریاد مى زد که (قد افلح الیوم من استعلى)
امروز هر که پیروز شود او رستگار خواهد بود.
🔸به هر حال هر کسى هر نوع کار خیر و خدمت به مردم انجام دهد، ولى نسبت به نماز کوتاهى کند رستگار نخواهد بود.
💢نماز و نشاط💢
🔹قرآن از منافقین چنین یاد مى کند که آنها با کسالت نماز مى خوانند، نه عاشقانه:
(و اذا قاموا الى الصلوة قاموا کُسالى)
🔸همچنین در آیه ۵۴ سوره توبه از انفاق بدون عشق به شدّت انتقاد شده است:
(لایأتون الصلوة الاّ و هم کُسالى و لاینفقون الاّ و هم کارهون) دلیل آن هم روشن است: هدف از عبادت و انفاق رشد معنوى است و شرط تحصیل آن علاقه است.
💢نماز با ما سخن مى گوید💢
🔹طبق آیات وروایات، کارهاى انسان در برزخ وقیامت در برابر او مجسّم مى شود. کار خوب در قالب نیکو و کار زشت در قالب زشت. زشتى و زیبایى کارها بدست خود ماست.
🔸در روایات مى خوانیم نماز خوب را فرشته در قیافه زیبا بالا مى برد و نماز مى گوید: (حفظک اللّه کما حفظتنى) خدا ترا حفظ کند همان گونه که تو مرا حفظ کردى. ولى نمازى که با شرائط و دستوراتش اقامه نشود، فرشته آن را به صورت تاریک بالا مى برد و نماز مى گوید: (ضیّعک اللّه کما ضیّعتنى) خداوند تو را ضایع کند، همان گونه که تو مرا ضایع کردى.
🔹تمام دین در نماز است و نماز در تمام دین جریان دارد:
اصول دین (توحید، نبوّت و معاد) در نماز است.
روزه در نماز است. (ترک خوردن وآشامیدن برخی امور دیگر)
نماز در حج است، (نماز طواف ونماز نساء) وکعبه، قبله نماز.
نماز در جهاد است. (نماز خوف)
خمس و زکات مقدّمه نماز است.
🔸نماز، بهترین امر به معروف و نهی از منکر است.
نماز، ملاک قبولی تمام اعمال و ولایت شرط قبولی نماز است، پس تولّی و تبرّی شرط قبولی تمام اعمال است.
قرآن، در نماز و نماز، در قرآن است.
💢نماز و مراعات ضعفا💢
🔹رسول خداصلی الله علیه وآله حضرت علی علیه السلام را به عنوان نماینده خود به سوی یمن فرستاد. هنگام عزیمت، حضرت پرسید: نحوه نماز من با مردم چگونه باشد؟
🔸پیامبرصلی الله علیه وآله فرمودند: با مردم به گونه ای نماز بخوان که ضعیف ترین آنها بتواند با تو همراه باشد وبرآنان رحمت آر. [۱] (قنوت ورکوع و سجده‌های طولانی برمردم فشار است)
[۱]: ۱۱۱) نهج البلاغه، نامه ۵۳.
💢نماز و مراعات ضعفا💢
🔹رسول خداصلی الله علیه وآله حضرت علی علیه السلام را به عنوان نماینده خود به سوی یمن فرستاد. هنگام عزیمت، حضرت پرسید: نحوه نماز من با مردم چگونه باشد؟
🔸پیامبرصلی الله علیه وآله فرمودند: با مردم به گونه ای نماز بخوان که ضعیف ترین آنها بتواند با تو همراه باشد وبرآنان رحمت آر. [۱] (قنوت ورکوع و سجده‌های طولانی برمردم فشار است)
[۱]: ۱۱۱) نهج البلاغه، نامه ۵۳.
💢سبک شمردن نماز💢
🔹فاطمه زهراعلیها السلام از پدرش رسول خداصلی الله علیه وآله نقل می‌کند که هر کس نماز را سبک شمارد، در دنیا و در قبر وبرزخ و در قیامت، به پانزده بلا گرفتار می‌شود از قبیل:
۱- برکت از عمر و مال او برداشته می‌شود.
۲- نورانیت صالحان را از دست می‌دهد و کارهایش بی پاداش می‌ماند.
۳- نه دعایش مستجاب می‌شود و نه مشمول دعای خوبان می‌شود.
۴- لحظه مرگ با عطش و گرسنگی و ذلیلانه می‌میرد.
۵ - انواع فشارها وبلاها در قبر وبرزخ نصیبش می‌شود.
۶- در قیامت حساب و عذاب سخت داشته و از لطف خداوند محروم است. [۱]
[۱]: ۱۱۲) بحار، ج ۸۳، ص ۲۱.
💢شکر و سپاس خداوند💢
[۶]
خداوند، نیازی به عبادت و تشکّر ما ندارد و قرآن، بارها به این حقیقت اشاره نموده و فرموده است: خداوند از شما بی نیاز است. [۷] ولی توجّه ما به او، مایه ی عزّت و رشد خود ماست، همان گونه که خورشید نیازی به ما ندارد، این ما هستیم که اگر منازل خود را رو به خورشید بسازیم، از نور و روشنایی آن استفاده می‌کنیم.
یکی از ستایش‌هایی که خداوند در قرآن از انبیا دارد، داشتن روحیه ی شکرگزاری است. مثلاً درباره ی حضرت نوح با آن همه صبر و استقامتی که در برابر بی وفایی همسر، فرزند و مردم متحمّل شد، خداوند از شکر او یاد کرده و او را شاکر می‌نامد. «کان عبداً شکوراً» [۱]
بارها خداوند از ناسپاسی اکثر مردم شکایت کرده است.
البتّه توفیق شکر خداوند را باید از خدا خواست، همان گونه که حضرت سلیمان از او چنین درخواست کرد: «ربّ اوزعنی أن أشکر نعمتک الّتی أنعمت علیّ» [۲] ما غالباً تنها به نعمت‌هایی که هر روز با آنها سر و کار داریم توجّه می‌کنیم و از بسیاری نعمت‌ها غافل هستیم، از جمله آنچه از طریق نیاکان و وراثت به ما رسیده و یا هزاران بلا که در هر آن از ما دور می‌شود و یا نعمت‌های معنوی، مانند ایمان به خدا و اولیای او، یا تنفّر از کفر و فسق و گناه که خداوند در قرآن از آن چنین یاد کرده است: «حبّب الیکم الایمان و زیّنه فی قلوبکم و کرّه الیکم الکفر و الفسوق و العصیان» [۳]
علاوه بر آنچه بیان کردیم، بخشی از دعاهای معصومین نیز توجّه به نعمت‌های الهی و شکر و سپاس آنهاست، تا روح شکرگزاری را در انسان زنده و تقویت کند.
شکر الهی، گاهی با زبان و گفتار است و گاهی با عمل و رفتار.
در حدیث می‌خوانیم: هرگاه نعمتی از نعمت‌های الهی را یاد کردید، به شکرانه ی آن صورت بر زمین گذارده و سجده کنید و حتّی اگر سوار بر اسب هستید، پیاده شده و این کار را انجام دهید و اگر نمی توانید، صورت خود را بر بلندی زین اسب قرار دهید و اگر این کار را هم نمی توانید، صورت را بر کف دست قرار داده و خدا را شکر کنید. [۴]
[۶]: ۷۲. ذیل آیات ۱۲ تا ۱۴ سوره لقمان.
[۷]: ۷۳. نمل، ۴۰ ؛ لقمان، ۱۲ و زمر، ۷.
[۱]: ۷۴. اسراء، ۳.
[۲]: ۷۵. نمل، ۱۹. {«اوزعنی»، یعنی به من الهام و عشق و علاقه نسبت به شکر نعمت هایت، مرحمت فرما. }
[۳]: ۷۶. حجرات، ۷.
[۴]: ۷۷. کافی، باب الشکر، حدیث ۲۵.
💢شکر عملی💢
۱. نماز، بهترین نمونه ی شکر خداوند است. خداوند به پیامبرش می‌فرماید: به شکرانه ی اینکه ما به تو «کوثر» و خیر کثیر دادیم، نماز بر پا کن. «انّا اعطیناک الکوثر فصلّ لربّک و انحر» [۱]
۲. روزه؛ چنانکه پیامبران الهی به شکرانه نعمت‌های خداوند، روزه می‌گرفتند. [۲]
۳. خدمت به مردم. قرآن می‌فرماید: اگر بی سوادی از باسوادی درخواست نوشتن کرد، سر باز نزند و به شکرانه سواد، نامه ی او را بنویسد. «و لایأب کاتب أن یکتب کما علّمه اللّه» [۳] در اینجا نامه نوشتن که خدمت به مردم است، نوعی شکر نعمت سواد دانسته شده است.
۴. قناعت. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: «کن قَنِعاً تکن اشکر الناس» [۴] قانع باش تا شاکرترین مردم باشی.
۵. یتیم نوازی. خداوند به پیامبرش می‌فرماید: به شکرانه ی اینکه یتیم بودی و ما به تو مأوا دادیم، پس یتیم را از خود مران. «فامّا الیتیم فلاتقهر» [۵]
۶. کمک به محرومان و نیازمندان. خداوند به پیامبرش می‌فرماید: به شکرانه ی اینکه نیازمند بودی و ما تو را غنی کردیم، فقیری را که به سراغت آمده از خود مران. «و امّا السائل فلا تنهر» [۶]
۷. تشکّر از مردم. خداوند به پیامبرش می‌فرماید: برای تشکّر و تشویق زکات دهندگان، بر آنان درود بفرست، زیرا درود تو، آرام بخش آنان است. «و صلّ علیهم انّ صلاتک سکن لهم» [۷]
تشکّر از مردم تشکر از خداوند است، همان گونه که در روایت آمده است: کسی که از مخلوق تشکّر نکند، از خداوند شکرگزاری نکرده است. «مَن لم یشکر المنعم من المخلوقین لم یشکر اللّه» [۸]
[۱]: ۷۸. کوثر، ۱ - ۲.
[۲]: ۷۹. وسائل، ج ۱۰، ص ۴۴۶.
[۳]: ۸۰. بقره، ۲۸۲.
[۴]: ۸۱. مستدرک، ج ۱۱، ح ۱۲۶۷۶.
[۵]: ۸۲. ضحی، ۹.
[۶]: ۸۳. ضحی، ۱۰.
[۷]: ۸۴. توبه، ۱۰۲.
[۸]: ۸۵. عیون الاخبار، ج ۲، ص ۲۴.
💢حمایت خداوند از مخلصان💢
[۱]
خداوند، بندگان مخلص خود را تنها نمی گذارد و آنها را در شداید و سختی‌ها نجات می‌دهد. نوح را روی آب، یونس را زیر آب و یوسف را کنار آب، نجات داد. همچنان که ابراهیم را از آتش، موسی را در وسط دریا و محمّدصلی الله علیه وآله را درونِ غار و علی علیه السلام را در بستر که به جای پیامبر خوابیده بود، نجات داد.
با اراده الهی، ریسمان چاه وسیله شد تا یوسف از قعر چاه به تخت و کاخ برسد، پس بنگرید با حبل اللَّه چه می‌توان انجام داد!؟ «و اعتصموا بحبل اللّه... » [۲]
[۱]: ۸۶. ذیل آیه ۱۹ سوره یوسف.
[۲]: ۸۷. آل عمران، ۱۰۳.
💢حمایت خداوند از مخلصا💢
[۱]
خداوند، بندگان مخلص خود را تنها نمی گذارد و آنها را در شداید و سختی‌ها نجات می‌دهد. نوح را روی آب، یونس را زیر آب و یوسف را کنار آب، نجات داد. همچنان که ابراهیم را از آتش، موسی را در وسط دریا و محمّدصلی الله علیه وآله را درونِ غار و علی علیه السلام را در بستر که به جای پیامبر خوابیده بود، نجات داد.
با اراده الهی، ریسمان چاه وسیله شد تا یوسف از قعر چاه به تخت و کاخ برسد، پس بنگرید با حبل اللَّه چه می‌توان انجام داد!؟ «و اعتصموا بحبل اللّه... » [۲]
[۱]: ۸۶. ذیل آیه ۱۹ سوره یوسف.
[۲]: ۸۷. آل عمران، ۱۰۳.
